Trzciana (powiat krośnieński)

Trzciana – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Dukla^[3][5]. Leży nad rzeką Jasiołką.

Trzciana

wieś
Zabytkowa cerkiew
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	krośnieński
Gmina	Dukla
Liczba ludności (2023)	202[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-450[2]
Tablice rejestracyjne	RKR
SIMC	0350473[3]
Położenie na mapie gminy Dukla Trzciana
Położenie na mapie Polski Trzciana
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Trzciana
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Trzciana
49°30′06″N 21°41′57″E[4]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Trzciana^[3][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0350480	Dół	część wsi
0350496	Góra	część wsi
0350504	Przywsie	część wsi

Historia

Prawa lokacyjne wołoskie otrzymała Trzciana przed 1505 r. Stanisław Cikowski (kasztelan biecki) (zm. 1576) przeniósł ją na prawo niemieckie za zgodą króla Aleksandra Jagiellończyka. Była własnością Mniszchów i Męcińskich. W XIX w. należała do Cezarego Męcińskiego, h. Poraj (1809 - przed 1890). Przebywały w niej, na wzgórzu Zaśpit, oddziały konfederatów barskich.

W 1914 oddziały austriackie spaliły część wsi, osadzając kilku mieszkańców w obozie w Talerhofie.

W grudniu 1943 r. oddział partyzancki F. Kochana Obłońskiego napadł na kolumnę samochodów niemieckich, zdobywając broń i amunicję. We wrześniu 1944 r. w przyległej części Karpat przebiegały działania wojenne w ramach operacji dukielsko-preszowskiej, w wyniku czego wojska radzieckie wkroczyła na tereny Trzciany.

Zabytkowa cerkiew

We wsi znajduje zabytkowa, dawna cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogurodzicy, z ikonostasem z XIX w. namalowanym przez Jana i Pawła Bogdańskich z Jaślisk. Świątynia z II poł. XVII wieku jest murowana, orientowana, na planie trójdzielnym. Od zachodu dobudowano kruchtę. W dzwonnicy XVI-wieczne dzwony.

Obecnie cerkiew służy jako kościół katolicki, należący do parafii pw. Chrystusa Króla w dekanacie Dukla. Parafia jest obsługiwana przez ojców Bernardynów z Dukli. Do parafii należy także kościół filialny (dawna cerkiew) w Zawadce.

Pustelnia św. Jana z Dukli

"Na Puszczy". Na wzgórzu Zaśpit; ok. 1,5 km od trasy dukielskiej (drogą asfaltową z Trzciany do parkingu pod lasem. Dalej dróżka dochodzi do Pustelni (około 300m).

• Murowana neogotycka kaplica

• 
  Kaplica św. Jana z Dukli
• 
  Dom pustelnika
• 
  Wnętrze domu pustelnika

Jak głosi legenda, Marii Amelii Mniszchowej z Brühlów, właścicielce Dukli, objawił się we śnie św. Jan, polecając jej wybudować na miejscu swej pustelni kaplicę, co zostało wykonane. W 1769 roku, w czasie Konfederacji Barskiej, Maria Amalia Mniszchowa ufundowała murowaną kaplicę, która jednak spłonęła w 1883 r.

W 1887 roku Cezar Męciński wybudował tymczasową drewnianą kaplicę. W roku 1908 z inicjatywy gwardiana bernardynów w Dukli, Ambrożego Ligasa, wybudowano murowaną kaplicę według projektu bernardyna o. Kamila Żarnowskiego. Znajduje się w niej polichromia przedstawiająca życie św. Jana, namalowana przez sanockiego malarza Władysława Lisowskiego.

Poza tym w pobliżu znajdują się:

• Dom rekolekcyjny
• Grota św. Jana z Dukli z uzdrawiającymi źródłami
• Chata pustelnika
• Droga Krzyżowa, z "M" – z konstrukcją z ołtarza papieskiego
• Szlaki turystyczne:
  • wschodniobeskidzki; z Nowej Wsi do Chyroweji Kątów
  • na południe do Zyndranowej i Barwinka

W miejscu tym kilkakrotnie przebywał Jan Paweł II, a teraz przebiega tędy szlak papieski.

Zobacz też

• Trzciana