Turza (województwo małopolskie)

Turza – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim w powiecie tarnowskim w gminie Rzepiennik Strzyżewski.

Integralne części wsi Turza^[3][4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0829773	Brzezie	część wsi
0829780	Dział	część wsi
0829796	Folwark	część wsi
0829804	Góra	część wsi
0829810	Górka	część wsi
0829827	Młynek	część wsi
0829833	Pańskie Pola	część wsi
0829856	Sołtystwo	część wsi
0829862	Zalesie	część wsi
0829879	Załężcze	część wsi
0829840	Zapotok	część wsi

Zobacz też: Turza w innych znaczeniach tej nazwy.

Turza

wieś
Kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tarnowski
Gmina	Rzepiennik Strzyżewski
Wysokość	380–400 m n.p.m.
Liczba ludności (2007)	1196
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	33-167[1]
Tablice rejestracyjne	KTA
SIMC	0829767
Położenie na mapie Polski Turza
Położenie na mapie województwa małopolskiego Turza
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Turza
Położenie na mapie gminy Rzepiennik Strzyżewski Turza
49°46′02″N 21°03′37″E[2]

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim. Pod względem geograficznym miejscowość znajduje się na Pogórzu Ciężkowickim.

Historia

Jest to wieś położona na wysokości 388–400 m z licznymi przysiółkami: Góry, Górka, Dział, Folwark, Brzezie, Pańskie Pola, Młynek, Sołtystwo, Zalesie, Załęże oraz Zapotok. Pierwsze wzmianki o istnieniu Turzy pochodzą z 1288 r. Była osadą leżącą w dobrach klasztoru tynieckiego i jego własnością pozostała do XV w. Parafia powstała prawdopodobnie w drugiej połowie XIV w. Tradycja głosi, że pierwszy drewniany kościół został zbudowany w 1331 r. (lub 1333 r.). Przy kościele istniała szkoła parafialna przed 1595 r.

Za Długosza była ona wsią królewską, w XV/XVI w. Turza należała do dóbr Turskich herbu Warnia. Mieszkańcy trudnili się rolnictwem oraz rzemiosłem. Kowale z Turzy słynęli z wyrobu sierpów. Na początku XX wieku istniało 6 warsztatów tkackich. W Turzy były również warsztaty krawieckie, szewskie, stolarskie oraz kamieniarskie. Najsłynniejszym kamieniarzem był Wojciech Jędrusiak (1860–1907).

Pod koniec XIX w. wieś zasłynęła z nowocześnie prowadzonych sadów, a chłopi należeli do pionierów w tych okolicach stosując nawożenie sztuczne. Na początku XX w. chłopi założyli kółko rolnicze, kasę spółdzielczą i sklep. Po wojnie Turzanie zasłynęli z produkcji cegły. Wybudowano szkołę, która posiada pełnowymiarową salę gimnastyczną, basen kąpielowy oraz boisko sportowe.

Zabytki

Obiekty wpisanye do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[5].

• Kościół parafialny pw. św. Katarzyny;
• kapliczka św. Katarzyny wraz otaczającymi drzewami;
• kapliczka św. Jana Nepomucena.

Galeria zdjęć

• 
  Szkoła
• 
  "Stokrotka"
• 
  Kościół
• 
  Dzwonnica arkadowa

Osoby związane z miejscowością

• Antoni Kurzawa – artysta rzeźbiarz.

Przypisy

1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1303 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
2. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141787
3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
5. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].

Bibliografia

• Cz. Dutka: Gmina Rzepiennik Strzyżewski zaprasza. Urząd Gminy w Rzepienniku Strzyżewskim, 1996, s. 88-89.