Remove ads
Złoty Lampart (wł. Pardo d’oro) – główna nagroda przyznawana przez jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Locarno dla najlepszego filmu w konkursie głównym.
Nagroda nosiła różne nazwy od początku istnienia imprezy. W czasie pierwszych dwóch edycji festiwalu nazywała się po prostu Najlepszy film, później przez kilka lat była Wielką Nagrodą, a następnie Złotym Żaglem. Nazwa Złoty Lampart funkcjonuje od 1968.
Najwięcej filmów nagrodzonych Złotym Lampartem pochodziło jak dotychczas ze Stanów Zjednoczonych (11), Włoch (10) i Francji (9). Jedenastokrotnie reżyserami filmów wyróżnionych główną nagrodą były kobiety: Swietłana Proskurina, Clara Law, Claire Denis, Hélène Angel, Sabiha Sumar, Andrea Staka, Guo Xiaolu, Milagros Mumenthaler, Ralitza Petrova, Júlia Murat i Saulė Bliuvaitė.
Jak dotychczas dwóch reżyserów uhonorowano Złotym Lampartem dwukrotnie. Byli to:
- Francuz René Clair – nagrody za filmy A potem nie było już nikogo (1946) i Milczenie jest złotem (1947);
- Czech Jiří Trnka – za filmy Bajaja (1954) i Dobry wojak Szwejk (1955).
Polscy twórcy filmowi trzykrotnie sięgali w Locarno po Złotego Lamparta. Byli to: Andrzej Jerzy Piotrowski za film Znaki na drodze, Krzysztof Zanussi za Iluminację i Janusz Zaorski za Jezioro Bodeńskie.
Zestawienie państw, których filmy zdobywały Złotego Lamparta (od 1968) lub analogiczną najważniejszą nagrodę na festiwalu (do 1967), przedstawia się następująco (stan na październik 2024):
| Państwo | Złoty Lampart |
|---|---|
 Stany Zjednoczone |
11 |
 Włochy |
10 |
 Francja |
9 |
 Wielka Brytania |
6 |
 Czechosłowacja |
5 |
 Chiny |
4 |
 Japonia |
4 |
 Szwajcaria |
4 |
 Iran |
3 |
 Polska |
3 |
 Węgry |
3 |
 ZSRR |
3 |
 Brazylia |
2 |
 Korea Południowa |
2 |
 Portugalia |
2 |
 Argentyna |
1 |
 Belgia |
1 |
 Bułgaria |
1 |
 Chile |
1 |
 Filipiny |
1 |
 Grecja |
1 |
 Hiszpania |
1 |
 Hongkong |
1 |
 Indie |
1 |
 Indonezja |
1 |
 Jugosławia |
1 |
 Kazachstan |
1 |
 Litwa |
1 |
 Mauretania |
1 |
 Meksyk |
1 |
 Niemcy |
1 |
 NRD |
1 |
 Pakistan |
1 |
| RFN |
1 |
 Singapur |
1 |
 Turcja |
1 |
Remove ads
Następujące filmy zdobyły główną nagrodę w konkursie głównym festiwalu[1]:
| Rok | Tytuł filmu | Reżyseria | Kraj pochodzenia |
|---|---|---|---|
| 1946 | A potem nie było już nikogo (And Then There Were None) | René Clair | Stany Zjednoczone* |
| 1947 | Milczenie jest złotem (Le silence est d’or) | René Clair | Francja* |
| 1948 | Niemcy – rok zerowy (Germania, anno zero) | Roberto Rossellini | Włochy* |
| 1949 | Farma siedmiu grzechów (La ferme des sept péchés) | Jean Devaivre | Francja |
| 1950 | When Willie Comes Marching Home | John Ford | Stany Zjednoczone |
| 1951 | Festiwal nie odbył się. | ||
| 1952 | Ścigany (Hunted) | Charles Crichton | Wielka Brytania* |
| 1953 | Juliusz Cezar (Julius Caesar) Czarodziej Glinka (Композитор Глинка / Kompozitor Glinka) Szklany mur (The Glass Wall) | David Bradley Grigorij Aleksandrow Maxwell Shane | Stany Zjednoczone ZSRR* Stany Zjednoczone |
