T-38

T-38 – lekki czołg pływający konstrukcji radzieckiej, z okresu przed II wojną światową.

Ten artykuł dotyczy radzieckiego czołgu lekkiego. Zobacz też: T-38 Talon – amerykański samolot szkolno-treningowy.

T-38

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ pojazdu	czołg pływający
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	2
Historia
Prototypy	1935
Produkcja	1936–1939
Egzemplarze	1382
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy, 4-cylindrowy GAZ-AA o mocy 40 KM (w wersji T-38M2 silnik GAZ-M1 o mocy 50 KM)
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	115 l
Pancerz	nitowany z płyt walcowanych, grubość: 4–9 mm
Długość	3,78 m
Szerokość	2,33 m
Wysokość	1,63 m
Prześwit	0,30 m
Masa	3300–3800 kg (bojowa)
Moc jedn.	12,1–13,2 KM/t
Nacisk jedn.	0,44 kg/cm²
Osiągi
Prędkość	40–46 km/h (po drodze) 6 km/h (pływania)
Zasięg pojazdu	220 km (po drodze)
Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)	1,50 m
Ściany (wys.)	0,45–0,50 m
Kąt podjazdu	30–33°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 karabin maszynowy DT kal. 7,62 mm (zapas amunicji – 1512 szt.)
Użytkownicy
ZSRR, Finlandia, Rumunia, Niemcy

W połowie 1934 roku rozpoczęto prace zmierzające do skonstruowania następcy lekkiego czołgu pływającego T-37A. Powstał czołg oznaczony jako T-43, konstrukcji zakładów w Moskwie i Leningradzie. Powstały też inne konstrukcje prototypowe. Prace te zakończyły się fiaskiem. Postanowiono więc zmodernizować czołg T-37A. Czołg T-38 posiadał, w porównaniu z T-37A, poszerzony kadłub, ulepszone podwozie i mechanizm skrętu, zmienioną amortyzację, szersze gąsienice, lepszy napęd w wodzie. Nowy czołg został wprowadzony do produkcji i uzbrojenia w 1936 roku. W 1939 roku w uzbrojeniu Armii Czerwonej znajdowały się 1382 takie wozy.

Wersje czołgu i pojazdy pochodne

• T-38 z radiostacją dla dowódców pododdziałów pancernych.
• T-38M i T-38M1: prototypowe czołgi z planetarnymi mechanizmami skrętu.
• T-38M2: udoskonalony model czołgu z silnikiem o większej mocy i zmienioną skrzynią przekładniową. Osiągał większą prędkość jazdy.
• T-20 Komsomolec: gąsienicowy ciągnik artyleryjski. Produkowany w dużej liczbie.
• SU-45: prototyp działa samobieżnego z armatą przeciwpancerną kal. 45 mm wz. 1932.

Służba

Czołgi T-38 zastępowały w uzbrojeniu pancernych jednostek rozpoznawczych dotychczas używane czołgi T-37A. W chwili wybuchu II wojny światowej proces ten nie został zakończony. Zostały one również przyjęte do uzbrojenia batalionów czołgów we właśnie formowanych korpusach powietrznodesantowych. Nie ma jednak wzmianek na temat przewożenia T-38 samolotami, ani też desantowania ich, choć testowano możliwość zrzucania ich na wodę z samolotów. W roku 1941 oddziały w nie uzbrojone poniosły ciężkie straty. Później m.in. 7 czołgów wspierało próbę sforsowania Newy i utworzenia przyczółka pod Leningradem 26 września 1942 (4 zatonęły, 3 zniszczono na brzegu); maszyny tego typu przerzucane już promem walczyły także w kolejnych dniach na przyczółku^[1]. Wiadomo, że batalion czołgów T-38 brał udział w forsowaniu rzeki Swir na Froncie Karelskim (1944). Zdobycznych czołgów T-38 używano w Finlandii (19 egz.), Rumunii (3 egz.) oraz w jednostkach Wehrmachtu.

Przypisy

1. Ilja Moszczanskij: Sinjawinskaja opieracyja. Tankowyje boi pod Leningradom 19 awgusta - 1 oktjabria 1942 goda. BTW-Kniga, 2008, s. 66-70, seria: Wojennaja letopis. Bronietankowyj muziej. 19. (ros.).