Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szemaja kaspijska[3], szemaja aralska[3], szemaja[3], szamaja[3] (Alburnus chalcoides) – gatunek anadromicznej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
Alburnus chalcoides[1] | |||||
(Güldenstädt, 1772) | |||||
Ilustracja ze słownika encyklopedycznego Brockhausa i Efrona (1890–1907) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
szemaja kaspijska | ||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
Zlewiska Morza Kaspijskiego i Jeziora Aralskiego. W Morzu Kaspijskim występuje głównie wzdłuż zachodniego południowo-zachodniego wybrzeża[2]. Tworzy również osiadłe, słodkowodne formy.
Gatunek został opisany naukowo z rzek południowej Rosji przez Güldenstädta w 1772 pod nazwą Cyprinus chalcoides. Następnie został przeniesiony przez Berga do rodzaju Chalcalburnus, dla którego w polskiej literaturze przyjęto zwyczajową nazwę szemaja lub – używaną głównie w Gruzji – szamaja, wywodzoną etymologicznie od szach-mai, co oznacza carską rybę[4].
W obrębie Chalcalburnus chalcoides, również określanego nazwą szemaja[4], wyróżniono liczne podgatunki (czasem uznawane za rasy geograficzne), o szerokim zasięgu, obejmującym zlewiska Morza Czarnego, Azowskiego, Kaspijskiego i Aralskiego.
Były to:
Podgatunki te znacznie różnią się cechami morfologicznymi, przez co gatunek był uznawany za „zmienny morfologicznie”. Uzasadniano to zdolnością poszczególnych populacji do adaptacji w różnych środowiskach[2].
Większość z nich (poza szemają kaspijską i aralską) uznano później za odrębne gatunki[6]. Ch. ch. aralensis (szemaja aralska) uznano za synonim Ch. chalcoides (szemaja kaspijska), a tym samym polskie nazwy zwyczajowe „szemaja”, „szamaja”, „szemaja kaspijska” i „szemaja aralska” stały się również synonimami tego samego gatunku. Dwie pierwsze stały się niejednoznaczne, a dwie ostatnie odzwierciedlają zasięg występowania Alburnus chalcoides we współczesnym znaczeniu. W 1997 Bogutskaya przeniosła ten gatunek do rodzaju Alburnus, co zostało zaakceptowane przez innych ichtiologów, m.in. M. Kottelata[6].
Osiąga do 40 cm długości. Ciało wydłużone, bocznie spłaszczone. Wzdłuż dolnej części brzucha, za płetwami brzusznymi biegnie bezłuski kil. Otwór gębowy górny, żuchwa wystaje za szczękę. Płetwa grzbietowa przesunięta do tyłu, jej przednia krawędź znajduje się za płetwami brzusznymi.
Grzbiet jest czarnozielony, boki srebrzyste, brzuch biały. Płetwy grzbietowa i ogonowa ciemnoszare, pozostałe jaśniejsze.
Żywi się planktonem, owadami oraz fauną denną.
Do rzek wchodzi jesienią, jednak trze się dopiero w maju.
W rejonie Morza Kaspijskiego ma dość duże znaczenie.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.