Szwadron Kawalerii KOP „Podświle”

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle”

7 szwadron kawalerii

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1924
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	„Podświle”
Dowódcy
Pierwszy	rtm. Władysław Jan Olszowski
Ostatni	rtm. Karol Dąbrowski
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numer	kryptonimowy: 72[a]
Dyslokacja	Podświle
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	3 Brygada OP 3 Półbrygada OP pułk KOP „Głębokie” 1 pułk kawalerii KOP

Zdjęcie zbiorowe szwadronu z archiwum rtm. Wiktora Moczulskiego

Stajnia szwadronu

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza^[2], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę^[3]. Jesienią 1924, w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, rozpoczęto formowanie jednostki 7 szwadronu kawalerii^[4]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu. Według etatu szwadron liczyć powinien trzech oficerów, 19 podoficerów i 65 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 77 karabinków, 7 pistoletów oraz 82 szable^[5]. Z dniem 5 października 1924 rotmistrz Władysław Jan Olszowski został przeniesiony z 3 Pułku Ułanów Śląskich do KOP na stanowisko dowódcy 7 szwadronu kawalerii^[6][7].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju^[8].

Jesienią 1927 szwadron został włączony w skład 3 Półbrygady Ochrony Pogranicza, która w 1929 została przemianowana na pułk KOP „Głębokie”^[9]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym^[10] .

W lipcu 1929 zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”^[11]. Szwadron wszedł w skład grupy północnej^[12]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania^[12]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 stosowano również numer szwadronu^[13].

W 1934(?)1932^[b] dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy północnej^[15]. Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Podświle”^[18].

W 1938 nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania^[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy II^[20]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm^[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe^[19] po cztery sekcje^[21], w tym sekcję rkm^[10] . Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 6 podoficerów zawodowych, 4 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe^[22]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Głębokie”^[20].

W ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 szwadron przegrupował się w rejon Wielunia^[23], gdzie organizowany był ćwiczebny pułk kawalerii KOP^[24] podporządkowany dowódcy OK IV^[25][e]. Po przeformowaniu szkolnego pułku kawalerii KOP w 1 pułk kawalerii KOP, w maju 1939 rozformowano szwadron kawalerii KOP „Podświle”^[25], a rtm. Karol Dąbrowski został dowódcą szwadronu ckm 1 pułku kawalerii KOP^[27].

Dowódcy szwadronu

• rtm. Władysław Jan Olszowski^[7] z 3 puł (5 października 1924 – 19 lipca 1926 → kwatermistrz Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie)
• rtm. Tadeusz Głębocki z byłej Kwatery Wojskowej Prezydenta RP (19 lipca 1926^[28] - 1927(rz tajny KOP))
• rtm. / mjr Klemens Rudnicki (11 czerwca 1927 – 23 grudnia 1929 → słuchacz W.S.Woj.)
• rtm. Zdzisław Antoni Baranowski (29 listopada 1935 –)^[29] 
• rtm. Władysław Bereza (był w 1937)^[29] 
• rtm. Zdzisław Antoni Baranowski^[f] (- do lutego 1939)
• rtm. Karol Dąbrowski z 1 psk (1939^[25][26])

Uwagi

1. Zarządzenie szefa sztabu Korpusu Ochrony Ochrony Pogranicza ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1].
2. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934^[14][15][16].
   Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932^[17].
3. W 1938 nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron "Nowe Świeciany"^[19].
4. Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki^[10] .
5. W innych opracowaniach oddział występuje pod nazwą: «Zgrupowanie Kawalerii KOP „Feliks”». Nazwa pochodzi od imienia dowódcy oddziału – ppłk. Feliksa Kopcia → ^[26].
6. Rotmistrz Zdzisław Antoni Baranowski ur. 23 sierpnia 1898. Odznaczony Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 1932 oficer 17 pułku ułanów. W 1935 został przeniesiony do KOP. Do końca lutego 1939 dowódca szwadronu kawalerii KOP „Podświle”. Następnie przeniesiony do 7 pułku strzelców konnych na stanowisko dowódcy 4 szwadronu. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej. 11 września 1939 został ranny. Odznaczony Krzyżem Walecznych^[30][31].