Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Supletywizm (od łac. suppleō „napełniam, uzupełniam”) – w językoznawstwie i etymologii zjawisko polegające na tworzeniu form fleksyjnych danego wyrazu w oparciu o odmienne tematy fleksyjne. W odróżnieniu od alternacji, która zakłada pokrewieństwo obocznych tematów, supletywizm polega na uzupełnianiu danego paradygmatu formami pochodzącymi z paradygmatu niespokrewnionego[1]. Supletywizm jest zjawiskiem powszechnym i dotyczy najczęściej podstawowych elementów leksyki danego języka[2].
U podłoża wystąpienia zjawiska supletywizmu mogą leżeć różne przyczyny, związane ze zmianą językową: fonetyczne (regularna bądź nieregularna zmiana dźwiękowa), morfologiczne (wieloznaczność końcówek) lub leksykalne (bliskość znaczeniowa dwóch leksemów)[3]. Przyczyny natury fonetycznej są relatywnie najczęstsze[4] i odnoszą się przede wszystkim do paradygmatów czasownikowych[5], jak to ma miejsce w przypadku czasownika „iść” w wielu językach romańskich[4]. Wieloznaczność końcówek prowadzi do supletywizmu najczęściej wewnątrz paradygmatów grupy nominalnej[6], czego skrajnym przykładem jest przebudowa walijskiej odmiany przez liczby, gdzie etymologiczne formy liczby pojedynczej używane są w charakterze rzeczowników kolektywnych, od których na nowo utworzone zostały formy pojedyncze[7]. Bliskość znaczeniowa może wywoływać supletywizm w formach fleksyjnych wszystkich części mowy[8]. Przykłady na to zjawisko można znaleźć m.in. w języku polskim, w stopniowaniu przymiotników (dobry — lepszy, zły — gorszy), formach czasowników (idzie — szła) czy tworzeniu liczby mnogiej (człowiek — ludzie).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.