ZZ Top

ZZ Top – amerykańska grupa rockowa, trio, założona w 1969 w Houston (w stanie Teksas). Zespół jest przedstawicielem hard rocka, blues rocka i południowego rocka, w jego muzyce słychać wpływy boogie, grupa nie stroni także od groteski rockowej. Mimo wieloletniej, nieprzerwanej aktywności, w latach 1970–2021 nie zaszła w niej ani jedna zmiana personalna. Najdłużej istniejący skład zespołu tworzyli: Billy Gibbons (śpiew, gitara, harmonijka ustna), Dusty Hill (śpiew, chórki, gitara basowa, instrumenty klawiszowe) i Frank Beard (chórki, perkusja, instrumenty perkusyjne). 27 lipca 2021 zmarł Dusty Hill. Od tamtej pory basistą zespołu jest Elwood Francis^[2].

ZZ Top

ZZ Top na koncercie w 2024 (od lewej: Elwood Francis, Frank Beard, Billy Gibbons)
Rok założenia	1969
Pochodzenie	Stany Zjednoczone
Gatunek	blues rock[1], hard rock
Wydawnictwo	Scat Records (1969) London Records (1971–1977) Warner Music (1979–1992) RCA Records (1994–2006) American Recordings (od 2008)
Skład
Billy Gibbons Frank Beard Elwood Francis
Byli członkowie
Dusty Hill (zmarły) Lanier Greig (zmarły) Dan Mitchell Billy Ethridge
Współpracownicy
John Douglas
Strona internetowa

Historia zespołu

Logotyp zespołu

Zespół powstał w 1969 roku i szybko zdobył szeroką popularność swymi dynamicznymi piosenkami z charakterystycznymi, szybkimi gitarowymi riffami. Pierwszy singel, wydany nakładem Scat Records – Salt Lick / Miller's Farm został nagrany w składzie: Billy Gibbons (śpiew, gitara), Lanier Greig (instrumenty klawiszowe, gitara basowa) i Dan Mitchell (perkusja)^[3]. Utwory nagrane na nim oscylowały wokół blues rocka oraz rocka psychodelicznego^[4]. Punkt zwrotny w brzmieniu grupy nastąpił zaraz po uformowaniu się nowego składu (z pierwszego pozostał tylko Gibbons). Do zespołu dołączyli Frank Beard (perkusja) i Billy Ethridge (gitara basowa), którego w 1970 zastąpił Dusty Hill (śpiew, gitara basowa)^[5]. W tym składzie funkcjonowali do 2021 roku^[2].

ZZ Top w trakcie występu w 1976 roku

Okresem największych sukcesów grupy była pierwsza połowa lat osiemdziesiątych, kiedy to promowany wieloma teledyskami album Eliminator (sprzedany w ponad 10 milionach egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych^[6]) stał się przebojem głównego nurtu rocka. Grupa wykształciła swój niepowtarzalny, groteskowy styl sceniczny. Dwaj frontmani – Gibbons i Hill, zapuścili długie brody. Ubrani tak samo – w golfowe kapelusze, obfite koszule, okulary przeciwsłoneczne i workowate spodnie, mogliby uchodzić za dwóch bliźniaków. Ten specyficzny wygląd spowodował, że gdy grupa wystąpiła w filmie Powrót do przyszłości III jako kapela country grającą na małomiasteczkowej zabawie na Dzikim Zachodzie, muzycy nie potrzebowali żadnej charakteryzacji.

ZZ Top w 1983 roku (od lewej: Dusty Hill, Billy Gibbons)

W 1992 roku zespół odszedł z wytwórni Warner Bros. Records i przeniósł się w 1994 roku do RCA Records, gdzie podpisał kontrakt na pięć płyt. W 2004 grupa ZZ Top została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame^[7]. Kontrakt z wytwórnią RCA został zerwany w 2006 roku z powodu kiepskiej sprzedaży albumu Mescalero. Niedługo później odszedł wieloletni menedżer grupy – Bill Ham. W 2008 roku zespół podpisał nowy kontrakt z wytwórnią Ricka Rubina American Recordings. Nakładem tej wytwórni, w 2012 roku został wydany ostatni do tej pory album studyjny zespołu – La Futura^[8].

Zespół w pełnym najsłynniejszym składzie podczas koncertu w 2008 roku (od lewej: Dusty Hill – gitara basowa, Frank Beard – perkusja, Billy Gibbons – gitara solowa)

Frank Beard – perkusista, podczas koncertu zespołu w 2014 roku

W 2019 roku zespół obchodził swoje 50-lecie istnienia. Z tej okazji wyruszył w ogromną trasę po całym świecie i wydał album kompilacyjny Goin' 50^[9]. 13 sierpnia miała miejsce premiera filmu dokumentalnego o zespole – ZZ Top: That Little Ol' Band from Texas^[10], którego ścieżka dźwiękowa (będąca współczesnymi wykonaniami największych przebojów zespołu na żywo) trafiła na album Raw: 'That Little Ol' Band from Texas' Original Soundtrack^[11].

28 lipca 2021 roku zmarł basista Dusty Hill. O śmierci muzyka poinformowali pozostali członkowie zespołu za pośrednictwem mediów społecznościowych. Hill zmarł we śnie w swoim domu w Houston^[12]. Zgodnie z ostatnią wolą muzyka, zastąpił go Elwood Francis. Nowy basista zespołu to wieloletni techniczny grupy. O zmianie w składzie ZZ Top poinformował Billy Gibbons^[2].

