Szolnok

Szolnok (niem. Sollnock) – miasto w środkowych Węgrzech, port rzeczny nad ujściem rzeki Zagyva do Cisy, ok. 100 km na wschód od Budapesztu. Stolica komitatu Jász-Nagykun-Szolnok. Ważny ośrodek transportowy. W Szolnoku mieści się Muzeum Lotnictwa Węgierskiego. Miasto liczy ponad 74,5 tys. mieszkańców (I 2011).

Szolnok

Herb Flaga
Państwo	Węgry
Komitat	Jász-Nagykun-Szolnok
Powiat	Szolnok
Zarządzający	Ferenc Szalay↗
Powierzchnia	187,24 km²
Populacja (I 2011) • liczba ludności • gęstość	74 544 398,1 os./km²
Nr kierunkowy	56
Kod pocztowy	5000
Położenie na mapie Węgier Szolnok
47°10′N 20°11′E
Strona internetowa

Historia

Bitwa pod Szolnokiem

Około 1030 r. król Stefan I Święty ustanowił tu siedzibę komitatu. Nazwa miasta znana jest od 1075 r. Miasto ucierpiało w czasie I najazdu mongolskiego na Węgry w 1241 r. W 1552 r. miasto zajęte zostało przez Turków, którzy ustanowili w nim siedzibę sandżaku. Podczas panowania tureckiego powstał pierwszy most przez Cisę (1562). W okresie wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. Powstanie Rakoczego) miasto było od 1706 r. kwaterą główną wojsk powstańczych. Podczas powstania węgierskiego 1848–1849 rozegrała się pod miastem ważna bitwa, w której Węgrzy pod wodzą Jánosa Damjanicha odnieśli zwycięstwo nad Austriakami. W bitwie odznaczyły się także oddziały polskie. Bodźcem do rozwoju gospodarczego w XIX w. stała się regulacja Cisy wraz z uruchomieniem żeglugi parowej (1835) oraz poprowadzenie linii kolejowej z Budapesztu (1847). W 1919 r. miasto leżało na tworzonej przez Cisę linii frontu z interwencyjną armią rumuńską, następnie do końca lutego 1920 r. było okupowane przez Rumunów. Na skutek bombardowań w 1944 r. uległo silnym zniszczeniom, pod gruzami leżał przerzucony w 1911 r. stalowy most oraz ponad 35% substancji mieszkaniowej. Powojenna industrializacja uczyniła z miasta znaczące centrum przemysłowe z kombinatem chemicznym, fabryką celulozy, cukrownią, zakładami taboru kolejowego i innymi przedsiębiorstwami różnych branż.

Zabytki, muzea i pomniki

• Kościół franciszkanów(inne języki) (z klasztorem), barokowe
• Dawne gimnazjum franciszkańskie
• Kaplica św. Franciszka Ksawerego
• Posąg Jana Nepomucena z 1804 r., barokowy
• Muzeum im. Jánosa Damjanicha(inne języki) (Damjanich János Múzeum)
• Pomnik bitwy pod Szolnokiem(inne języki)
• Urząd komitacki (Megyeháza)
• Ratusz(inne języki) (Városháza) przy Placu Lajosa Kossutha(inne języki)
• Kościół reformowany(inne języki)
• Dwie wieże ciśnień
• Hotel i łaźnie Tisza Szálló és Gyógyfürdő
• Biblioteka Komitacka im. Ferenca Verseghyego(inne języki) (Verseghy Ferenc Megyei Könyvtár)
• Muzeum Lotnictwa Węgierskiego
• Pomnik króla Stefana I z 2001 r. na placu jego imienia
• Pomnik powstania węgierskiego 1956 z 2008 r.

• 
  Kościół franciszkanów
• 
  Kaplica św. Franciszka Ksawerego
• 
  Pomnik bitwy
• 
  Urząd komitacki
• 
  Ratusz
• 
  Kościół reformowany
• 
  Tisza Szálló és Gyógyfürdő

Sport

Tiszaligeti stadion

W mieście ma siedzibę klub piłkarski Szolnoki MÁV FC – zdobywca Pucharu Węgier z 1941 r.

Miasta partnerskie

• Baia Mare, Rumunia
• Riihimäki, Finlandia
• Reutlingen, Niemcy
• Bielsko-Biała, Polska
• Rybnik, Polska
• Forlì, Włochy
• Szoham, Izrael

Bibliografia

• Węgierski Urząd Statystyczny
• Jarosław Swajdo, Węgry, Wydawnictwo BoSz, Olszanica 2014, ISBN 978-83-7576-198-6, s. 178–179.

Kontrola autorytatywna (miasto na Węgrzech):

• VIAF: 159456646
• LCCN: n81071627
• GND: 4106482-3
• NKC: ge614900
• J9U: 987007566714705171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3983300
• Britannica: place/Szolnok
• SNL: Szolnok
• Catalana: 0064830
• DSDE: Szolnok
• Hrvatska enciklopedija: 59262