Stanisław Hlawaty

Stanisław Józef Hlawaty (ur. 15 marca 1868 we Lwowie, zm. we wrześniu 1939 w Stanisławowie) – tytularny generał brygady Wojska Polskiego.

Poświęcenie Szkoły Podchorążych w Łobzowie 12 stycznia 1919. Oznaczony 6) ppłk Stanisław Hlawaty

Stanisław Józef Hlawaty

ppłk Stanisław Hlawaty w Łobzowie (1919)
tytularny generał brygady
Data i miejsce urodzenia	15 marca 1868 Lwów
Data i miejsce śmierci	wrzesień 1939 Stanisławów
Przebieg służby
Lata służby	do 1925
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	Korpus Kadetów Nr 1 Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka

Życiorys

Stanisław Józef Hlawaty urodził się 15 marca 1868 roku we Lwowie, w rodzinie Albina i Stanisławy Petroleli z Kislingerów^[1]. Kształcił się w Stanisławowie. W 1890 został powołany do służby w cesarskiej i królewskiej armii. Do 1904 roku pełnił służbę w c. i k. 57 pułku piechoty w Tarnowie, jako jednoroczny ochotnik, a następnie aspirant oficerski i oficer kompanii^[2]. W latach 1904–1909 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. Wiele podróżował po Europie. W 1910 jako stypendysta wojska austriackiego studiował w Greenwich Observatory w Londynie.

W latach 1915–1917, w czasie I wojny światowej, walczył na froncie bałkańskim, jako dowódca kompanii i batalionu. W 1916 roku awansował na majora. Od 1917 powrócił do pracy dydaktycznej w Wojskowej Szkole Realnej w Krakowie-Łobzowie. Podpułkownik z 1918.

30 października 1918 roku, jako Polak i najstarszy oficer sztabowy c. i k. Wojskowej Wyższej Szkoły Realnej w Łobzowie, przejął nad nią dowództwo i podporządkował się brygadierowi Bolesławowi Roji, który nadał jej nazwę - „Szkoła Podchorążych”^[3][4][5]. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony w stopniu podpułkownika w piechocie z dniem 1 kwietnia 1920, w „grupie byłej armii austro-węgierskiej”. Służbę na stanowisku komendanta Szkoły Podchorążych pełnił do 1 września 1920 roku, kiedy to został przeniesiony do Oddziału V Personalnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[6]. W Ministerstwie objął kierownictwo komisji podstawowych obowiązków i praw oficerskich, której zadaniem było opracowanie założeń ustawy pragmatycznej. W międzyczasie Szkoła Podchorążych w Łobzowie została przemianowana na Korpus Kadetów Nr 1. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W latach 1923–1924 był szefem Szefostwa Poborowego, a następnie inspektorem poboru w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie, pozostając na ewidencji 40 pułku piechoty^[7][8]. 16 marca 1925 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski nadał mu stopień generała brygady „wyłącznie z prawem do tytułu” z dniem przeniesienia w stan spoczynku – 30 czerwca 1925^[9].

Po zwolnieniu ze służby osiadł w Stanisławowie, gdzie we wrześniu 1939, na wieść o wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski, popełnił samobójstwo.

Przypisy

1. Piotr Stawecki, Słownik biograficzny ..., s. 137, natomiast Henryk P. Kosk, w Generalicja polska ..., s. 180, jako miejsce urodzenia podał Warszawę.
2. Według Henryka P. Koska generał ukończył Oficerską Szkołę Piechoty w Czerniowcach i w 1908 roku, w stopniu kapitana, odbył roczny staż dowódczy w jednostkach liniowych piechoty.
3. Stanisław Hlawaty, U kolebki 1-go Korpusu Kadetów, s. 78.
4. Eugeniusz Wawrzkowicz, Bolesław Stachoń, Kronika ..., s. 80, jako datę przejęcia komendy nad szkołą podali dzień 31 października 1918 roku.
5. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 9 z 28 stycznia 1919 r. s. 230.
6. S. Hlawaty, U kolebki ..., op. cit., s. 80.
7. Rocznik oficerski 1923 s. 98, 242, 395.
8. Rocznik oficerski 1924 s. 54, 224, 339.
9. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 33 z 20 marca 1925 r. s. 156, 158.

Bibliografia

• Stanisław Hlawaty, U kolebki 1-go Korpusu Kadetów w: Korpus Kadetów Nr 1. W dziesiątę rocznicę III-go powstania śląskiego, wydano nakładem Korpusu Kadetów Nr 1, Lwów, maj 1931.
• Eugeniusz Wawrzkowicz, Bolesław Stachoń, Kronika Korpusu Kadetów Nr 1 (1918-1931) w: Korpus Kadetów Nr 1. W dziesiątę rocznicę III-go powstania śląskiego, wydano nakładem Korpusu Kadetów Nr 1, Lwów, maj 1931.
• Henryk Piotr Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, tom 1 A-Ł, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998, ISBN 83-87103-55-1.
• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159. Brak numerów stron w książce
• Mieczysław Wrzosek, Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918, Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", Warszawa 1990, ISBN 83-214-0724-2.