Włośnica (roślina)

Włośnica (Setaria P. Beauv.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Należy do niego ok. 130 gatunków^[4]. Rodzaj jest niemal kosmopolityczny. W Polsce występuje 6 gatunków jako antropofity zadomowione lub przejściowo dziczejące^[5].

Włośnica

Włośnica zielona
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	włośnica
Nazwa systematyczna
Setaria P. Beauv. Essai Agrost. 51, 178. Dec 1812
Typ nomenklatoryczny
Setaria viridis (L.) P. Beauv[3]
Synonimy
Acrochaete Peter Camusiella Bosser Chaetochloa Scribn. Cymbosetaria Schweick. Paspalidium Stapf Tansaniochloa Rauschert[4]
Homonimy
Setaria Acharius ex A. Michaux = Bryoria I. M. Brodo et D. L. Hawksworth[3]

Włośnica ber

Do rodzaju należą rośliny jadalne, pastewne i uciążliwe chwasty upraw^[6]. Należą tu rośliny zbożowe takie jak włośnica ber S. italica (uprawiana w epoce brązu w Europie), S. parviflora uprawiana w Ameryce Centralnej prawdopodobnie przed kukurydzą, nasiona traw z tego rodzaju odgrywały też ważną rolę w diecie Aborygenów australijskich. Młode pędy włośnicy palmolistnej S. palmifolia spożywane są na Jawie jako warzywo dodawane do potraw z ryżu. Ten gatunek uprawiany jest także jako uprawny. Liczne gatunki służą jako pastewne, nasiona traw z tego rodzaju wykorzystywane są jako karma dla ptaków. Do rodzaju należą też chwasty, w tym będące wektorami chorób wirusowych kukurydzy i trzciny cukrowej^[7].

Rozmieszczenie geograficzne

Przedstawiciele rodzaju występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, przy czym najbardziej zróżnicowani są w strefie międzyzwrotnikowej^[6][4]. W północnej części Europy i Ameryki Północnej oraz w Nowej Zelandii i na wielu wyspach Oceanii rośliny te występują jako introdukowane^[4]. W południowej Europie jako rodzime rosną trzy gatunki^[7].

Gatunki flory Polski^[5]

• włośnica ber Setaria italica (L.) P. Beauv. – antropofit zadomowiony
• włośnica Fabera Setaria faberi Herrm. – efemerofit
• włośnica okółkowa, w. okręgowa Setaria verticillata (L.) P. Beauv. – antropofit zadomowiony
• włośnica sina Setaria pumila (Poir.) Roem. & Schult. – antropofit zadomowiony
• włośnica zielona Setaria viridis (L.) P.Beauv. – antropofit zadomowiony
• włośnica zwodnicza Setaria decipiens K.F. Schimp. – antropofit zadomowiony (mieszaniec S. verticillata × S. viridis)

Systematyka

Włośnica palmolistna

Włośnica wielkokłosowa

Włośnica okółkowa

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny wiechlinowatych (Poaceae), podrodziny Panicoideae, plemienia Paniceae i podplemienia Cenchrinae^[8].

Wykaz gatunków^[4][9]

