Stanisław Adamski (oficer)

Stanisław Adamski (ur. 2 maja 1897 w Warszawie, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – polski legionista, działacz Polskiej Organizacji Wojskowej, major geograf Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej^[1].

Ten artykuł dotyczy majora geografa Wojska Polskiego. Zobacz też: Stanisław Adamski (ujednoznacznienie).

Stanisław Adamski

major geograf
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1897 Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Katyń, RFSRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1915–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	I Brygada Legionów Polskich, 22 Pułk Piechoty, 34 Pułk Piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Życiorys

Syn Antoniego i Barbary z Dylikowskich. Wstąpił do I Brygady Legionów Polskich i w jej szeregach walczył w I wojnie światowej. Następnie – już jako żołnierz Wojska Polskiego w składzie 22 pułku piechoty (a później 34 pułku piechoty) – brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Absolwent Oficerskiej Szkoły Topografów (1921). W latach 1921–1939 pełnił służbę w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Warszawie, ostatnio na stanowisku kierownika grupy topograficznej w Wydziale Topograficznym^[2]. 19 marca 1928 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 4. lokatą w korpusie oficerów geografów^[3]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów geografów^[4].

Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej 17 września 1939 roku w Hoszczy. 26 października 1939 roku był przetrzymywany w obozie jenieckim w Putywlu, po czym w listopadzie został przewieziony do obozu w Kozielsku. Ostatnia wiadomość od Adamskiego dotarła do krewnych z listopada 1939 z obozu w Kozielsku. Między 7 a 9 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa 015/2 z 05.04.1940^[5]. Według źródeł rosyjskich został rozstrzelany przez NKWD w Katyniu między 9 a 11 kwietnia 1940 roku^[6]. Nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943. Krewni do 1946 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

Życie prywatne

Ożenił się z Wandą Srzednicką. Mieli troje dzieci: córki Halinę (ur. 19 sierpnia 1920^[7]) i Marię oraz syna Andrzeja^[1]. Żona zmarła w 1982 roku i została pochowana w grobowcu rodziny Srzednickich h. Pomian na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 28-6-11,12). Córka Halina, po mężu Iwińska, zmarła 17 października 1998 roku (pochowana tamże). W grobowcu rodziny Srzednickich znajduje się symboliczny nagrobek Stanisława Adamskiego z inskrypcją: „Stanisław Adamski. Legionista. Major. Geograf. Zamordowany w Katyniu”^[7].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)^[8]
• Krzyż Walecznych^[4]
• Złoty Krzyż Zasługi^[4]
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[9]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Upamiętnienie

• 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
• Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
• „Dąb Pamięci” przy ul. Gminnej 6 obok siedziby Urzędu Gminy w Czosnowie (certyfikat nr 000328/000290/WE/2008) – posadzony w 2008 roku przez Stowarzyszenie Pamięci „Niepodległej Rzeczpospolitej Kampinoskiej” przy parafii Niepokalanego Serca NMP w Wierszach w ramach programu „Katyń... ocalić od zapomnienia” Stowarzyszenia „Parafiada” im. św. Józefa Kalasancjusza^[10].

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

Przypisy

1. Snitko-Rzeszut (red.) 2000 ↓, s. 3 (PDF – 83).
2. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 496.
3. Rocznik Oficerski, Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 348, 832.
4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 327.
5. УБИТЫ В КАТЫНИ, Moskwa 2015, s. 139.
6. Рогинский (przew. kol. red.), Еремина (red.) 2015 ↓, s. 139 (PDF – 73).
7. Cmentarz Stare Powązki: KAROL POMIAN SRZEDNICKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2016-06-27].
8. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
9. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi w służbie wojskowej”.
10. [bez autora]: ADAMSKI Stanisław, podpułkownik, syn Antoniego. [w:] Strona programu „Katyń... ocalić od zapomnienia”. katyn-pamietam.pl > Bohaterowie > ADAMSKI Stanisław [on-line]. Stowarzyszenie „Parafiada” im. św. Józefa Kalasancjusza, 2009. [dostęp 2016-06-27].

Bibliografia

• Janina Snitko-Rzeszut (red.), Marek Tarczyński (kier. opr.), Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Cz. 1: (Antoni Abramowicz – Józef Kucharski). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2000, s. 3 (PDF – 83). ISBN 83-905590-7-2. [dostęp 2016-06-27].
• А.Б. Рогинский (przew. kol. red.), Лариса Еремина (red.): Убиты в Катыни. Книга памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению Политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Wyd. I. Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015, s. 139 (PDF – 73). ISBN 978-5-78700-123-5. [dostęp 2016-06-16]. (ros.).
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

• Fotografia Stanisława Adamskiego (portal „Nekropole”).
• Tabliczka w kolumbarium na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu
• Stanisław Adamski w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp z dnia: 2018-01-03]

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 117145304386378570505
• NUKAT: n2015201301