Wincenty Jakubowski

Wincenty Jakubowski, krypt.: V. J.; V. J. Exp. S. P., (ur. 18 marca 1751 w Maniewie, zm. 27 września 1826 w Warszawie) – polski tłumacz, poeta, kaznodzieja^[1][2].

Wincenty Jakubowski

Data i miejsce urodzenia	18 marca 1751 Maniewo
Data i miejsce śmierci	27 września 1826 Warszawa
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Inkardynacja	Zakon Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych
Śluby zakonne

Życiorys

Urodził się w Maniewie (w Krakowskiem), jako syn Kazimierza, a brat Józefa. Pierwsze nauki pobierał w kolegium pijarskim w Rzeszowie, a w roku 1765 wstąpił do ich zgromadzenia. Następnie trafił do konwiktu pijarów w Warszawie. Edukację swą kontynuował w kolegiach: w Rzeszowie, w Międzyrzeczu (logika, matematyka i historia naturalna) i Drohiczynie (pełnił tu urząd prefekta). W roku 1785 rozpoczął studia w zakresie fizyki w Wiedniu, a po powrocie do Polski podjął się tworzenia w szkołach zakonnych gabinetów fizycznych wraz z podstawowym wyposażeniem. Ponadto zabiegał o uzupełnianie szkolnych bibliotek. Dotyczyło to zwłaszcza szkoły łomżyńskiej, w której wkrótce objął stanowisko rektora. Niedługo później awansował na rektora nowicjatu w Drohiczynie, następnie w Warszawie wybrano go na stanowisko asystenta prowincji pijarskiej. W roku 1807, już jako moderator tejże prowincji, otworzył zamknięte (wcześniej) szkoły pijarskie w Górze, piastując w nich funkcję rektora. Kilka lat później opuścił Górę, by przenieść się do Warszawy.

Twórczość

Ważniejsze dzieła

• Ad... Onuphrium a Słupow Szembek..., brak miejsca wydania 1798 (druk nienotowany u Estreichera, egz. w Ossolineum)
• Serenissimo ac potentissimo Friderico Wilhelmo III... scientiarum et artium liberalium fautori... die 5 Junii anno 1798, brak miejsca wydania 1798
• Carmen (na cześć rektora Collegium, inc.: Sunt quos hortensis delectat...), brak miejsca wydania 1800 (podpisane krypt.: V. J. Exp. S. P.)
• Urządzenie tymczasowe szkoł piiarskich (ok. 1808)
• In reditu augustiss, dynastiae Saxonicae in Polonia sub felicissimis auspiciis serenissimi Friderici Augusti... Carmen saeculare nomine iuventutis et Congregationis Schol. Piarum, brak miejsca wydania (1807)
• Sermones sacros diebus Dominicis ad iuvenus in convictu habitos de futuris corum officiis tam christianis quam civilibus. Kazania krótkie do wieku i obyczajów edukującej się młodzi przystosowane, w konwikcie wielkim warszawskim... miane, Warszawa 1808^[3],
• Paralella K. K., brak miejsca i roku wydania (wiersz łaciński o S. Konarskim i O. Kopczyńskim; podpisane: V. J.).

Ponadto ogłaszał (w drukarni pijarskiej) inne wiersze łacińskie (nienotowane u Estreichera). W rękopisie Ossolineum (sygn. 692/I) znajdują się wiersze sygnowane jego nazwiskiem.

Przekłady dzieł

• S. A. Tissot: Rada dla pospólstwa względem zdrowia jego; autorstwo niepewne, ponadto nie wiadomo dokładnie do którego przekładu je odnieść, wyszły bowiem 2 przekłady tego dzieła, i oba drukowano u pijarów:
  • Warszawa 1773 (wyd. 2 Warszawa 1777); przekład ten przypisują mu za S. Bielskim – F. M. Sobieszczański, S. Truchim, Z. Florczak i L. Pszczołowska; (Jakubowski przeł. wspólnie z J. Karwowskim i Zarębskim).
  • Warszawa 1785 (wyd. 2 Warszawa 1790, wyd. 3 Warszawa 1798); do tego przekładu odsyła Estreicher XVIII (1901), 396; co nie rozwiązuje jednak autora przekładu przy haśle Tissota; porównaj Estreicher XXXI (1936), 167.
• P.M. Vergilius: Eneida, księgi 10–12, w: Eneida. Dzieło pośmiertne, przekładania F. K. Dmochowskiego, Warszawa 1809.
• B. Pascal: Myśli o religii, niewydane (informacja: F. M. Sobieszczański, Estreicher, S. Truchim).

Przypisy

1. Leksykon wybitnych nauczycieli i wychowanków – Rzeszów. [w:] Serwis informacyjny Urzędu Miasta Rzeszowa [on-line]. www.rzeszow.pl. [dostęp 2012-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-03)]. (pol.).
2. Wspomnienie pośmiertne: 29 z.m. pogrzebiono szanowne zwłoki X. Wincentego Jakubowskiego, Ex-prowincyała.... [w:] Monitor Warszawski, nr 119 (1826) [on-line]. Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2012-09-13]. (pol.).Leksykon wybitnych nauczycieli i wychowanków – Rzeszów. [w:] Serwis informacyjny Urzędu Miasta Rzeszowa [on-line]. www.rzeszow.pl. [dostęp 2012-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-03)]. (pol.).
3. Jakubowski Wincenty: Kazania krotkie do wieku y obyczaiów edukuiącej się młodzi przystosowane, w Konwikcie Wielkim Wrszawskim. Polska Biblioteka Internetowa. [dostęp 2012-09-13]. (pol.).

Bibliografia

• T. 5: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967, s. 16–17.
• Stefan Truchim: Polski Słownik Biograficzny, tom X, hasło Jakubowski Wincenty (1751–1826). Kraków. s. 394–395.

Literatura uzupełniająca

• A. Horãnyi: Scriptores Piarum Scholarum t. 2, Buda 1809, s. 142
• (Przekład Eneidy, rec.): L. Osiński, "Pamiętnik Warszawski" 1809 t. 2, przedr. w: Dzieła t. 4, Warszawa 1862; S. Wedykowski, rękopis Wojewódzkiego Archiwum Państwowego Kraków (Zbiory Krzeszowickie nr 211)
• S. Bielski: Vita et scripta, Warszawa 1812
• (Nekrolog): "Kurier Warszawski" 1826 nr 233
• K. W. Wójcicki: Życiorysy znakomitych ludzi t. 1, Warszawa 1850, s. 368
• F. M. Sobieszczański: "Encyklopedia powszechna" Orgelbranda, t. 12 (1863)
• J. S. Pelczar: Zarys dziejów kaznodziejstwa w kościele katolickim cz. 2: Kaznodzieje polscy, Kraków 1896; wyd. 2 uzupełnione: Zarys dziejów kaznodziejstwa w Polsce, Kraków 1917
• "Podręczna encyklopedia kościelna": t. 17/18 (1909)
• J. Birkenmajer: Les Traductions polonaises de Virgile, "Eos" rocznik 33 (1930/1931).

Linki zewnętrzne

• Dzieła Wincentego Jakubowskiego w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000112569868
• VIAF: 164081851
• PLWABN: 9810653703505606
• NUKAT: n2007011569