Wlepka

Wlepka (stosowana też pisownia vlepka^[1][2]) – mała, samoprzylepna forma plastyczna tworzona z myślą o ingerencji w przestrzeń publiczną, jeden ze środków wyrazu tzw. kultury niezależnej, pokrewny graffiti^[3]. Przylepiana na ogół bez zezwolenia, przez co traktowana jako wandalizm. Początkowo była to naklejka zawierająca rysunek (grafika, fotomontaż, zdjęcie), tekst albo jedno i drugie.

Wlepka na ścianie budynku

Wlepka o tematyce patriotycznej, Sulejówek, lipiec 2013

Lewicowe wlepy

Wlepki są przyklejane w środkach transportu publicznego (głównie autobusach, trolejbusach i tramwajach miejskich) oraz w innych miejscach publicznych (przejściach podziemnych itp.), w miejscu widocznym, np. przy wyjściu z pojazdu, obok tylnych drzwi, głównie w końcu lat 90. XX wieku i pierwszych latach XXI wieku^[3]. Obecnie zjawisko to powoli wychodzi z tramwajów i przenosi się w inne miejsca, jak na przykład znaki. Nadal jest widoczne, zwłaszcza w dużych miastach (Poznań, Warszawa, Kraków, Łódź, Trójmiasto, Szczecin).

Tematyka

Spotyka się wlepki o tematyce filozoficznej, politycznej, religijnej, sportowej, muzycznej, a także humorystycznej, absurdalnej lub komentujące znane postaci czy aktualne wydarzenia. Istnieje też nurt dekoracyjnych wlepek o czysto formalnych walorach. Wlepki są także używane przez twórców graffiti jako forma tagowania. Wlepki zostały użyte w ramach kampanii wyborczej po raz pierwszy przed wyborami parlamentarnymi w 2001 przez Janusza Korwina-Mikkego^{[potrzebny przypis]}. Natomiast jedną z pierwszych w Polsce organizacji używającą wlepek w celach propagandowych była Lewicowa Alternatywa^{[4][potrzebny przypis]}.

Wlepkowanie powiązane jest ściśle ze street artem.

Historia

Pierwsze wlepki tworzyli już dadaiści. W Polsce historia wlepek sięga czasów II wojny światowej. Była to jedna z antyhitlerowskich akcji propagandowych, jakie prowadziła grupa „Wawer” na terenie Warszawy i innych miast polskich.

Wlepki występowały również w czasach PRL-u, jednak miały głównie charakter humorystyczny, nawiązując często do PZPR. Same władze PRL-u używały podobnych nośników jako propagandę, chwaląc państwo i „polskiego robotnika” oraz nastawiając krytycznie na państwa dawnego Bloku Zachodniego.

Zobacz też

• postmodernizm
• street art
• subvertising
• mały sabotaż