Remove ads
Stanisław Szembek łac. Stanislaus in Słupów Szembek, („von Slupow-Szembek“) herbu Szembek (ur. 1650 w Morawicy, zm. 3 sierpnia 1721 w Skierniewicach) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1706, biskup kujawski od 1700, biskup dionizejski i krakowski biskup pomocniczy, opat komendatoryjny mogilski instalowany w 1699 roku, kanonik katedry krakowskiej w 1678 roku, kanonik przemyski, archidiakon zawichojski, kaznodzieja.
| Prymas Polski | ||
 | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data urodzenia | ||
| Data śmierci | ||
| Miejsce pochówku |
bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | |
| Arcybiskup gnieźnieński | ||
| Okres sprawowania |
1706–1721 | |
| Prymas Polski | ||
| Okres sprawowania |
1706–1721 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
11 stycznia 1690 | |
| Sakra biskupia |
5 marca 1690 | |
| Data konsekracji |
5 marca 1690 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||||||
| |||||||||||||
Remove ads
Był synem Franciszka Szembeka i Zofii Pieniążek.
W latach 1690–1700 biskup pomocniczy diecezji krakowskiej. Był deputatem na Trybunał Główny Koronny[1].
W czasie bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego (1696) wraz z innymi członkami swej rodziny poparł kandydaturę elektora saskiego, Augusta II, który obdarzył go w zamian wieloma beneficjami kościelnymi. Został przywódca konfederacji sandomierskiej zawiązanej w 1704[2]. Od roku 1700 był biskupem kujawskim, a od 1706 prymasem. W styczniu 1702 roku podpisał akt pacyfikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego[3]. Po abdykacji Sasa w 1706 faktycznie przejął ster rządów w Rzeczypospolitej. W 1707 zwołał walne rady do Lwowa i Lublina, gdzie pod naciskiem cara Piotra I ogłosił bezkrólewie. W 1709 witał powracającego na tron Augusta II. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[4]. Później przeszedł do opozycji wobec dworu Wettynów.
W 1717 roku został wyznaczony senatorem rezydentem[5].
Jako senator, wraz z innymi biskupami wystąpił w 1718 r. przeciwko udziałowi chłopów z dóbr kościelnych w obronie ojczyzny w ramach pospolitego ruszenia[6].
Pozbawiony talentu politycznego, miał charakter miękki i niezdecydowany, odznaczył się wydatniej gorliwością duszpasterską i uczynkami pobożności oraz miłosierdzia, a także działalnością fundacyjną[7].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads