Tamasaburō Bandō V

Tamasaburō Bandō V
五代目坂東玉三郎
	; Tamasaburō Bandō V
Imię i nazwisko	Shin’ichi Nirehara (jap. 親市楡原)
Data i miejsce urodzenia	25 kwietnia 1950 ; Tokio
Zawód	aktor kabuki
	Odznaczenia
	Strona internetowa

Tamasaburō Bandō V (jap. 五代目坂東玉三郎 Godaime Bandō Tamasaburō; prawdziwę imię Shin’ichi Nirehara, ur. 25 kwietnia 1950 roku w Tokio) – japoński aktor kabuki, specjalizujący się w rolach onnagata (mężczyzna grający role kobiece)^[1]. Reżyser i aktor filmowy. Żywy Skarb Narodowy, laureat Nagrody Kioto, Praemium Imperiale.

Szybkie fakty Imię i nazwisko, Data i miejsce urodzenia ...

Zamknij

Shin’ichi Nirehara urodził się 25 kwietnia 1950 roku w Tokio. Jego rodzina nie miała teatralnych tradycji. Sztukę teatralną zaczął studiować ramach w rehabilitacji po polio. Kiedy miał 6 lat, aktor kabuki Kan'ya Morita XIV (Tamasaburō Bandō IV^[2]) adoptował go, by mieć następcę. Shin’ichi Nirehara zadebiutował na scenie w 1957 roku, grając rolę Kotaro w sztuce Terakoya, będącej częścią spektaklu Sugawara Denju Tenarai Kagami (jap. 菅原伝授手習鑑)^[3]. Grał wtedy pod scenicznym imieniem Kinoji Bandō. W 1964 roku odziedziczył imię Tamasaburō Bandō V^[1].

Kan'ya Morita zakazał swojemu adoptowanemu synowi występować poza teatrem kabuki, jednak kiedy Morita zmarł w 1975 roku, Tamasaburō Bandō V zaczął dodatkowo działać w innych dziedzinach sztuki. Zagrał m.in. Lady Makbet w Makbecie czy Desdemonę w Otellu. W 1970 roku rozpoczął karierę filmową. W 1990 roku podjął się reżyserii. Jego film Tęsknota (jap. 夢の女 Yume no onna) brał udział w konkursie głównym podczas Festiwalu Filmowego Berlinale w 1993 roku. W 1996 roku razem ze skrzypkiem Yo-Yo Ma opracowali taniec kabuki do muzyki Johanna Sebastiana Bacha. W 1998 roku tańczył wspólnie z Michaiłem Barysznikowem. Na Shanghai International Art Festival w 2009 przygotował i zagrał w operze kunqu Mundating, która zyskała uznanie i była potem grana w Tokio^[1]. Współpracował również z grupą bębniarzy taiko Kodo^[4].

Tamasaburō Bandō V wystąpił m.in. następujących sztukach^[1]^[5]^[6]:

1969, Zadziwiająca historia, czyli sierp księżyca (jap. 椿説弓張月 Chinsetsu yumiharizuki) Yukio Mishimy – księżniczka Shiranui
1970, Narukami (鳴神^[7]) – księżniczka Taema
1971, Sumidagawa gonichi no omokage, (隅田川続俤^[8]) – księżniczka Nowake
1975, Sakurahime Azuma Bunsho (桜姫東文章^[9]) – księżniczka Sakura
1995, Tenshu Monogatari (天守物語^[10]) – księżniczka Tomi
1997, Dan no Ura Kabuto Gunki (壇浦兜軍記～阿古屋^[11]) – Akoya
2001, Meiboku Sendai Hagi (伽羅先代萩^[12]) – Masaoka

1994, Nastazja Andrzeja Wajdy – książę Myszkin, Nastazja Filipowna

1991, Order Sztuki i Literatury^[5]
2009, Nagroda Kikuchi Kan Prize (菊池寛賞, Kikuchi Kan Shō)^[13]^[5]
2011, Nagroda Kioto^[5]
2012, tytuł Żywego Skarbu Narodowego^[6]^[4]
2019, Praemium Imperiale^[4]
2019, Zasłużony dla kultury^[14]

[1]
Bando Tamasaburo V, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
[2]
Morita Kan'ya XIV [online], Kabuki 21 [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[3]
Terakoya [online], Kabuki 21 [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[4]
Meet the Winners of the 2019 Praemium Imperiale Awards [online], 17 września 2019 [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[5]
Tamasaburo Bando V [online], Kyoto Prize [dostęp 2020-04-01] (ang.).
[6]
Bandô Tamasaburô V [online], Kabuki 21 [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[7]
Narukami [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[8]
Sumidagawa Gonichi no Omokage : Hokaibo [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[9]
The Scarlet Princess of Edo [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[10]
The Castle Tower [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[11]
Dan no Ura Kabuto Gunki [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[12]
The Precious Incense and Autumn Flowers of Sendai [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).
[13]
菊池賞受賞者一覧 [online] [dostęp 2020-04-02] (jap.).
[14]
AllenA. Kim AllenA., 'Mario Bros.' creator Shigeru Miyamoto to be given one of Japan's highest honors [online], CNN [dostęp 2019-10-30] (ang.).

Tamasaburō Bandō V w bazie IMDb (ang.)

[britannica-1] [1]
Bando Tamasaburo V, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).

[kanya_morita-2] [2]
Morita Kan'ya XIV [online], Kabuki 21 [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[terakoya-3] [3]
Terakoya [online], Kabuki 21 [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[japanforward-4] [4]
Meet the Winners of the 2019 Praemium Imperiale Awards [online], 17 września 2019 [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[kioto-5] [5]
Tamasaburo Bando V [online], Kyoto Prize [dostęp 2020-04-01] (ang.).

[kabuki21-6] [6]
Bandô Tamasaburô V [online], Kabuki 21 [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[narukami-7] [7]
Narukami [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[hokaibo-8] [8]
Sumidagawa Gonichi no Omokage : Hokaibo [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[sakurahime-9] [9]
The Scarlet Princess of Edo [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[tenshu-10] [10]
The Castle Tower [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[akoya-11] [11]
Dan no Ura Kabuto Gunki [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[meiboku-12] [12]
The Precious Incense and Autumn Flowers of Sendai [online], Kabuki Play Guide [dostęp 2020-04-04] (ang.).

[kikuchi-13] [13]
菊池賞受賞者一覧 [online] [dostęp 2020-04-02] (jap.).

[miyamoto-14] [14]
AllenA. Kim AllenA., 'Mario Bros.' creator Shigeru Miyamoto to be given one of Japan's highest honors [online], CNN [dostęp 2019-10-30] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Wikiwand in your browser!

Tamasaburō Bandō V

Wikiwand in your browser!

Życiorys

Ważniejsze role

Filmografia

Nagrody i wyróżnienia

Przypisy

Linki zewnętrzne