Teriantropia

Teriantropia – choroba psychiczna, w której chorzy myślą, że posiadają dolność człowieka do przeobrażenia się w zwierzę. Możliwe, że malowidła znalezione w Les Trois Frères we Francji przedstawiają koncepcję takich przemian. Najbardziej znana forma teriantropii to likantropia.

Etymologia

Termin „teriantropia” pochodzi od greckiego theríon [θηρίον], co oznacza „dzikie zwierzę” lub „bestia” i anthrōpos [ἄνθρωπος], czyli „człowiek”. Jeszcze w 1901 roku termin ten używany był w odniesieniu do występujących w folklorze europejskim przemian ludzi w zwierzęta^[1] (zamiennie z zoantropią)^[2]. W 1915 w japońskiej publikacji „Historia japońskiego narodu od czasów starożytnych do końca ery Meiji.”^[3] pierwszy raz użyto słowa „teriantropia” w odniesieniu do duchowego aspektu przemian człowieka w dzikie zwierzę. Inne źródło, „The Human Predator” rozszerza definicję tego słowa, podając przykłady procesów toczonych w XVI wieku przeciwko osobom oskarżanym o likantropię^[4].

Przeobrażenie człowieka w zwierzę

Żaba zamienia się w księżniczkę w filmie Księżniczka żaba. Autor: Wiktor Wasnecow.

Przeobrażenie w folklorze, mitologii i antropologii, zazwyczaj odnosi się do zmiany fizycznego wyglądu przez człowieka na inny (najczęściej wygląd innego gatunku). Likantropia, czyli przemiana człowieka w wilka lub wilkołaka, a za nią kynantropia (przemiana w psa) i ailurantropia (przemiana w kota) to prawdopodobnie najbardziej znane formy teriantropii^[5]. Werehyenas (hienołaki) są obecne w mitach kilku afrykańskich i eurazjatyckich kultur. Dawne tureckie legendy z Azji wspominają szamanów znanych jako kurtadams, czyli „człowiek wilk”^{[potrzebny przypis]}. Starożytni Grecy pisali o kynantropii, od greckiego κύων kyōn^[6], czyli „pies”, nawiązując do mitologicznych stworzeń, które mogły zmieniać swoje ciała między psią a ludzką formą, lub które łączyły cechy obu tych gatunków.

Skinwalkerzy i naguale

Niektóre indiańskie legendy opowiadają o tak zwanych skinwalkerach obdarzonych nadprzyrodzoną zdolnością przemiany w dowolne zwierzę według własnego uznania. Aby to zrobić, najpierw jednak musieli odziać się w skórę wybranego stworzenia. W ludowej religii Mezoameryki, nagual to człowiek posiadający magiczną umiejętność przemiany w proste formy zwierzęce (najczęściej osły, indyki i psy) lub bardziej zaawansowane, takie jak jaguary i pumy.

Aspekty psychiatryczne i społeczne

Wśród wielu wyselekcjonowanych pacjentów szpitali psychiatrycznych, likantropia kliniczna lub inaczej wilczy obłęd zazwyczaj związany jest z ciężką psychozą, ale nie zawsze z jakimś konkretnym rozpoznaniem psychiatrycznym lub objawami neurologicznymi^[7]. Niektórzy przypisują tego rodzaju objawy jako skutki zaburzeń poczucia własnej osobowości, mających swe podłoże w schorzeniach afektywnych i schizofrenicznych, lub jako objaw innych zaburzeń psychicznych^[8].

Teriantropia we współczesnym społeczeństwie

Główny artykuł: Teriantropia współczesna.

Terianami nazywa się osoby identyfikujące się jako danę zwierzę (teriotyp^{[9][niewiarygodne źródło?]}) albo w sensie duchowym^[10][11], bądź też wskazując na związek psychologiczny lub neurobiologiczny^[12]. Jedni i drudzy, opisując swoje odczucia, często posługują się zwrotem dysforia gatunkowa.

Terianie dużą wagę przykładają do medytacji i mentalnych wizualizacji swoich teriotypów (tzw. shiftingu)^{[13][niewiarygodne źródło?]}.