Tianyulong (chiń. 天宇龙) – rodzaj dinozaura z rodziny heterodontozaurów (łac. Heterodontosauridae) żyjącego w jurze na terenie dzisiejszych Chin.
| Okres istnienia: jura późna | |||
 Rekonstrukcja prawdopodobnego wyglądu Tianyulong confuciusi | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunki | |||
| |||
Szczątki gatunku typowego, Tianyulong confuciusi odnaleziono w prowincji Liaoning; osady, w których odkryto jego skamieniałości, pierwotnie uznano za należące do wchodzącej w skład grupy Jehol wczesnokredowej formacji Yixian[1], późniejsze badania sugerują jednak, że należą one do reprezentującej przełom środkowej i późnej jury formacji Tiaojishan[2][3]. Jest jednym z najmłodszych, jeśli nie najmłodszym geologicznie przedstawicielem Heterodontosauridae; dostarcza także dowodów, że pióropodobne struktury mogły występować również u dinozaurów należących do tej grupy[4].
Holotyp (STMN 26–3) obejmuje niekompletny szkielet zawierający fragmentaryczną czaszkę i żuchwę, kręgi presakralne i ogonowe, niemal kompletną prawą łopatkę, obie kości ramienne, proksymalne zakończenie kości łokciowej, fragmenty kości łonowych, obie kości kulszowe, prawą piszczel i kość strzałkową. Zachowały się także pozostałości długich, nitkowatych pióropodobnych struktur. Holotyp pochodzi od młodocianego osobnika, którego długość została – dzięki porównaniu ze spokrewnionym rodzajem Heterodontosaurus – oszacowana na około 70 cm[4].
Klasyfikacja
Tianyulong należy do rodziny heterodontozaurów – niewielkich, roślinożernych i być może wszystkożernych dinozaurów ptasiomiednicznych charakteryzujących się smukłymi ciałami oraz parą dużych, przypominających kły zębów. Przed odkryciem Tianyulong jej przedstawiciele znani byli jedynie z wczesnej jury południowej Afryki i Ameryki Północnej oraz być może także wczesnej kredy Anglii. Znalezisko Tianyulong poszerza zasięg występowania członków rodziny o Azję[4].
Paleobiologia
Nitkowate struktury pokrywające ciało Tianyulong zachowały się w trzech obszarach: grupa za szyją, na grzbiecie oraz największa na ogonie. Wytwory te były wobec siebie równoległe oraz pojedyncze – brak dowodów na ich rozgałęzienia. Wydają się być także stosunkowo sztywne, co sprawia, że bardziej przypominają analogiczne struktury odnalezione na ogonie psitakozaura[5] niż protopióra teropodów. Spośród teropodów pióropodobne twory Tianyulong wykazują największe podobieństwo do pojedynczych nierozgałęzionych protopiór sinozauropteryksa[6] i beipiaozaura[7]. Szacowana długość pióropodobnych struktur Tianyulong wynosi około 60 mm – siedmiokrotnie więcej niż wysokość jego kręgów ogonowych. Ich długość oraz wydrążone wnętrze sugeruje, że nie składały się one z podskórnych struktur, takich jak włókna kolagenowe[4].
Podobne wytwory skóry odnajdowano wcześniej jedynie u zaawansowanych teropodów i psitakozaura. Odkrycie ich u Tianyulong rozszerza obecność takich struktur na niższe poziomy drzewa filogenetycznego. Nie jest jasne, czy struktury występujące u ptasiomiednicznych są homologiczne z protopiórami teropodów. Jeżeli tak, oznaczałoby to, iż ostatni wspólny przodek dinozaurów ptasiomiednicznych i gadziomiednicznych także był pokryty pióropodobnymi wytworami, a członkowie grup takich jak zauropody byli jedynie wtórnie bezpiórzy. Jeżeli jednak twory te nie są homologiczne, dowodziłoby to, że takie struktury wyewoluowały niezależnie u Saurischia i Ornithischia, jak również innych grup archozaurów, takich jak pterozaury. Zheng i współpracownicy stwierdzają, że odkrycie podobnych tworów u teropoda Beipiaosaurus wspiera hipotezę o homologii struktur Tianyulong z piórami. Wytwory te u obu tych dinozaurów były długie i nierozgałęzione, przy czym u beipiaozaura spłaszczone, a u Tianyulong – okrągłe, przez co przypuszczalnie bardziej podobne do najwcześniejszych protopiór[4].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
