Waryscyt

Waryscyt, Variscit – minerał z gromady fosforanów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich. Nazwa pochodzi od dawnej krainy Variscia (obecnie w Niemczech), gdzie minerał ten został po raz pierwszy stwierdzony i opisany^[1].

Waryscyt

Waryscyt polerowany
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	uwodniony fosforan glinu (Al(PO 4)·2H 2O)
Twardość w skali Mohsa	4-5
Przełam	muszlowy, zadziorowaty[1]
Łupliwość	wyraźna wg {010}
Pokrój kryształu	izometryczny, krótkosłupkowy, igiełkowy, tabliczkowy[1]
Układ krystalograficzny	rombowy
Właściwości mechaniczne	kruchy[1]
Gęstość	2,52- 2,6 g/cm³[1]
Właściwości optyczne
Barwa	biały, zielony w odcieniach, bezbarwny, jasnobrązowy[1]
Rysa	biała
Połysk	szklisty, woskowy, tłusty[1], matowy
Współczynnik załamania	nα = 1.563 nβ = 1.588 nγ = 1.594 (dwuosiowy)[2]
Inne	dwójłomność: 0.031[2]

Waryscyt i Wavelit – z Wiśniówki

Waryscyt i Wavelit

Bardzo rzadko tworzy kryształy (wrosłe i narosłe) najczęściej izometryczne o postaci zbliżonej do ośmiościanu, o pokroju krótkosłupkowym, igiełkowym, tabliczkowym. Występuje w skupieniach masywnych, ziarnistych, nerkowatych, promienistych, sferolitycznych, włóknistych. Tworzy nacieki, naskorupienia, sekrecje i konkrecje. Jest przezroczysty do przeświecającego, rozpuszcza się w kwasach, nie jest topliwy. Tworzy kryształy mieszane ze strengitem^[1]. Waryscyt tworzy zrosty i przerosty z kwarcem, chalcedonem i wardytem – ten kamień ozdobny nazwano amatrix (Utah, Nevada – USA).

Występowanie

Jest produktem procesów hipergenicznych i hydrotermalnych zachodzących w niskich temperaturach. Tworzy się w roztworach zawierających fosforany. Występuje też w pustkach i szczelinach skał bogatych w glin. Czasami tworzy druzy. Najczęściej występuje z wavellitem, goethytem, metawaryscytem, kwarcem, strengitem oraz klinowaryscytem^[3][4].

Miejsca występowania: USA – (najbardziej wartościowy surowiec gemmologiczny) Utah (jajowate, drobnoziarniste skupienia osiągające ok. 10 -30 cm; waryscyt zielony – utahlit, waryscyt niebieski – lucinit), Arkansas, Nevada, Boliwia, Australia – Queensland, Austria – Styria, Niemcy – Saksonia, Oberpfal, Czechy, Szwecja, Hiszpania^[1].

W Polsce stwierdzony został w Górach Świętokrzyskich: Wiśniówka, Podwiśniówka oraz Bukówka k. Kielc. Występuje także na Dolnym Śląsku w Grabinie k. Strzegomia, Brodziszowie k. Ząbkowic Śląskich oraz Pustkowa Wilczkowskiego k. Sobótki^[4].

Zastosowanie

• bardzo poszukiwany, wyjątkowo rzadki kamień kolekcjonerski.
• stosowany jako kamień ozdobny i dekoracyjny – do wyrobu drobnej galanterii, ozdobnych przedmiotów użytkowych
• Materiał rzeźbiarski
• stosowany jako imitacja turkusu