Teriantropia

Teriantropia –Jest to choroba psychiczna w której chorzy mysłą że posiadają zdolność człowieka do przeobrażenia się w zwierzę. Możliwe, że malowidła znalezione w Les Trois Frères we Francji, przedstawiają koncepcję takich przemian. Najbardziej znana forma teriantropii to likantropia.

Etymologia

Termin „teriantropia” pochodzi od greckiego theríon [θηρίον], co oznacza „dzikie zwierzę” lub „bestia” i anthrōpos [ἄνθρωπος], czyli „człowiek”. Jeszcze w 1901 roku termin ten używany był w odniesieniu do występujących w folklorze europejskim przemian ludzi w zwierzęta^[1] (zamiennie z zoantropią)^[2]. W 1915 w japońskiej publikacji „Historia japońskiego narodu od czasów starożytnych do końca ery Meiji.”^[3] pierwszy raz użyto słowa „teriantropia” w odniesieniu do duchowego aspektu przemian człowieka w dzikie zwierzę. Inne źródło, „The Human Predator” rozszerza definicję tego słowa, podając przykłady procesów toczonych w XVI wieku przeciwko osobom oskarżanym o likantropię^[4].

Przeobrażenie człowieka w zwierzę

Żaba zamienia się w księżniczkę w filmie Księżniczka żaba. Autor: Wiktor Wasnecow.

Przeobrażenie w folklorze, mitologii i antropologii, zazwyczaj odnosi się do zmiany fizycznego wyglądu przez człowieka na inny (najczęściej wygląd innego gatunku). Likantropia, czyli przemiana człowieka w wilka lub wilkołaka, a za nią kynantropia (przemiana w psa) i ailurantropia (przemiana w kota) to prawdopodobnie najbardziej znane formy teriantropii^[5]. Werehyenas (hienołaki) są obecne w mitach kilku afrykańskich i eurazjatyckich kultur. Dawne tureckie legendy z Azji wspominają szamanów znanych jako kurtadams, czyli „człowiek wilk”^{[potrzebny przypis]}. Starożytni Grecy pisali o kynantropii, od greckiego κύων kyōn^[6], czyli „pies”, nawiązując do mitologicznych stworzeń, które mogły zmieniać swoje ciała między psią a ludzką formą, lub które łączyły cechy obu tych gatunków.

Skinwalkerzy i naguale

Niektóre indiańskie legendy opowiadają o tak zwanych skinwalkerach obdarzonych nadprzyrodzoną zdolnością przemiany w dowolne zwierzę według własnego uznania. Aby to zrobić, najpierw jednak musieli odziać się w skórę wybranego stworzenia. W ludowej religii Mezoameryki, nagual to człowiek posiadający magiczną umiejętność przemiany w proste formy zwierzęce, najczęściej osły, indyki i psy, lub bardziej zaawansowane takie jak jaguary i pumy.

Aspekty psychiatryczne i społeczne

Wśród wielu wyselekcjonowanych pacjentów szpitali psychiatrycznych, likantropia kliniczna lub inaczej wilczy obłęd zazwyczaj związany jest z ciężką psychozą, ale nie zawsze z jakimś konkretnym rozpoznaniem psychiatrycznym lub objawami neurologicznymi^[7]. Niektórzy przypisują tego rodzaju objawy jako skutki zaburzeń poczucia własnej osobowości, mających swe podłoże w schorzeniach afektywnych i schizofrenicznych, lub jako objaw innych zaburzeń psychicznych^[8].

Teriantropia we współczesnym społeczeństwie

Dziś terianami często nazywają się osoby identyfikujące się jako danę zwierzę (teriotyp^[9][10]) albo w sensie duchowym^[11][12] albo wskazując na związek psychologiczny lub neurobiologiczny^[13]. Jedni i drudzy często posługują się zwrotem dysforia gatunkowa opisując swoje odczucia.

Dzisiejsi terianie dużą wagę przykładają do medytacji i mentalnych wizualizacji swoich teriotypów (tzw. shiftingu)^[14].

Przypisy

1. De Groot, J.J.M. (1901).
2. Guiley, R.E. (2005).
3. Brinkley, Frank; Dairoku Kikuchi (1915).
4. Ramsland, Katherine (2005).
5. Greene, R. (2000).
6. kynanthropy; Woodhouse's English-Greek Dictionary; (1910)
7. Keck PE, Pope HG, Hudson JI, McElroy SL, Kulick AR (February 1988).
8. Garlipp, P; Godecke-Koch T; Dietrich DE; Haltenhof H. (January 2004).
9. Theriotype – WikiFur, the furry encyclopedia [online], en.wikifur.com [dostęp 2016-09-19].
10. Teriotypy [online] [dostęp 2016-09-19].
11. „We Are Spirits of Another Sort”.
12. Cohen, D. (1996).
13. HelenH. Clegg HelenH., ElizabethE. Roxburgh ElizabethE., Therianthropy; the integration of animal and human identities [online], nomadit.co.uk [dostęp 2024-01-09] (ang.).
14. Przemiany – definicje [online] [dostęp 2016-09-19].

Encyklopedie internetowe (supermoc):

• Treccani: teriomorfismo