Wierciszewo (województwo podlaskie)

Wierciszewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Wizna^[4][6]. Leży nad Biebrzą. Graniczy z Narodowym Parkiem Biebrzańskim.

Wierciszewo

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	łomżyński
Gmina	Wizna
Liczba ludności (2011)	114[1][2]
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-430[3]
Tablice rejestracyjne	BLM
SIMC	0410070[4]
Położenie na mapie gminy Wizna Wierciszewo
Położenie na mapie Polski Wierciszewo
Położenie na mapie województwa podlaskiego Wierciszewo
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego Wierciszewo
53°13′41″N 22°26′04″E[5]

Miejscowość jest typowo rolnicza. Na jej terenie, przy rzece, znajdują się domki letniskowe. Okolica miejscowości jest bogata w różnorodność biologiczną stanowisk, m.in. lasy iglaste i mieszane oraz olszyny, w których można spotkać łosia czy perkoza. Po drugiej stronie rzeki znajduje się Biebrzański Park Narodowy. Znajduje się tu także ciek wodny nazywany przez mieszkańców Wiercioch.

• 
  Biebrza w Wierciszewie
• 
  Wylew Biebrzy

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela w Wiznie^[7].

Toponimia

Znane są dwie możliwe wersje pochodzenia nazwy. Pierwsza z nich bierze się prawdopodobnie z wielu zakrętów rzeki Biebrzy w miejscu wioski. W innych źródłach można odnaleźć podobieństwo nazwy miejscowości do starosłowiańskich imion Warcisław lub Wiercisław. Wielu mieszkańców twierdzi, że nazwa ich miejscowości wzięła się od nazwiska Wierciszewski.

Historia

Przed 1444 r. osiedlił się we wsi szlacheckiej nad rzeką Biebrzą Marcin Mąka, który w tym roku sprzedał 5 włók w tej wsi Nadborowi z Brzostowa. Mąka musiał posiadać również inne tereny w Wierciszewie, skoro w 1447 r. wymieniony był jako właściciel dóbr w tej wsi przy rozgraniczeniach ziemi. W 1475 r. 5 włók nad Biebrzą będących dotychczas posiadaniu Pawła Konecki ze Szczepowatego Siedliska i Mikołaja Sambora z Samborów przeszły do Nadbora z Wierciszewa.^[8] Wierciszewo zamieszkiwała drobna szlachta posiadająca własną ziemię, którą uprawiała. Od powstania miejscowości zamieszkiwali w niej potomkowie Nadbora z Brzostowa i Macieja Mąki. Przyjęli oni nazwisko Wierciszewscy. Jeszcze na początku XXI w. w miejscowości można było spotkać osoby o tym nazwisku. Ród Wierciszewskich rozproszył się po terenach przyległych. Nazwisko to jest spotykane np. wśród mieszkańców Łomży. Rodzina używa herbu Bielizna, który rozpowszechniony był na ziemi łęczyckiej, krakowskiej, sandomierskiej i sieradzkiej co wskazuje na pochodzenie szlachty właśnie z tamtych terenów.

Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wiskim ziemi wiskiej województwa mazowieckiego^[9].

Mieszkańcy czynnie brali udział w życiu kraju, o czym może świadczyć między innymi obecność ludzi zaangażowanych w pomoc przy powstaniu styczniowym takich jak Józef Wierciszewski, który był przewodnikiem po nieznanych dla powstańców okolicznych terenach. Został aresztowany 28.11.1863 r.

W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Bożejewo.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwały 193 osoby w 33 budynkach mieszkalnych^[10]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Wiźnie. Podlegała pod Sąd Grodzki i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Wiźnie^[11].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 r. do wyzwolenia włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy^[12].

Herb Wierciszewskich

Położone przy rzece Wierciszewo było miejscem wielu walk podczas II wojny światowej między Niemcami a Rosjanami. Wielokrotnie bombardowane. Po wojnie z wielu domów pozostał tylko jeden. Mieszkańcy przez jakiś czas mieszkali w ziemiankach. Z czasem odbudowali miejscowość.

Zobacz też

• Wierciszewo – wieś w woj. zachodniopomorskim.

Przypisy

1. Wieś Wierciszewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1450 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146785
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Opis parafii na stronie diecezji
8. Gmina Wizna [online], www.wizna.pl [dostęp 2018-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-22].
9. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 48.
11. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1827.
12. Bezirk Bialystok [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-16].

Linki zewnętrzne

• Wierciszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 385.
• Wierciszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 686.