| 1954 | Dzikie owoce (Les fruits sauvages) Bajaja Wrota piekieł (地獄門 / Jigokumon) Brunatna pajęczyna (Rotation) Pięcioraczki (Le mouton à cinq pattes) | Hervé Bromberger Jiří Trnka Teinosuke Kinugasa Wolfgang Staudte Henri Verneuil | Francja Czechosłowacja* Japonia* NRD* Francja |
| 1955 | Czarna Carmen (Carmen Jones) Dobry wojak Szwejk (Dobrý voják Švejk) | Otto Preminger Jiří Trnka | Stany Zjednoczone Czechosłowacja |
| 1956 | Festiwal nie odbył się. | ||
| 1957 | Krzyk (Il grido) | Michelangelo Antonioni | Włochy |
| 1958 | Człowiek, którego już nie ma (Ten North Frederick) | Philip Dunne | Stany Zjednoczone |
| 1959 | Pocałunek mordercy (Killer's Kiss) | Stanley Kubrick | Stany Zjednoczone |
| 1960 | Piękny Antonio (Il bell'Antonio) | Mauro Bolognini | Włochy |
| 1961 | Ognie polne (野火 / Nobi) | Kon Ichikawa | Japonia |
| 1962 | Un cœur gros comme ça | François Reichenbach | Francja |
| 1963 | Transport z raju (Transport z ráje) | Zbyněk Brynych | Czechosłowacja |
| 1964 | Czarny Piotruś (Černý Petr) | Miloš Forman | Czechosłowacja |
| 1965 | Czwarta nad ranem (Four in the Morning) | Anthony Simmons | Wielka Brytania |
| 1966 | Odwaga na co dzień (Každý den odvahu) | Evald Schorm | Czechosłowacja |
| 1967 | Ziemia w transie (Terra em Transe) | Glauber Rocha | Brazylia* |
| 1968 | Wizjonerzy (I visionari) | Maurizio Ponzi | Włochy |
| 1969 | Charles, martwy lub żywy (Charles mort ou vif) Trzeba przejść i przez ogień (В огне брода нет / W ognie broda niet) Trzy smutne tygrysy (Tres tristes tigres) Okularnicy (Szemüvegesek) | Alain Tanner Gleb Panfiłow Raúl Ruiz Sándor Simó | Szwajcaria* ZSRR Chile* Węgry* |
| 1970 | Koniec drogi (End of the Road) Lilika (Лилика) Przemijanie (無常 / Mujô) Słońce, o! (Soleil Ô) | Aram Avakian Branko Pleša Akio Jissôji Med Hondo | Stany Zjednoczone Jugosławia* Japonia Mauretania* |
| 1971 | Zmiana oblicza (Hanno cambiato faccia) In punto di morte Przyjaciele (Les amis) Private Road Znaki na drodze | Corrado Farina Mario Garriba Gérard Blain Barney Platts-Mills Andrzej Jerzy Piotrowski | Włochy Włochy Francja Wielka Brytania Polska* |
| 1972 | Ponure chwile (Bleak Moments) | Mike Leigh | Wielka Brytania |
| 1973 | Iluminacja | Krzysztof Zanussi | Polska |
| 1974 | Ulica Strażacka 25 (Tüzoltó utca 25.) | István Szabó | Węgry |
| 1975 | Syn Amira nie żyje (Le fils d'Amr est mort) | Jean-Jacques Andrien | Belgia* |
| 1976 | Le grand soir | Francis Reusser | Szwajcaria |
| 1977 | Antonio Gramsci: Dni więzienia (Antonio Gramsci: i giorni del carcere) | Lino Del Fra | Włochy |
| 1978 | Leniuchy z żyznej doliny (Οι Τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας / Oi tembelides tis eforis koiladas) | Nikos Panayotopoulos | Grecja* |
| 1979 | Stado (Sürü) | Zeki Ökten | Turcja* |
| 1980 | Maledetti vi amerò | Marco Tullio Giordana | Włochy |
| 1981 | Chakra (चक्र) | Rabindra Dharmaraj | Indie* |
| 1982 | Nagrody nie przyznano. | ||
| 1983 | Księżniczka (Adj király katonát!) | Pál Erdöss | Węgry |
| 1984 | Inaczej niż w raju (Stranger Than Paradise) | Jim Jarmusch | Stany Zjednoczone |
| 1985 | Alpejski ogień (Höhenfeuer) | Fredi M. Murer | Szwajcaria |
