Wacław Janaszek

Wacław Piotr Janaszek ps. „Bolek”, „Jaryna”, „Wacek” (ur. 1 grudnia 1903 w Radomiu^[1], zm. 27 września 1944 w Warszawie) – polski inżynier, major saperów Wojska Polskiego.

Wacław Janaszek

„Bolek” „Jaryna” „Wacek”

Od lewej: major Wacław Janaszek "Bolek" (szef sztabu "Radosława"), generał Tadeusz Bór-Komorowski, pułkownik Jan Mazurkiewicz "Radosław" i kapitan Ryszard Krzywicki "Szymon" (adiutant)
major saperów inżynier
Data i miejsce urodzenia	1 grudnia 1903 Radom, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	27 września 1944 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1920 i 1923–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	5 Pułk Saperów Batalion Szkolny Saperów Armia „Pomorze” Kierownictwo Dywersji Zgrupowanie „Radosław”
Stanowiska	szef sztabu Kedywu szef sztabu zgrupownia
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa ruch oporu powstanie warszawskie
Odznaczenia

Życiorys

Wacław Piotr Janaszek urodził się 1 grudnia 1903 w Radomiu, w rodzinie Józefa i Genowefy z Kubickich. W latach 1920–1923 był uczniem Korpusu Kadetów Nr 2 w Modlinie. W okresie od lipca do października 1920, w czasie wojny z bolszewikami pełnił ochotniczo służbę w Wojsku Polskim. W październiku 1923 rozpoczął naukę w Oficerskiej Szkole Inżynierii w Warszawie. 1 października 1925 został mianowany podporucznikiem i wcielony do 5 pułku saperów w Krakowie^[2]. 30 września 1926, po ukończeniu szkoły oficerskiej, rozpoczął służbę w 5 pułku saperów. W kwietniu 1928 został przeniesiony do batalionu szkolnego saperów w Modlinie^[3], a w sierpniu 1930 do Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie. 17 października 1930 został członkiem Komisji Doświadczalnej Saperów. W latach 1936–1939 był słuchaczem w Wyższej Szkole Inżynierii w Warszawie. W marcu 1939 był oficerem odkomenderowanym z batalionu mostowego w Modlinie^[4].

W czasie kampanii wrześniowej pełnił służbę w Dowództwie Saperów Armii „Pomorze”. Od końca 1939 w konspiracyjnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Następnie był redaktorem pisma Żołnierz Polski. Od 1942 pełnił funkcję szefa sztabu Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej.

Od 1 sierpnia 1944, w czasie powstania warszawskiego, był szefem sztabu Zgrupowania „Radosław”. Od 8 sierpnia 1944 przez kilka następnych dni pełnił obowiązki dowódcy Zgrupowania, w zastępstwie rannego podpułkownika Jana Mazurkiewicza. Między innymi dowodził zgrupowaniem w czasie walk w obronie cmentarzy wolskich. 25 sierpnia 1944 został ciężko ranny w rejonie ul. Koźlej. 27 września 1944 został zamordowany przez Niemców w szpitalu powstańczym przy ul. Drewnianej 8 na Powiślu. Pochowany na Powązkach Wojskowych wraz z majorem Mieczysławem Kurkowskim w kwaterach powstańczych (kwatera A24-6-11)^[5].

Awanse

• podporucznik – 1 października 1925 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[6]
• porucznik – 15 lipca 1927 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1927 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[7]
• kapitan – 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 32. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[8] (w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 32. lokatę w korpusie oficerów saperów, grupa liniowa^[9])
• major – 5 maja 1941
• podpułkownik – pośmiertnie.

Ordery i odznaczenia

Grób na Powązkach Wojskowych

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie 2 października 1944^[10] nr 13005^[11]
• Krzyż Walecznych trzykrotnie
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Zobacz też

• Polegli w powstaniu warszawskim po stronie polskiej
• Kalendarium powstania warszawskiego
• Zbrodnie niemieckie na warszawskim Powiślu (1944)

Przypisy

1. Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 5. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 2002. ISBN 83-11-09261-3
2. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 101 z 7 października 1925 r., s. 548.
3. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 9 z 26 kwietnia 1928 r., s. 149.
4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 811.
5. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-25].
6. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 101 z 7 października 1925 r., s. 546.
7. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 19 z 22 lipca 1927 r., s. 212.
8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 77.
9. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 247.
10. rozkaz Dowódcy AK nr 502 z dnia 2 października 1944
11. ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 424.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 437. ISBN 83-211-1055-X.
• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 87–88. ISBN 83-211-0758-3.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

• Wacław Janaszek na Wirtualnym Murze Pamięci Muzeum Powstania Warszawskiego.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000112168255
• VIAF: 163346574
• PLWABN: 9810585714205606
• NUKAT: n2010006681