Zachwap

Zachwap^[5] (Phagnalon Cass.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 35 gatunków^[3]. Zasięg rodzaju rozciąga się od Wysp Kanaryjskich poprzez północną Afrykę, południową Europę po Bliski Wschód i rejon Himalajów^[3]. W Europie rośnie 6 gatunków^[6]. W Polsce spotykany bywa tylko w uprawie zachwap grecki P. graecum^[5].

Zachwap

Phagnalon rupestre
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	zachwap
Nazwa systematyczna
Phagnalon Cass. Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1819: 174 (1819)[3]
Typ nomenklatoryczny
P. saxatile (Linnaeus) Cassini[4]

Phagnalon saxatile

Morfologia

Pokrój

Niewielkie krzewy i drewniejące byliny zwykle gęsto, biało owłosione, przynajmniej na łodydze^[7] (liście rzadko owłosione)^[8].

Liście

Skrętoległe^[7], zwykle siedzące^[8], całobrzegie lub (częściej) ząbkowane^[7], często podwinięte^[8].

Kwiaty

Zebrane w koszyczki, tworzące się pojedynczo na szczytach pędów pojedynczo lub po kilka. Okrywa koszyczków dzwonkowata lub jajowata, z listków dachówkowato ułożonych w kilku szeregach, błoniastych na brzegu i wierzchołku. Dno koszyczka jest płaskie i nagie, pozbawione plewinek. Korony kwiatów są żółte^[7][8]. Kwiaty języczkowe, żeńskie, są nitkowato cienkie, z drobnymi 3–5 ząbkami na szczycie, podobnej długości jak słupek. Słupek na szczycie rozwidlony, z cienkimi, zaokrąglonymi na szczycie ramionami. Kwiaty rurkowate obupłciowe, zakończone 5 drobnymi łatkami^[7], prosto wzniesionymi^[8].

Owoce

Niełupki podługowate, mniej lub bardziej bocznie spłaszczone^[7], pokryte rzadkimi włoskami^[8]. Włoski puchu kielichowego nieliczne i szybko odpadające^[7], u nasady złączone, pierzaste^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Gnaphalieae w podrodzinie Asteroideae z rodziny astrowatych Asteraceae^[9].

Wykaz gatunków

• Phagnalon abyssinicum Sch.Bip. ex Hochst.
• Phagnalon acuminatum Boiss.
• Phagnalon barbeyanum Asch. & Schweinf.
• Phagnalon bicolor Ball
• Phagnalon × burnatii Briq. & Cavill.
• Phagnalon calycinum DC.
• Phagnalon darvazicum Krasch.
• Phagnalon garamantum Maire
• Phagnalon graecum Boiss. & Heldr. – zachwap grecki
• Phagnalon harazianum Deflers
• Phagnalon × hybridum Albert
• Phagnalon kotschyi Sch.Bip. ex Boiss.
• Phagnalon lavranosii Qaiser & Lack
• Phagnalon linifolium Post
• Phagnalon melanoleucum Webb
• Phagnalon murbeckii Faure
• Phagnalon nitidum Fresen.
• Phagnalon niveum Edgew.
• Phagnalon persicum Boiss.
• Phagnalon phagnaloides (A.Rich.) Cufod.
• Phagnalon pomelii Faure
• Phagnalon purpurascens Sch.Bip.
• Phagnalon pycnophyllon Rech.f.
• Phagnalon pygmaeum (Sieber) Greuter
• Phagnalon quartinianum A.Rich.
• Phagnalon rechingeri Lack & Qaiser
• Phagnalon retecta Qaiser & Lack
• Phagnalon rupestre (L.) DC.
• Phagnalon saxatile (L.) Cass.
• Phagnalon schweinfurthii Sch.Bip. ex Schweinf.
• Phagnalon sinaicum Bornm. & Kneuck.
• Phagnalon sordidum (L.) Rchb.
• Phagnalon stenolepis Chiov.
• Phagnalon telonense Jord. & Fourr.
• Phagnalon umbelliforme DC.
• Phagnalon woodii Qaiser & Lack
• Phagnalon yerrimense Qaiser & Lack