Wacław Wilczewski

Wacław Wilczewski (ur. 15 czerwca 1908 w Kurzelowej, zm. w 1982 w Caracas) – major pilot Wojska Polskiego, dowódca 142. eskadry myśliwskiej i 316. dywizjonu myśliwskiego.

Wacław Wilczewski

major pilot
Data i miejsce urodzenia	15 czerwca 1908 Kurzelowa
Data i miejsce śmierci	1982 Caracas
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego Armée de l’air RAF
Jednostki	9. pułk piechoty 77. pułk piechoty 123. eskadra myśliwska 142. eskadra myśliwska dywizjon 1/145 GC/I dywizjon 607 dywizjon 145 dywizjon 501 dywizjon 306 dywizjon 316
Stanowiska	dowódca eskadry, dowódca dywizjonu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Syn Pawła i Zofii. W 1918 r. rodzina przejechała do Kamieńca Podolskiego a po 1920 r. przedostała się na teren Polski. Uczył się w Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego w Stanisławowie, gdzie w 1928 r. zdał egzamin maturalny. Został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, otrzymał przydział do Szkoły Podchorążych Piechoty ze skierowaniem do 9 pułku piechoty. Następnie odbył praktykę w 77 pułku piechoty^[1].

W październiku 1929 r. rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. SPL ukończył w ramach V promocji z 35. lokatą i 15 sierpnia 1931 r. został promowany na stopnień podporucznika. Został przydzielony do 2 pułku lotniczego, gdzie służył w 123. eskadrze myśliwskiej. W 1933 r. ukończył kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa Dęblinie, następnie ukończył kurs wyższego pilotażu^[2]. W 1935 r., ze starszeństwem od 1 stycznia, został awansowany na stopień porucznika^[3]. W 1936 r. został przeniesiony służbowo do 4. pułku lotniczego, gdzie pełnił funkcję instruktora wyższego pilotażu^[4]. Jesienią 1938 r. objął stanowisko zastępcy dowódcy 142. eskadry myśliwskiej^[5].

Po wybuchu II wojny światowej walczył w składzie 142 em, 5 września objął jej dowództwo. Po ataku ZSRR na Polskę 18 września wraz z eskadrą przekroczył granicę z Rumunią. Następnie przedostał się do Francji, gdzie został przydzielony do polskiej bazy lotniczej w Lyon-Bronn. Po przeszkoleniu otrzymał przydział do dywizjonu 1/145, gdzie służył w II eskadrze^[6]. Pełnił funkcję dowódcy trzeciego plutonu^[7]. Został skierowany do GC/I na staż i zapoznanie się z samolotami Bloch MB.152, w składzie tej jednostki wykonał jeden lot bojowy^[8].

Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dotarł 12 lipca na pokładzie statku "Robur III"^[9]. Zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0629. Po przeszkoleniu w sierpniu 1940 r. otrzymał przydział do 607 dywizjonu myśliwskiego RAF, następnie służył w dywizjonach 145 i 501^[2]. Został przeniesiony do służby w 306. dywizjonie myśliwskim^[10].

W 1941 r. zgłosił się do służby w dywizjonie 316. 11 sierpnia objął dowództwo nad tą jednostką^[11]. 14 listopada, podczas operacji Circus 110, jego samolot został zestrzelony a on trafił do niewoli^[12]. Po wyleczeniu rany został przewieziony do Stalagu Luft III, gdzie przebywał do zakończenia działań wojennych. Po uwolnieniu wyemigrował do Wenezueli, gdzie pracował w lotnictwie cywilnym^[1].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę był odznaczony^[13]:

• Odznaką za Rany i Kontuzje,
• Polową Odznaką Pilota,
• Krzyżem Walecznych,
• Medalem Lotniczym – dwukrotnie.

Przypisy

1. Wacław Wilczewski. Geni.com. [dostęp 2023-03-27]. (pol.).
2. Krzystek 2012 ↓, s. 607.
3. Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 332.
4. Pawlak 2009 ↓, s. 106.
5. Pawlak 1991 ↓, s. 116.
6. Śliżewski 2010 ↓, s. 66.
7. Śliżewski 2010 ↓, s. 149.
8. Śliżewski 2010 ↓, s. 353.
9. Belcarz 2020 ↓, s. 407.
10. Matusiak 2003 ↓, s. 9.
11. Król 1990 ↓, s. 250.
12. Król 1990 ↓, s. 246.
13. Wilczewski Wacław. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-03-27]. (pol.).

Bibliografia

• Bartłomiej Belcarz: Caudrony nad Francją : historia dywizjonu myśliwskiego GC 1/145 "Varsovie". Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020. ISBN 978-83-8229-040-0. OCLC 1255210981.
• Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
• Wojtek Matusiak: 306 Dywizjon Myśliwski Toruński. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09714-3. OCLC 830534634.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
• Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja CDCN: „Księgarnia Akademicka”, 2003. ISBN 83-7188-691-8. OCLC 831137079.
• Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.