Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Thangtong Gjalpo zwany Czagzampa lub Drubthob (tyb. ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་, wylie: thang stong rgyal po; 1361–1485[1], 1385–1464[2], 1375–1464[3], 1385–1465[4], 1385–1510, 1385–1509[5] lub 1361–1483) – tybetański jogin, bodhisattwa, mahasiddha, terton[6], egzorcysta, filozof, wynalazca, inżynier, konstruktor, architekt, urbanista, malarz, rzeźbiarz, poeta, kompozytor, dramaturg, metalurg, kowal, ludwisarz, hutnik, lekarz, geolog i polityk.
Miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód, zajęcie |
jogin, bodhisattwa, mahasiddha, terton, egzorcysta, filozof, wynalazca, inżynier, konstruktor, architekt, urbanista, malarz, rzeźbiarz, poeta, kompozytor, dramaturg, metalurg, kowal, ludwisarz, hutnik, lekarz, geolog i polityk. |
Narodowość |
tybetańska |
Urodził się w Lhazê (Lha rtse) w prowincji Tsang[7]. Ze względu na różnorodność zainteresowań porównywany do Leonarda da Vinci[8]. Szczególnie znany jako budowniczy kilkudziesięciu (lub ponad 100) drewnianych i żelaznych mostów na terenie Tybetu i Bhutanu[9]. Rozwiązania techniczne zastosowane przy ich konstruowaniu były, jak wykazały przeprowadzone w Szwajcarii badania, najlepsze z możliwych[10]. Niektóre ze stworzonych przez niego i wciąż istniejących mostów to most w Phuncoling na Cangpo, most w Cung Ribocze w Tybecie Zachodnim oraz obecnie zniszczony most w Lhundrup[11].
Wzniósł również 111 czortenów[12] (między innymi Gjang Rumocze nieopodal Lhazê)[13], liczne świątynie i klasztory, między innymi Lhundup Teng, ważny ośrodek linii Sakja w regionie Kham we wschodnim Tybecie.
Zajmował się odlewaniem z brązu i żelaza różnych przedmiotów rytualnych, np. dordże[14].
Odkrył również wiele term ziemi[15][16].
Budował różnego rodzaju łodzie i statki[17]. Jako jeden z pierwszych w Tybecie konstruował promy[18] (zbudował ich 118).
Wsławił się także jako lekarz. Przypisuje mu się opracowanie „czerwonej pigułki” oraz „białej pigułki”, leków stosowanych odpowiednio w przypadku chorób związanych ze znacznie podwyższoną temperaturą i dolegliwościami żołądkowymi. Oba te specyfiki są w dalszym ciągu powszechnie stosowane w medycynie tybetańskiej. Miał opanować wiele epidemii, w tym epidemie cholery[19] w Lhasie w XV wieku. Stworzył też medytację długiego życia.
Był autorem pieśni ludowych i wierszy popularnych w Tybecie i Bhutanie.
Stworzył misterium Acze Lhamo będące połączeniem dramatu i opery, opierające się na tradycyjnych motywach buddyjskich[20]. Założył pierwszą trupę odtwarzającą ten rodzaj sztuki scenicznej. Podróżował z nią po Tybecie, zbierając w ten sposób pieniądze na swoją działalność budowlaną[21]. Pozostawił również wiele dramatów obrzędowych (czham)[22].
Na temat życia i dokonań Thangtonga Gjalpo powstało wiele opracowań, w tym dwa na terenie samego Tybetu. Autorem pierwszego z nich był bratanek mahasiddhy[23].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.