• Setaria adhaerens (Forssk.) Chiov.
• Setaria albovillosa (S.T.Blake) R.D.Webster
• Setaria alonsoi Pensiero & A.M.Anton
• Setaria ankarensis (A.Camus) ined.
• Setaria apiculata (Scribn. & Merr.) K.Schum.
• Setaria appendiculata (Hack.) Stapf
• Setaria arizonica Rominger
• Setaria atrata Hack.
• Setaria australiensis (Scribn. & Merr.) Vickery
• Setaria austrocaledonica (Balansa) A.Camus
• Setaria aversa (Vickery) R.D.Webster
• Setaria barbata (Lam.) Kunth
• Setaria barbinodis R.A.W.Herrm.
• Setaria basiclada (Hughes) R.D.Webster
• Setaria bathiei A.Camus
• Setaria bosseri A.Camus
• Setaria brigalow R.D.Webster
• Setaria brownii Desv.
• Setaria carinata S.Nozawa & Pensiero
• Setaria cernua Kunth
• Setaria chapmanii (Vasey) Pilg.
• Setaria chondrachne (Steud.) Honda
• Setaria clementii (Domin) R.D.Webster
• Setaria clivalis (Ridl.) Veldkamp
• Setaria constricta (Domin) R.D.Webster
• Setaria cordobensis R.A.W.Herrm.
• Setaria corrugata (Elliott) Schult.
• Setaria criniformis (S.T.Blake) R.D.Webster
• Setaria desertorum (A.Rich.) Morrone
• Setaria dielsii R.A.W.Herrm.
• Setaria distans (Trin.) Veldkamp
• Setaria distantiflora (A.Rich.) Pilg.
• Setaria elegantula (Mez) Morat
• Setaria faberi R.A.W.Herrm. – włośnica Fabera
• Setaria fiebrigii R.A.W.Herrm.
• Setaria finita Launert
• Setaria flavida (Retz.) Veldkamp
• Setaria forbesiana (Nees ex Steud.) Hook.f.
• Setaria gausa (S.T.Blake) R.D.Webster
• Setaria geminata (Forssk.) Veldkamp
• Setaria globoidea (Domin) R.D.Webster
• Setaria globulifera (Steud.) Griseb.
• Setaria gracillima Hook.f.
• Setaria grandis Stapf
• Setaria grandispiculata (B.K.Simon) R.D.Webster
• Setaria grisebachii E.Fourn.
• Setaria guizhouensis S.L.Chen & G.Y.Sheng
• Setaria hassleri Hack.
• Setaria homonyma (Steud.) Chiov.
• Setaria humbertiana A.Camus
• Setaria hunzikeri Anton
• Setaria incrassata (Hochst.) Hack.
• Setaria intermedia Roem. & Schult.
• Setaria italica (L.) P.Beauv. – włośnica ber
• Setaria jaffrei Morat
• Setaria johnsonii (B.K.Simon) ined.
• Setaria jubiflora (Trin.) R.D.Webster
• Setaria kagerensis Mez
• Setaria lachnea (Nees) Kunth
• Setaria latifolia (Scribn.) R.A.W.Herrm.
• Setaria leonis (E.Ekman) León
• Setaria leucopila (Scribn. & Merr.) K.Schum.
• Setaria liebmannii E.Fourn.
• Setaria limensis Tovar
• Setaria lindenbergiana (Nees) Stapf
• Setaria longipila E.Fourn.
• Setaria longiseta P.Beauv.
• Setaria macrosperma (Scribn. & Merr.) K.Schum.
• Setaria macrostachya Kunth – włośnica wielkokłosowa
• Setaria madecassa A.Camus
• Setaria magna Griseb.
• Setaria megaphylla (Steud.) T.Durand & Schinz
• Setaria mendocina Phil.
• Setaria mildbraedii Mez ex C.E.Hubb.
• Setaria montana Reeder
• Setaria nicorae Pensiero
• Setaria nigrirostris (Nees) T.Durand & Schinz
• Setaria oblongata (Griseb.) Parodi
• Setaria obscura de Wit
• Setaria obtusifolia (Delile) Morrone
• Setaria oplismenoides R.A.W.Herrm.
• Setaria orthosticha K.Schum. ex R.A.W.Herrm.
• Setaria palmeri Henrard
• Setaria palmifolia (J.Koenig) Stapf – włośnica palmolistna
• Setaria pampeana Parodi ex Nicora
• Setaria paraguayensis Pensiero
• Setaria parodii Nicora
• Setaria parviflora (Poir.) Kerguélen
• Setaria paspalidioides Vickery
• Setaria paucifolia (Morong) Lindm.
• Setaria perrieri A.Camus
• Setaria petiolata Stapf & C.E.Hubb.
• Setaria pflanzii Pensiero
• Setaria plicata (Lam.) T.Cooke
• Setaria poiretiana (Schult.) Kunth
• Setaria pradana (León ex C.L.Hitchc.) León
• Setaria pseudaristata (Peter) Pilg.
• Setaria pumila (Poir.) Roem. & Schult. – włośnica sina
• Setaria punctata (Burm.f.) Veldkamp
• Setaria queenslandica Domin
• Setaria rara (R.Br.) R.D.Webster
• Setaria reflexa (R.D.Webster) R.D.Webster
• Setaria restioidea (Franch.) Stapf
• Setaria retiglumis (Domin) R.D.Webster
• Setaria reverchonii (Vasey) Pilg.
• Setaria rigida Stapf
• Setaria roemeri Jansen
• Setaria rosengurttii Nicora
• Setaria sagittifolia (A.Rich.) Walp.
• Setaria scabrifolia (Nees) Kunth
• Setaria scandens Schrad.
• Setaria scheelei (Steud.) Hitchc.
• Setaria scottii (Hack.) A.Camus
• Setaria setosa (Sw.) P.Beauv.
• Setaria spartella (S.T.Blake) R.D.Webster
• Setaria sphacelata (Schumach.) Stapf & C.E.Hubb. ex Moss
• Setaria stolonifera Boldrini
• Setaria submacrostachya Luces
• Setaria sulcata Raddi
• Setaria surgens Stapf
• Setaria tabulata (Hack.) R.D.Webster
• Setaria taolanensis A.Camus
• Setaria tenacissima Schrad.
• Setaria tenax (Rich.) Desv.
• Setaria texana Emery
• Setaria uda (S.T.Blake) R.D.Webster
• Setaria utowanaea (Scribn.) Pilg.
• Setaria vaginata Spreng.
• Setaria variifolia (Swallen) Davidse
• Setaria vatkeana K.Schum.
• Setaria verticillata (L.) P.Beauv. – włośnica okółkowa
• Setaria villosissima (Scribn. & Merr.) K.Schum.
• Setaria viridis (L.) P.Beauv. – włośnica zielona
• Setaria vulpiseta (Lam.) Roem. & Schult.
• Setaria welwitschii Rendle
• Setaria yunnanensis Keng f. & K.D.Yu