Tianyulong

Tianyulong (chiń. 天宇龙) – rodzaj dinozaura z rodziny heterodontozaurów (łac. Heterodontosauridae) żyjącego w jurze na terenie dzisiejszych Chin.

Tianyulong

Okres istnienia: jura późna PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 161.5/145 161.5/145
Rekonstrukcja prawdopodobnego wyglądu Tianyulong confuciusi
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Rodzina	heterodontozaury
Rodzaj	Tianyulong Zheng, You, Xu & Dong, 2009
Gatunki
T. confuciusi Zheng et al., 2009

Szczątki gatunku typowego, Tianyulong confuciusi odnaleziono w prowincji Liaoning; osady, w których odkryto jego skamieniałości, pierwotnie uznano za należące do wchodzącej w skład grupy Jehol wczesnokredowej formacji Yixian^[1], późniejsze badania sugerują jednak, że należą one do reprezentującej przełom środkowej i późnej jury formacji Tiaojishan^[2][3]. Jest jednym z najmłodszych, jeśli nie najmłodszym geologicznie przedstawicielem Heterodontosauridae; dostarcza także dowodów, że pióropodobne struktury mogły występować również u dinozaurów należących do tej grupy^[4].

Holotyp (STMN 26–3) obejmuje niekompletny szkielet zawierający fragmentaryczną czaszkę i żuchwę, kręgi presakralne i ogonowe, niemal kompletną prawą łopatkę, obie kości ramienne, proksymalne zakończenie kości łokciowej, fragmenty kości łonowych, obie kości kulszowe, prawą piszczel i kość strzałkową. Zachowały się także pozostałości długich, nitkowatych pióropodobnych struktur. Holotyp pochodzi od młodocianego osobnika, którego długość została – dzięki porównaniu ze spokrewnionym rodzajem Heterodontosaurus – oszacowana na około 70 cm^[4].

Klasyfikacja

Tianyulong należy do rodziny heterodontozaurów – niewielkich, roślinożernych i być może wszystkożernych dinozaurów ptasiomiednicznych charakteryzujących się smukłymi ciałami oraz parą dużych, przypominających kły zębów. Przed odkryciem Tianyulong jej przedstawiciele znani byli jedynie z wczesnej jury południowej Afryki i Ameryki Północnej oraz być może także wczesnej kredy Anglii. Znalezisko Tianyulong poszerza zasięg występowania członków rodziny o Azję^[4].

Paleobiologia

Nitkowate struktury pokrywające ciało Tianyulong zachowały się w trzech obszarach: grupa za szyją, na grzbiecie oraz największa na ogonie. Wytwory te były wobec siebie równoległe oraz pojedyncze – brak dowodów na ich rozgałęzienia. Wydają się być także stosunkowo sztywne, co sprawia, że bardziej przypominają analogiczne struktury odnalezione na ogonie psitakozaura^[5] niż protopióra teropodów. Spośród teropodów pióropodobne twory Tianyulong wykazują największe podobieństwo do pojedynczych nierozgałęzionych protopiór sinozauropteryksa^[6] i beipiaozaura^[7]. Szacowana długość pióropodobnych struktur Tianyulong wynosi około 60 mm – siedmiokrotnie więcej niż wysokość jego kręgów ogonowych. Ich długość oraz wydrążone wnętrze sugeruje, że nie składały się one z podskórnych struktur, takich jak włókna kolagenowe^[4].

Podobne wytwory skóry odnajdowano wcześniej jedynie u zaawansowanych teropodów i psitakozaura. Odkrycie ich u Tianyulong rozszerza obecność takich struktur na niższe poziomy drzewa filogenetycznego. Nie jest jasne, czy struktury występujące u ptasiomiednicznych są homologiczne z protopiórami teropodów. Jeżeli tak, oznaczałoby to, iż ostatni wspólny przodek dinozaurów ptasiomiednicznych i gadziomiednicznych także był pokryty pióropodobnymi wytworami, a członkowie grup takich jak zauropody byli jedynie wtórnie bezpiórzy. Jeżeli jednak twory te nie są homologiczne, dowodziłoby to, że takie struktury wyewoluowały niezależnie u Saurischia i Ornithischia, jak również innych grup archozaurów, takich jak pterozaury. Zheng i współpracownicy stwierdzają, że odkrycie podobnych tworów u teropoda Beipiaosaurus wspiera hipotezę o homologii struktur Tianyulong z piórami. Wytwory te u obu tych dinozaurów były długie i nierozgałęzione, przy czym u beipiaozaura spłaszczone, a u Tianyulong – okrągłe, przez co przypuszczalnie bardziej podobne do najwcześniejszych protopiór^[4].

Przypisy

1. Richard J. Butler, Peter M. Galton, Laura B. Porro, Luis M. Chiappe, Donald M. Henderson i Gregory M. Erickson. Lower limits of ornithischian dinosaur body size inferred from a new Upper Jurassic heterodontosaurid from North America. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 277 (1680), s. 375-381, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.1494. (ang.).
2. Lü Junchang, David M. Unwin, D. Charles Deeming, Jin Xingsheng, Liu Yongqing, Ji Qiang. An egg-adult association, gender, and reproduction in pterosaurs. „Science”. 331 (6015), s. 321–324, 2011. DOI: 10.1126/science.1197323. (ang.).
3. Yong-Qing Liu, Hong-Wei Kuang, Xiao-Jun Jiang, Nan Peng, Huan Xu i Hui-Yi Sun. Timing of the earliest known feathered dinosaurs and transitional pterosaurs older than the Jehol Biota. „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”. 323–325, s. 1-12, 2012. DOI: 10.1016/j.palaeo.2012.01.017. (ang.).
4. Zheng Xiao-Ting, You Hai-Lu, Xu Xing, Dong Zhiming. An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures. „Nature”. 458 (7236), s. 333–336, 2009. DOI: 10.1038/nature07856. (ang.).
5. Gerald Mayr, D. Stefan Peters, Gerhard Plodowski, Olaf Vogel. Bristle-like integumentary structures at the tail of the horned dinosaur Psittacosaurus. „Naturwissenschaften”. 89 (8), s. 361–365, 2002. DOI: 10.1007/s00114-002-0339-6. (ang.).
6. Philip J. Currie, Pei-ji Chen. Anatomy of Sinosauropteryx prima from Liaoning, northeastern China. „Canadian Journal of Earth Sciences”. 38 (12), s. 1705–1727, 2001. DOI: 10.1139/cjes-38-12-1705. (ang.).
7. Xu Xing, Zheng Xiao-Ting, You Hai-Lu. A new feather type in a nonavian theropod and the early evolution of feathers. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 106 (3), s. 832–834, 2009. DOI: 10.1073/pnas.0810055106. (ang.).

Identyfikatory zewnętrzne (takson kopalny):

• EoL: 10657572
• GBIF: 4965667
• identyfikator taksonu Fossilworks: 143495