Tantniś krzyżowiaczek
gatunek motyla Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
gatunek motyla Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella) – pospolity, kosmopolityczny gatunek owada z rodziny tantnisiowatych (Plutellidae). Żeruje na roślinach kapustowatych, a w latach masowego pojawienia może powodować duże szkody.
Imago ma ciało długości około 8 mm, a rozpiętość skrzydeł od 15 do 18 mm. Jego przednia para skrzydeł jest jasnobrązowa, a na tylnym brzegu znajduje się jasna linia. Tylne skrzydła są szare i mają na brzegu długą strzępinę. Gąsienica jest cała zielona z wyjątkiem czarnej głowy[1][2][3]. Jajo jest żółte i owalne o długości 0,5 mm[1].
Poczwarki zimują w kokonach w różnych roślinach i pod korą drzew. Wiosną motyle składają jaja[1][3] na roślinach kapustowatych: chwastach, a później również i na roślinach uprawnych. Samica składa około 200 jaj na dolnej stronie liścia, wzdłuż nerwu. Młode gąsienice początkowo żerują wewnątrz liści, a następnie na zewnątrz. Na liściach też się przepoczwarczają[1]. Dla tego gatunku zero fizjologiczne wynosi 9,8 °C, a suma temperatur efektywnych 380 °C[4]. Gąsienice można znaleźć w okresie od czerwca do połowy września[1]. W Polsce występują 3 pokolenia[1][2]. Stopniowe ocieplanie się klimatu sprawia, że szkodnik jest w stanie wytwarzać większą liczbę pokoleń[5]
Gąsienice tantnisia odżywiają się wieloma roślinami kapustowatymi. Larwy pierwszego wiosennego pokolenia żerują w różach kalafiorów i wyjadają tkankę miękiszową w liściach sercowych. Powoduje to powstanie dziur w liściach oraz – w przypadku dużej liczby owadów – ich niszczenie. Pierwsze pokolenie gąsienic tego owada jest szczególnie liczne i szkodliwe[1]. Uszkodzenia roślin wywołane przez tantnisia krzyżowiaczka mogą być błędnie przypisane innym owadom: pchełkom, rolnicom, piętnówkom, bielinkom oraz gnatarzowi rzepakowcowi[3]. Próg ekonomicznej szkodliwości wynosi 1 larwa na 1 roślinie[2][3].
Zwalczanie tego owada polega na[1][2]: wykonywaniu głębokiej orki przedzimowej, usuwaniu chwastów z rodziny kapustowatych oraz stosowaniu insektycydów w momencie wylęgu pierwszych larw (BBCH 12-19)[3]. Dopuszczone do obrotu w Polsce insektycydy przeciw tantnisiowi krzyżowiaczkowi zawierają w swym składzie następujące substancje czynne: cypermetrynę, lambda-cyhalotrynę i indoksakarb[6]. W krajach rozwijających się wysoką skuteczność wykazuje ekstrakt z palczatki wełnistej[7]. Coraz większą popularnością cieszą się biologiczne środki ochrony - w przypaku tantnisia rozwiązaniem mogą być pożytecznie nicienie będące pasożytami owadów.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