Skład zespołu

Obecni muzycy

• Billy Gibbons – śpiew, gitara, harmonijka ustna (od 1969)
• Frank Beard – chórki, perkusja, instrumenty perkusyjne (od 1969, wyłączając koncerty z tras koncertowych w 2002 i 2025^[13])
• Elwood Francis – gitara basowa (od 2021)

• John Douglas – perkusja, zastępstwo na koncertach (2002, od 2025^[14])

Byli członkowie

• Dusty Hill (zm. 2021^[12]) – śpiew, chórki, gitara basowa, instrumenty klawiszowe (1970–2021)
• Lanier Greig (zm. 2013^[3]) – gitara basowa, instrumenty klawiszowe (1969)
• Dan Mitchell – perkusja (1969)
• Billy Ethridge – gitara basowa (1969)

Dyskografia

Albumy studyjne

• ZZ Top's First Album (1971)
• Rio Grande Mud (1972)
• Tres Hombres (1973)
• Fandango! (1975)
• Tejas (1976)
• Degüello (1979)
• El Loco (1981)
• Eliminator (1983)
• Afterburner (1985)
• Recycler (1990)
• Antenna (1994)
• Rhythmeen (1996)
• XXX (1999)
• Mescalero (2003)
• La Futura (2012)

Albumy koncertowe

• Live from Texas (2008)
• Live in Germany 1980 (2011)
• Tonite at Midnight: Live Greatest Hits From Around The World (2016)

Albumy ze ścieżką dźwiękową

• Raw: 'That Little Ol' Band from Texas' Original Soundtrack (2022)^[11]

Albumy wideo

• Greatest Hits: The Video Collection (1992)^[15]
• Live from Texas (2008)
• Double Down Live (2009)
• Live at Montreux 2013 (2013)

Albumy kompilacyjne

• The Best of ZZ Top (1977)
• Greatest Hits (1992)
• One Foot in the Blues (1994)
• Rancho Texicano (2004)
• The Early Years (2008)^[16]
• The Very Baddest of ZZ Top (2014)
• Goin' 50 (2019)^[17]

Wydania specjalne – Box Sety

• The Six Pack (1987) – pięć pierwszych płyt w zremiksowanej wersji z automatem perkusyjnym zamiast perkusji plus El Loco, wydane na trzech CD
• Chrome, Smoke & BBQ (2003) – 4 CD, zawiera przekrój utworów z lat 1969–1992, 3 nagrania The Moving Sidewalks i unikatowe wersje niektórych utworów^[18]
• The Complete Studio Albums 1970-1990 (2013) – dziesięciopłytowy zestaw zawierający oryginalne miksy pierwszych pięciu płyt

Teledyski

Eliminator coupe w Rock and Roll Hall of Fame, auto występowało w wielu teledyskach zespołu w latach 80.

Gitary z owczej skóry, użyte w teledysku „Legs”, wykonane przez Deana Zelinsky'ego

• „Gimme All Your Lovin'” – 1983
• „Sharp Dressed Man” – 1983
• „Legs” – 1984
• „TV Dinners” – 1984
• „Sleeping Bag” – 1985
• „Stages” – 1985
• „Rough Boy” – 1986
• „Velcro Fly” – 1986
• „Doubleback” (ścieżka dźwiękowa z filmu Powrót do przyszłości III) – 1990
• „Give it Up” – 1990
• „My Head’s in Mississippi” – 1991
• „Burger Man” – 1991
• „Viva Las Vegas” – 1992
• „Pincushion” – 1994
• „Breakaway” – 1994
• „World of Swirl” (ścieżka dźwiękowa z filmu Służba nie drużba) – 1994
• „She’s Just Killing Me” (ścieżka dźwiękowa z filmu Od zmierzchu do świtu) – 1996
• „I Gotsta Get Paid” – 2012
• „Sixteen Tons” (oraz Jeff Beck) – 2016^[19]
• „Tube Snake Boogie” (ścieżka dźwiękowa z filmu ZZ Top: That Little Ol' Band from Texas) – 2022^[20]

Filmografia

Filmy dokumentalne

• ZZ Top: That Little Ol' Band from Texas – 2019^[21]

Filmy fabularne

• Powrót do przyszłości III – 1990^[22]

Ścieżka dźwiękowa

Poniższa lista obejmuje tylko wybraną ścieżkę dźwiękową^[22]:

Seriale telewizyjne

• Policjanci z Miami (w utworach: „Sharp Dressed Man”, „Legs”, „Tush”) – 1984–1985^[23][24][25]

Filmy fabularne

• Powrót do przyszłości III (w utworze: „Doubleback”) – 1990^[22]
• Służba nie drużba (w utworze: „World of Swirl”) – 1994^[26]
• Od zmierzchu do świtu (w utworze: „She's Just Killing Me”) – 1996^[27]
• Armageddon (w utworze: „La Grange”) – 1998^[22]
• Gniew oceanu (w utworze: „Tush”) – 2000^[22]
• Battleship: Bitwa o Ziemię (w utworze: „Gotsta Get Paid”) – 2012^[22]

Gry komputerowe

• Grand Theft Auto IV (w utworze: „Thug”) – 2008^[28]
• Grand Theft Auto V (w utworze: „Gimme All Your Lovin'”) – edycja z 2014^[29]