Zagożdżonka

Zagożdżonka (Łacha^[2]) – rzeka, lewy dopływ Wisły^[3] o długości 46,21 km^[4] i powierzchni dorzecza 568,5 km².

Zagożdżonka

Zagożdżonka w Cudowie koło Pionek
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Lokalizacja	Puszcza Kozienicka
Rzeka
Długość	46,21 km
Powierzchnia zlewni	568,5 km²
Średni przepływ	3 m³/s przy ujściu do Wisły w Świerżach Górnych
Źródło
Miejsce	okolice Czarnej
Współrzędne	51°23′45,5″N 21°25′27,0″E
Ujście
Recypient	Wisła
Miejsce	Świerże Górne
Wysokość	102,5 m n.p.m.[1]
Współrzędne	51°39′42″N 21°29′03″E
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa mazowieckiego źródło ujście

Rzeka wypływa pod wsią Czarna i płynie przez Puszczę Kozienicką. Przepływa przez Pionki i Kozienice. Uchodzi do Wisły w Świerżach Górnych. Jej lewymi dopływami są Czarna, Pianka, Żurawnik i Brzeźniczka, a prawymi Mirenka (Mireń), Trupień, Studzionek, i Kanał Gniewoszowsko – Kozienicki.

Nazwa wzięła się od osady młynarskiej Zagożdżon. Już w średniowieczu Zagożdżonka wykorzystywana była jako źródło energii. Znajdowały się tu liczne młyny i tartaki. Jeszcze w pierwszych latach powojennych pracowało na niej kilkanaście młynów. Energia spadku jej wód napędzała hamernię. W tym celu około 1781 roku przekopano kanał z Kociołek do Kozienic i zmieniono jej bieg (pierwotnie rzeka płynęła od Kociołek przez Śmietanki do Janikowa. Pozostałością jej starego koryta jest zabagniona dolinka, ciągnąca się od młyna w Kociołkach do młyna w Śmietankach.^{[potrzebny przypis]}

Atrakcją przyrodniczą tej rzeki jest m.in. bóbr europejski. W 1224 roku Leszek Biały przyznał biskupowi Iwonowi prawo łowienia bobrów na rzece Czarnej (Zagożdżonka). Na skutek polowań i zmiany środowiska bóbr wyginął na terenie Puszczy Kozienickiej pod koniec XVIII wieku. W dniu 24 listopada 1991 roku bobry zostały sprowadzone ponownie (reintrodukowane) na teren Puszczy Kozienickiej i objęte ochroną. Bobry zaaklimatyzowały się i znajdując dogodne warunki do rozrodu sukcesywnie zasiedliły około 15-kilometrowy odcinek rzeki.^{[potrzebny przypis]}

Zobacz też

• rzeki Polski

Przypisy

1. Zagożdżonka na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Geodeta Kraju. [dostęp 2017-07-16].
2. Zagożdżonka na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (wynik wyszukiwania), Główny Geodeta Kraju, za:Mapa topograficzna w skali 1:10 000; Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej (gazeter) PPWK - Warszawa 1991; Protokół z posiedzenia KUNMiOF w dniach 28 - 29 września 2004 [dostęp 2017-07-16].
3. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 323, ISBN 83-239-9607-5.
4. Zagożdżonka na mapie Geoportalu Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej >> Moduł: Obszary Dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2017-07-16].