Wodorowęglan amonu

Wodorowęglan amonu, NH
4HCO
3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorowęglanów, wodorosól amonowa kwasu węglowego.

Wodorowęglan amonu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) addyt. hydroksydodioksydowęglan(1−) amonu wodor. wodoro(trioksydowęglan) amonu Inne nazwy i oznaczenia półsyst. wodorowęglan amonu inne kwaśny węglan amonu, amoniak do pieczenia
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NH4HCO3
Masa molowa	79,06 g/mol
Wygląd	biały, krystaliczny proszek o zapachu amoniaku[1]
Identyfikacja
Numer CAS	1066-33-7
PubChem	14013
DrugBank	DB15925
SMILES C(=O)(O)[O-].[NH4+]
InChI InChI=1S/CH2O3.H3N/c2-1(3)4;/h(H2,2,3,4);1H3 InChIKey ATRRKUHOCOJYRX-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,586 g/cm³[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 220 g/l (20 °C)[1] Temperatura rozkładu 60 °C[1][2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2023-07-27] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H302 Zwroty P P264, P270, P301+P312, P501 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[3] 0 1 0   Temperatura zapłonu niepalny[1] Numer RTECS BO8600000 Dawka śmiertelna LD50 1,6 g/kg (szczur, doustnie)[4]
Podobne związki
Podobne związki	(NH 4) 2CO 3, NaHCO 3
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Tworzy bezbarwne kryształy o zapachu amoniaku, które łatwo rozkładają się do amoniaku, wody i dwutlenku węgla. Dobrze rozpuszczalny w wodzie, hydrolizuje jako sól słabego kwasu i słabej zasady.

Zastosowanie

Stosowany m.in. jako rodzaj proszku do pieczenia (o nazwie handlowej amoniak, amoniak do pieczenia, amoniak spożywczy itp.), środków gaśniczych, leków, barwników, a także jako prosty nawóz (szczególnie w Chinach, choć jest tam wypierany przez mocznik z powodu niższej jakości i braku stabilności). Jest również stosowany w wyrobie ceramiki, tworzyw sztucznych i gumy, przy garbowaniu skór i wyrobie katalizatorów. Służy też do otrzymywania innych związków amonowych.

Reakcje

Związek rozpuszcza się w wodzie, dając lekko zasadowe roztwory. Jest nierozpuszczalny w acetonie i alkoholach. W temperaturze powyżej ok. 60 °C rozkłada się do amoniaku, wody i dwutlenku węgla^[1][2] w reakcji endotermicznej^[5][6]:

NH
4HCO
3 → NH
3↑ + H
2O↑ + CO
2↑

Zależnośc ciśnienia rozkładu wodorowęglanu amonu od temperatury^[5]

t [°C]	25,4	34,2	40,7	45	50	55,8	59,3
p [hPa]	78,5	162,6	267,9	370,6	526,5	821,1	1086,4

W reakcji z kwasami tworzy sól, dwutlenek węgla i wodę, np.:

NH
4HCO
3 + HClaq → NH
4Cl + CO
2↑ + H
2O

Przypisy

1. Ammonium hydrogen carbonate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 108420 [dostęp 2012-09-17] (niem. • ang.).
2. Bread and Other Baked Products, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 22, DOI: 10.1002/14356007.a04_331.pub2 (ang.).
3. Wodorowęglan amonu (nr 09830) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-09-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
4. Wodorowęglan amonu (nr 09830) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-09-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
5. Karl-HeinzK.H. Zapp Karl-HeinzK.H. i inni, Ammonium Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 21, DOI: 10.1002/14356007.a02_243 (ang.).
6. Endothermic processes [online], PCC Group Product Portal [dostęp 2023-07-27] (ang.).

Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):

• LCCN: sh2008000090
• BNCF: 36781
• J9U: 987007537613005171

Encyklopedie internetowe:

• SNL: hjortetakksalt
• Catalana: 0220011
• DSDE: hjortetaksalt