| 1986 | Jezioro Bodeńskie | Janusz Zaorski | Polska |
| 1987 | O Bobo | José Álvaro Morais | Portugalia* |
| 1988 | Dalekie głosy, spokojne życie (Distant Voices, Still Lives) Motyle (Schmetterlinge) | Terence Davies Wolfgang Becker | Wielka Brytania RFN* |
| 1989 | Dlaczego Bodhi-Dharma wyruszył na wschód? (달마가 동쪽으로 간 까닭은? / Dharmaga tongjoguro kan kkadalgun) | Bae Yong-kyun | Korea Południowa* |
| 1990 | Przypadkowy walc (Случайный вальс / Słuczajnyj wals) | Swietłana Proskurina | ZSRR |
| 1991 | Johnny Suede | Tom DiCillo | Stany Zjednoczone |
| 1992 | Jesienny księżyc (秋月 / Qiu yue) | Clara Law | Hongkong* |
| 1993 | Życie wymaga odwagi (Azghyin ushtykzyn'azaby) | Jermek Szynarbajew | Kazachstan* |
| 1994 | Słój (خمره / Khomreh) | Ebrahim Forouzesh | Iran* |
| 1995 | Raï | Thomas Gilou | Francja |
| 1996 | Nenette i Boni (Nénette et Boni) | Claire Denis | Francja |
| 1997 | Lustro (آینه / Ayneh) | Dżafar Panahi | Iran |
| 1998 | Pan Zhao (赵先生 / Zhao xiansheng) | Lü Yue | Chiny* |
| 1999 | Skóra człowieka, krew bestii (Peau d’homme, cœur de bête) | Hélène Angel | Francja |
| 2000 | Ojciec (冤家父子 / Baba) | Wang Shuo | Chiny |
| 2001 | Citroenem ku rewolucji (Alla rivoluzione sulla due cavalli) | Maurizio Sciarra | Włochy |
| 2002 | Das Verlangen | Iain Dilthey | Niemcy* |
| 2003 | Cicha woda (خاموش پانی / Khamosh Pani: Silent Waters) | Sabiha Sumar | Pakistan* |
| 2004 | Private | Saverio Costanzo | Włochy |
| 2005 | Dziewięć kobiet (Nine Lives) | Rodrigo García | Stany Zjednoczone |
| 2006 | Dziewczyna (Das Fräulein) | Andrea Staka | Szwajcaria |
| 2007 | Odrodzenie (愛の予感 / Ai no yokan) | Masahiro Kobayashi | Japonia |
| 2008 | Parque vía | Enrique Rivero | Meksyk* |
| 2009 | Chinka (She, a Chinese) | Guo Xiaolu | Wielka Brytania |
| 2010 | Ferie zimowe (寒假 / Han jia) | Hongqi Li | Chiny |
| 2011 | Powrót do domu (Abrir puertas y ventanas) | Milagros Mumenthaler | Argentyna* |
| 2012 | Dziewczyna znikąd (La fille de nulle part) | Jean-Claude Brisseau | Francja |
| 2013 | Historia mojej śmierci (Història de la meva mort) | Albert Serra | Hiszpania* |
| 2014 | Z tego, co było, po tym, co było (Mula sa kung ano ang noon) | Lav Diaz | Filipiny* |
| 2015 | Teraz dobrze, wtedy źle (지금은맞고그때는틀리다 / Jigeumeun matgo geuttaeneun teullida) | Hong Sang-soo | Korea Południowa |
| 2016 | Bez Boga (Безбог / Bezbog) | Ralitza Petrova | Bułgaria* |
| 2017 | Pani Fang (方绣英 / Mrs. Fang) | Wang Bing | Chiny |
| 2018 | Wyśniona kraina (A Land Imagined) | Yeo Siew Hua | Singapur* |
| 2019 | Vitalina Varela | Pedro Costa | Portugalia |
| 2020 | Festiwal nie odbył się. | ||
| 2021 | Pieniądze dla was, mi wystarczy zemsta (Seperti Dendam, Rindu Harus Dibayar Tuntas) | Edwin | Indonezja* |
| 2022 | Reguła 34 (Regra 34) | Júlia Murat | Brazylia |
| 2023 | Strefa krytyczna (منطقه بحرانی / Mantagheye bohrani) | Ali Ahmadzadeh | Iran |
| 2024 | Toxic (Akiplėša) | Saulė Bliuvaitė | Litwa* |
*Pierwsza wygrana dla danej kinematografii.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads