Stanisław Pietrzyk

Stanisław Pietrzyk (ur. 10 listopada 1895^{[uwaga 1]} w Warszawie, zm. 8 listopada 1965^{[uwaga 2]} tamże) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.

Stanisław Pietrzyk

mjr Stanisław Pietrzyk
podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1895 Warszawa
Data i miejsce śmierci	8 listopada 1965 tamże
Przebieg służby
Lata służby	1915–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie II RP
Formacja	I Korpus Polski
Jednostki	14 pułk piechoty batalion KOP „Skałat” 76 pułk piechoty Ośrodek Zapasowy 29 Dywizji Piechoty
Stanowiska	kwatermistrz pułku dowódca batalionu dowódca batalionu KOP zastępca d-cy pułku dowódca OZ dywizji dowódca improwizowanego pułku piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Jako uczeń szkoły wojskowej w Kijowie.

Z żoną Jadwigą i córką Jadzią (Starogard 26.10.1921).

Dowódca 14 pułku piechoty płk Ignacy Misiąg (siedzi trzeci od lewej) z dziećmi z włocławskiej ochronki. Mjr Pietrzyk stoi pierwszy z prawej w III rzędzie.

Rok 1934 - 3 kompania 14 pp, mistrzowska w strzelaniu w 4 Dywizji Piechoty. W I rzędzie siedzą od prawej: 2 – ppor. Stanisław Domagalski, 3 – mjr Stanisław Pietrzyk, 4 – kpt. Michał Naziembło, 5 – ppłk Hugo Mijakowski, 6 – ppłk Franciszek Sudoł, 7 – mjr Wilhelm Paszkiewicz, 8 – mjr Aleksander Fiszer.

Jako jeniec oflagu VI E Dorsten.

Jako działacz Polskiego Związku Niewidomych (z prawej).

Grób na cmentarzu Bródnowskim.

Życiorys

Młodość, służba w armii rosyjskiej i działalność niepodległościowa

Urodził się 10 listopada 1895 w Warszawie, w rodzinie Jana, woźnego i Anieli z Ruków^[4]. W 1914 ukończył ośmioklasowe Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego i zdał maturę^[5].

1 maja 1915 wstąpił do 1 Kijowskiej Szkoły Wojskowej (ros. 1-е Киевское военное училище) w Kijowie^[5]. 1 września tego roku, po ukończeniu szkoły, został mianowany chorążym i przeniesiony do 246 zapasowego batalionu piechoty (ros. 246-й пехотный запасный батальон) w Kustanaju^[5][6]. 1 grudnia 1915 wyjechał z kompanią marszową na front niemiecki, gdzie został wcielony do 21 turkiestańskiego pułku strzelców (ros. 21-й Туркестанский стрелковый полк) i wyznaczony na stanowisko dowódcy 12. kompanii^[5][7]. Wziął udział we wszystkich sześciu bitwach pułku podczas ofensywy Brusiłowa, a później na froncie rumuńskim^[5]. Był dwa razy ranny, w tym 24 maja 1916 oraz cztery razy odznaczony^[5][7]. Awansował na podporucznika i porucznika^[5][7]. W sierpniu 1917, dla odpoczynku, został wycofany z frontu i skierowany do 155 zapasowego pułku piechoty (ros. 155-й пехотный запасный полк) w Carycynie^[5]. We wrześniu tego roku z oddziałem, złożonym z Polaków – żołnierzy 13 Zapasowej Brygady Piechoty (ros. 13-я пехотная запасная бригада), przybył do Syzrania i objął dowództwo 4. kompanii^[5]. W październiku 1917 w Bobrujsku został wcielony do 2. kompanii Legii Oficerskiej (Rycerskiej) I Korpusu Polskiego w Rosji^[5]. Awansował na podkapitana^[5]. W maju 1918 dowodził sekcją w oddziale łączności Korpusu (dowódcą oddziału łączności był ówczesny porucznik Karol Ziemski). Po rozbrojeniu korpusu (21 maja 1918) przyjechał do Warszawy, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego^[8].

Służba w Wojsku Polskim

11 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 3 pułku strzelców granicznych^[9]. 25 listopada 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w piechocie^[10]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Sądzie Załogowym w Starogardzie, a jego oddziałem macierzystym był 14 pułk piechoty^[11].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 14 pułku piechoty we Włocławku na stanowisku dowódcy kompanii, a później adiutanta pułku i dowódcy szkoły podoficerskiej^{[9][12][13][14][15]}. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1092. lokatą w korpusie oficerów piechoty^{[16][uwaga 3]}. Z dniem 15 września 1925 został przeniesiony służbowo na X Kurs Doszkolenia Młodszych Oficerów Piechoty w Chełmnie^[20]. W 1928, obok obowiązków służbowych, powierzono mu funkcję stałego członka komisji regulaminowej strzeleckiej przy Departamencie Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych^[9]. 27 stycznia 1930 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień majora w korpusie oficerów piechoty i 18. lokatą^{[21][uwaga 4]}. W marcu 1930 wyznaczony został na stanowisko kwatermistrza pułku^[26][27]. Od 23 czerwca do 7 sierpnia 1930 był słuchaczem dwumiesięcznego kursu doskonalącego, zorganizowanego w Gródku Jagiellońskim przez 8 Grupę Artylerii. Od 14 do 17 października tego roku przebywał na ćwiczeniach taktycznych w terenie, zorganizowanych dla oficerów sztabu 4 Dywizji Piechoty^{[uwaga 5]}. W październiku 1932 został przesunięty na stanowisko dowódcy III batalionu^{[9][29][30][31]}. W 1934 był wykładowcą lotnictwa i broni pancernej na dywizyjnym kursie instruktorskim dla oficerów 4 Dywizji Piechoty przy 14 pp^[32].

28 października 1936 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy batalionu "Skałat"^[15][9]. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 49. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[33][34]. W marcu 1939 został przeniesiony do 76 pułku piechoty w Grodnie na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku^{[35][uwaga 6]}.

Kampania wrześniowa

Zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, z chwilą wybuchu wojny obejmował dowództwo Ośrodka Zapasowego 29 Dywizji Piechoty. W dniu 1 września 1939 r. znalazł się więc poza I rzutem 76 Lidzkiego Pułku Piechoty i przebywał w Ośrodku Zapasowym tegoż pułku^[36]. Ośrodek Zapasowy 29 Dywizji Piechoty wystawił 3 bataliony marszowe, które początkowo osłaniały Grodno z kierunku zachodniego. Następnie z batalionów tych sformowany został pułk, którego dowódcą został ppłk. Pietrzyk^[37]. W kolejnych dniach pułk ten (już po rozwiązaniu Obszaru Warownego „Grodno”) odjechał transportami kolejowymi w kierunku Łunińca. Ostatecznie oddział ten, razem z innymi jednostkami Obszaru Warownego „Grodno”, dotarł do Lwowa i wziął udział w jego obronie (ale już pod innym dowództwem).

Po załadowaniu zmobilizowanych w Grodnie oddziałów (które odeszły transportami kolejowymi na Baranowicze, a następnie przemieszczały się po linii Pińsk – Równe) ppłk Stanisław Pietrzyk, razem z pułkownikiem dyplomowanym Bohdanem Hulewiczem (dowódcą Obszaru Warownego „Grodno”) oraz dwoma szoferami, wyruszyli samochodem osobowym do Pińska, do którego dotarli rankiem 16 września. W Pińsku spotkali się z gen. bryg. Franciszkiem Kleebergiem, któremu chcieli się podporządkować. Wobec odmowy generała podjęli próbę dogonienia transportów ze swoim wojskiem^[38]. Dalsza ich droga wiodła przez Łuniniec (16.IX), Dawidgródek (16.IX), Równe (17.IX), Dubno (17.IX), Brody (17.IX), Krasne (17.IX), przedmieścia Łyczakowa (17/18.IX) i Stanisławów (18.IX) – do Kut (19.IX), w których przekroczyli granicę z Rumunią^[39]. Przekroczenie granicy było wynikiem zastosowania się do rozkazu Naczelnego Dowództwa, z którego treścią obaj oficerowie zapoznali się jeszcze w Brodach^[40].

Internowanie i niewola

Po przejściu na teren Rumunii oficerowie zostali skierowani do uzdrowiskowej miejscowości Călimănești i rozmieszczeni w hotelach i pensjonatach^[41]. Następnie przeniesieni zostali do obozu w Târgoviște, w którym władze rumuńskie skupiły oficerów z obozów rozsianych po całej Rumunii^[42]. W lutym 1941 roku władze rumuńskie, wbrew konwencjom międzynarodowym, wydały internowanych polskich oficerów Niemcom^[43].

Podpułkownik Stanisław Pietrzyk odnotowany został jako jeniec Oflagu VI E Dorsten (numer jeniecki: 35/VI E)^[44], w którym początkowo znalazła się większość z wydanych Niemcom polskich oficerów^{[uwaga 7]}. Następnie przetrzymywany był w oflagu VI B Dössel. W oflagu tym, już po oswobodzeniu przez aliantów, spotkał się ze swoim zięciem ppor. Tadeuszem „Ogończykiem” Żółtowskim^{[uwaga 8]}, uczestnikiem powstania warszawskiego. Przez kolejne miesiące (do połowy 1946 roku) sprawował funkcję komendanta polskich obozów cywilno-wojskowych w Dössel i Sennelager.

Okres powojenny

15 lipca 1946 wrócił do Polski^[45]. Nie został przyjęty do służby w ludowym Wojsku Polskim z powodu negatywnej opinii wystawionej przez szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, płk. Wacława Komara^[46]. Początkowo pracował w służbie rehabilitacji inwalidów ówczesnego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, a od października 1954 w Polskim Związku Niewidomych^{[uwaga 9]}. Pierwszym prezesem PZN był mjr Leon Wrzosek, który w Zarządzie Głównym związku zatrudniał, między innymi, ludzi mających AK-owską przeszłość i przedwojennych oficerów (w ten sposób do związku trafił również Stanisław Pietrzyk). Podczas swej pracy w Polskim Związku Niewidomych Stanisław Pietrzyk zajmował stanowiska starszego instruktora produktywizacji niewidomych, starszego instruktora organizacyjnego i kierownika Działu Prezydialno-Organizacyjnego. Jako pracownik merytoryczny PZN był autorem szkiców zamieszczanych w, ukazujących się w latach 1957–1959, zeszytach pod wspólnym tytułem „Sprawa Niewidomych” (łącznie ukazało się 9 zeszytów)^[47][48].

Chorował na serce. Zmarł 8 listopada 1965 w Warszawie, a cztery dni później został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (sektor 18M, rząd 4, numer 4)^{[uwaga 10][47]}.

Był żonaty z Jadwigą z Rażniewskich (1898–1961), z którą miał córkę Jadwigę (1921–2011)^{[uwaga 11]}.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[49][50][51]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 11 listopada 1934 „za zasługi w służbie wojskowej”^[52][53]
• Złoty Krzyż Zasługi^[53]
• Srebrny Krzyż Zasługi^[23]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[54]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[54]
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę^[54]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^{[54][uwaga 12]}
• Odznaka pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji^[55]
• Odznaka pamiątkowa 14 Pułku Piechoty^[55]
• Odznaka Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej^[56]
• rumuński Pamiątkowy Krzyż Wojenny 1916–1918^[54]
• Medal Zwycięstwa^[57]

Uwagi

1. 1 czerwca 1935 ogłoszono sprostowanie daty urodzenia majora Stanisława Pietrzyka z „11 listopada 1895” na „10 listopada 1895”^[1].
2. Stanisław Pietrzyk został ujęty na „Liście zaginionych w ZSRR jeńców wojennych z 1939 roku - obozów Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa” jako jeniec Obozu NKWD w Kozielsku^[2]. Z tego powodu część opracowań podaje błędnie, że wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD^[3].
3. W 1923 zajmował 989. lokatę^[17], 1924 – 555. lokatę^[18], a w 1928 – 245. lokatę^[19].
4. W 1930 zajmował 673. lokatę łączną wśród majorów korpusu piechoty (była to nadal 18. lokata w starszeństwie)^[22]. W 1932 zajmował 16. lokatę^[23], 1 lipca 1933 – 501. lokatę wśród wszystkich majorów piechoty (a jednocześnie nadal 16. lokata w starszeństwie)^[24], 5 czerwca 1935 – 372. lokatę łączną pośród majorów korpusu piechoty (była to jednocześnie 14. lokata w swoim starszeństwie)^[25].
5. Razem z nim z 14 pułku piechoty na ćwiczenia te wyjechali również kpt. Emil Zawisza i mjr Stanisław Brzeziński^[28].
6. Stanisław Pietrzyk podał, że służbę na stanowisku I zastępcy dowódcy 76 pp pełnił od 1 maja do 25 sierpnia 1939 i przez cały ten okres sprawował w zastępstwie obowiązki dowódcy pułku^[9].
7. W Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie znajduje się pisemna relacja z kampanii wrześniowej złożona przez podpułkownika Stanisława Pietrzyka już po oswobodzeniu z niewoli.^[36]
8. Tadeusz Żółtowski ps. „Ogończyk”, urodzony w dniu 13 maja 1910 roku w Pryłukach (gubernia połtawska), zmarły dnia 12 kwietnia 1967 roku w Warszawie. Syn Eugeniusza i Marii z Gąssowskich. Absolwent Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Praktyki i szkolenia odbywał między innymi w 4 dywizjonie artylerii konnej z Suwałk i Okręgowej Składnicy Uzbrojenia w Wilnie. W dniu 24 sierpnia 1939 r. został zmobilizowany do parku intendentury nr 301, z którym wziął udział w kampanii wrześniowej (park ten wszedł w struktury 1 Dywizji Piechoty Legionów i walczył pod Pułtuskiem, Wolą Wodyńską i Łukowem). Uciekł z niemieckiej niewoli, od lutego 1940 r. działał w konspiracji (w plutonie saperów) – początkowo w szeregach Związku Walki Zbrojnej, a później w Warszawskim Okręgu Armii Krajowej pod pseudonimem „Ogończyk”. Z dniem 1 sierpnia 1944 r. został przydzielony na stanowisko dowódcy plutonu nr 211 w Obwodzie II Żoliborz (pluton nr 211 w I kompanii 32 pułku piechoty), na czele którego, w stopniu starszego ogniomistrza podchorążego, wziął udział w powstaniu warszawskim. Wyróżnił się w działaniach na Żoliborzu (walki na ulicy Słowackiego i podczas osłaniania odwrotu zgrupowania „Żubr” – na ulicy Gdańskiej). W czasie walk odznaczony został Krzyżem Walecznych (w okresie późniejszym otrzymał Krzyż Walecznych po raz drugi) oraz awansowany do stopnia podporucznika. W okresie od dnia 1 października 1944 r. do dnia 2 maja 1945 roku przebywał w niemieckiej niewoli (w stalagach XI A i X B oraz oflagu X C). Po wyswobodzeniu przez aliantów pełnił funkcję adiutanta komendanta i dowódcy kompanii szeregowych w obozach cywilno-wojskowych w Dössel i Sennelager. Po wojnie pracował w Biurze Prawnym Banku Inwestycyjnego. Odznaczony został również Krzyżem Partyzanckim, Odznaką Grunwaldzką, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem „Za Warszawę” oraz pośmiertnie Warszawskim Krzyżem Powstańczym (opracowano na podstawie zaświadczenia Koła Byłych Żołnierzy Armii Krajowej z dnia 2 października 1961 r., L. dz. 930/61).
9. Pierwszą ogólnopolską organizacją cywilnych niewidomych był powstały w październiku 1946 roku Związek Niewidomych Pracowników RP.
10. Według części źródeł w chwili śmierci posiadał rangę pułkownika i odznaczony był, między innymi, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz szeregiem odznaczeń polskich, rumuńskich i francuskich.
11. Córka Jadwiga ur. 24 sierpnia 1921 r. w Starogardzie Gdańskim, zm. 11 października 2011 roku w Warszawie. Uczyła się w Gimnazjum Państwowym w Tarnopolu, a w 1939 zdała maturę w Gimnazjum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Grodnie. Razem z matką pozostała pod okupacją sowiecką. Jeszcze w 1939, zagrożone aresztowaniem przez funkcjonariuszy NKWD i zsyłką na Syberię oraz ostrzeżone przez ordynansa, przedostały się pieszo przez zieloną granicę na teren Rzeszy i zamieszkały w Warszawie przy ulicy gen. Józefa Zajączka nr 26. Jej synem był prof. dr hab. Tadeusz Stanisław Roman Żółtowski (urodzony w dniu 5 kwietnia 1944 r., zmarły dnia 1 maja 2017 roku), wieloletni pracownik naukowy Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej, kierownik Zakładu Badań Strukturalnych, wybitny specjalista w dziedzinie krytyczności urządzeń jądrowych, członek Amerykańskiego Towarzystwa Jądrowego, spoczywający na warszawskich Powązkach Wojskowych.
12. Medal ten został nadany ppłk. Stanisławowi Pietrzykowi na podstawie Rozkazu nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy

1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935, s. 57.
2. Lista zaginionych 1943 ↓, s. 105.
3. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 741.
4. Kolekcja ↓, s. 2, 4.
5. Kolekcja ↓, s. 4.
6. Петржик Станислав. [w:] Киевское военное училище : Выпускники 01.09.1915 [on-line]. Офицеры русской императорской армии. [dostęp 2023-12-02]. (ros.).
7. Петржик Станислав Янович. [w:] Памяти героев Великой войны 1914–1918 [on-line]. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-12-02]. (ros.).
8. Kolekcja ↓, s. 4–5.
9. Kolekcja ↓, s. 5.
10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 15 grudnia 1920, s. 1356.
11. Spis oficerów 1921 ↓, s. 63, 817.
12. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 164.
13. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 156.
14. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 544.
15. Ciesielski 2008 ↓, s. 115.
16. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 56.
17. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
18. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 358.
19. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 190.
20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 94 z 17 września 1925, s. 510.
21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28 stycznia 1930, s. 24.
22. Lista starszeństwa 1930 ↓, s. 138.
23. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 36.
24. Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 28.
25. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 26, 182-183, 194.
26. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 100.
27. Ciesielski 2008 ↓, s. 276.
28. Ciesielski 2008 ↓, s. 109.
29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 408.
30. Ciesielski 2008 ↓, s. 289, 292, 295.
31. Obsada personalna – majorowie, sygn. 701/1/116, s. 83. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. [dostęp 2023-12-03].
32. Ciesielski 2008 ↓, s. 110.
33. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 420.
34. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16, w marcu 1939 zajmował 48. lokatę.
35. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 638.
36. Barański i Kryska-Karski 1973 ↓, s. 32.
37. Barański i Kryska-Karski 1973 ↓, s. 36.
38. Hulewicz 1968 ↓, s. 206, 207.
39. Hulewicz 1968 ↓, s. 207–211.
40. Hulewicz 1968 ↓, s. 209.
41. Hulewicz 1968 ↓, s. 213.
42. Hulewicz 1968 ↓, s. 218.
43. Hulewicz 1968 ↓, s. 226.
44. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-12-03].
45. Kolekcja ↓, s. 6.
46. Kolekcja ↓, s. 8.
47. Biografie Prasowe : Stanisław Pietrzyk. Józef Szczurek. [dostęp 2023-12-03].
48. Spór o koncepcję. Józef Szczurek, 22 sierpnia 1996-08-22. [dostęp 2023-12-03].
49. M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
50. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934, s. 106.
51. Ciesielski 2008 ↓, s. 135.
52. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337.
53. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16.
54. Kolekcja ↓, s. 7.
55. Na podstawie fotografii [1].
56. Na podstawie fotografii [2].
57. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 30.

Bibliografia

• Stanisław Pietrzyk. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.14653 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-02].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. „Przegląd Piechoty”. 7, lipiec 1930.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
• Lista zaginionych w ZSRR jeńców wojennych z 1939 roku – obozów Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa. Teheran: Ambasada RP w ZSRR (w likwidacji), grudzień 1943.
• Henryk Barański, Tadeusz Kryska-Karski: Piechota 1939–1945. Zeszyt 11. Londyn: Polish Institute, 1973.
• Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
• Bohdan Hulewicz: Wielkie wczoraj w małym kręgu. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1968.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.