Strażnica KOP „Zbrzyż”

Strażnica KOP „Zbrzyż” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Strażnica KOP „Zbrzyż”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1926
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Zbrzyż[a]
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	Kompania graniczna KOP „Skała”

Rozmieszczenie batalionu KOP „Kopyczyńce” w 1931

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1925 w składzie 4 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 13 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 13 strażnic^[1]. W latach 1928–1939 w strukturze organizacyjnej 4 kompanii granicznej KOP „Skała” funkcjonowała strażnica KOP „Zbrzyż”^{[2][3][4] [5][6][7][8][9]}. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[10].

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku KOP^[5]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga polna długości 5 km^[7].

Osobny artykuł: strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[11].

Strażnica KOP „Zbrzyż” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 9 kilometrów 500 metrów od słupa granicznego nr 2096 do 2110^[5], a w 1938 pododcinek szerokości 11 kilometrów 350 metrów od słupa granicznego nr 2096 do 2116^[7].

Sąsiednie strażnice:

• strażnica KOP „Siekierzyńce Płd.” ⇔ strażnica KOP „Skała” – 1928^[2], 1929^[3], 1931^[4] , 1932^[5], 1934^[6]
• strażnica KOP „Siekierzyńce” ⇔ strażnica KOP „Skała” – 1938^[7]

Uwagi

1. wieś Zbrzyź, gmina Gusztyn, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie

Przypisy

1. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1928.
2. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 9/1928.
3. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1929.
4. Szkice dyslokacyjne ↓.
5. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 39/1932.
6. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 59/1934.
7. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 90/1938.
8. Prochwicz 2003 ↓, s. 315.
9. Szubański 2000 ↓, s. 90.
10. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 32.
11. Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)