Stoa Ateńczyków

Stoa Ateńczyków – starożytny portyk na terenie sanktuarium Apollina w Delfach ufundowany przez Ateńczyków po wojnie perskiej; do dziś zachowały się jego pozostałości.

Stoa Ateńczyków

Stoa Ateńczyków (2018)
Państwo	Grecja
Miejscowość	Delfy
Typ budynku	stoa
Ukończenie budowy	478 p.n.e.
Położenie na mapie Grecji Stoa Ateńczyków
38°28′55,68″N 22°30′06,72″E

Stoa Ateńczyków – rekonstrukcja według D. Laroche’a

Historia

Stoa została wzniesiona w 478 roku p.n.e. w ramach programu Peryklesa (ok. 495–429 p.n.e.)^[1] . Upamiętniała zniszczenie przez Ateńczyków mostu pontonowego przerzuconego przez Hellespont przez Kserksesa I (ok. 518–465 p.n.e.) podczas II wojny perskiej^[1] . Na najwyższym stopniu portyku widnieje inskrypcja opisująca poświęcenie budowli oraz lin mostu i figur ze statków perskich^{[1] [uwaga 1]}. Stoa była używana do przechowywania łupów wojennych, zdobytych przez Ateńczyków po zwycięstwach morskich nad Persami, m.in. w bitwie pod Mykale (479 p.n.e.) czy w bitwie pod Salaminą cypryjską (450 p.n.e.)^[1] .

Stoa została odkryta przez francuskiego badacza Bernarda Haussoulliera (1852–1926) podczas prac archeologicznych prowadzonych przez École française d’Athènes pod koniec XIX wieku^[2].

Architektura

Stoa została wzniesiona w centralnej części sanktuarium, pod Świątynią Apollina – jej tylną ścianę stanowi mur tarasu świątynnego^[3] . Była to jedna nawa z kolumnadą w porządku jońskim otwarta na południowy wschód^[4] . Według Muzeum Archeologicznego w Delfach budowla miała 26,5 m długości i 3,10 m szerokości^{[3] [uwaga 2]}.

Dach, prawdopodobnie drewniany, podtrzymywało z przodu siedem kolumn z marmuru pentelickiego zdobionych kanelurami, ustawionych na cokołach z marmuru paryjskiego^{[3] [uwaga 3]}. Kolumny miały 3,31 m wysokości^[3] . Między kolumnami zachowano duże odstępy, tak by do środka dostawało się wystarczająco dużo światła^[3] . Z tyłu, wzdłuż ściany tarasu świątynnego rozlokowano półkolumny^[1] . Wewnątrz znajdowało się kamienne podium, na którym wystawiano dary wotywne^[1] .

Do dziś zachowała się dolna część budynku oraz odrestaurowana kolumnada^[3] .

Uwagi

1. Treść inskrypcji przytoczona przez Muzeum Archeologiczne w Delfach: Ἀθεναῖοι ἀνέθεσαν τὲν στοὰν καί τὰ ℎόπλ̣α καὶ τἀκροτέρια ℎελόντες τόν πολεμίον, zob. Muzeum Archeologiczne w Delfach ↓ .
2. Perseus Digital Library Project podaje wymiary ok. 32,6 m długości i 3,71 m szerokości, zob. Perseus Digital Library Project ↓ , a Petsas mówi o wymiarach 30 × 4 m, zob. Petsas 2019 ↓ .
3. Raptopoulos i Petsas mówią o ośmiu kolumnach, zob. Raptopoulos ↓  i Petsas 2019 ↓ .

Przypisy

1. Raptopoulos ↓.
2. Petrakos i Bass 2007 ↓, s. 138.
3. Muzeum Archeologiczne w Delfach ↓.
4. Perseus Digital Library Project ↓.

Bibliografia

• Muzeum Archeologiczne w Delfach: The Stoa/Portico of the Athenians. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Perseus Digital Library Project: Delphi, Stoa of the Athenians (Building). [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Petrakos, Vasileios and George Fletcher Bass: Great Moments in Greek Archaeology. Getty Publications, 2007. ISBN 978-0-89236-910-2. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Petsas, Photios M.: Delphi: Monuments and Museum. Athens: Krene Editions, 2019. (ang.).
• Raptopoulos, S.: The Stoa of the Athenians. [w:] odysseus.culture.gr [on-line]. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).