Sobota (wieś w województwie łódzkim)

Sobota – wieś w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Bielawy. Od 1393 (lub według niektórych źródeł 1451) do 1870 prawa miejskie. W drugiej połowie XVI wieku jako prywatne miasto szlacheckie położone było w powiecie orłowskim województwa łęczyckiego^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie skierniewickim.

Ten artykuł dotyczy polskiej wsi. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Sobota

wieś
Dwór w Sobocie
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	łowicki
Gmina	Bielawy
Liczba ludności (2011)	471[1]
Strefa numeracyjna	46
Kod pocztowy	99-423[2]
Tablice rejestracyjne	ELC
SIMC	0724809
Położenie na mapie gminy Bielawy Sobota
Położenie na mapie Polski Sobota
Położenie na mapie województwa łódzkiego Sobota
Położenie na mapie powiatu łowickiego Sobota
52°06′56″N 19°41′34″E[3]

Historyczny herb Soboty

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół parafialny pw. świętych Piotra i Pawła, 1518, XIX, nr rej.: 34 z 18.07.1962 oraz 117 z 24.08.1967
• cmentarz rzymskokatolicki, nr rej.: 804 z 20.11.1991
• kościół cmentarny pw. Przemienienia Pańskiego, drewniany, 1 poł. XVII, nr rej.: 871-VI-90 z 1946, 118-V-27 z 18.01.1962 oraz 118 z 24.08.1967
• zespół dworski, XVI, 2 poł. XIX:
  • dwór „zameczek”^[6] – w parku w Sobocie znajduje się renesansowy dwór murowany Zawiszów, przebudowany na neogotycki w latach międzywojennych. W 1985 w czasie badań archeologicznych w bryle dworu zidentyfikowano pozostałości sześciobocznej wieży o boku długości 4,5 m, opiętej narożnymi przyporami i zbudowanej z cegły gotyckiej. Jest to jedyny dotychczas zidentyfikowany fragment XV-wiecznego zamku, najprawdopodobniej rezydencji obronnej Doliwitów Sobockich. Rodzina ta była dość znacząca w wiekach XIV–XV, wywodzili się z niej dwaj wysocy urzędnicy: wojewoda łęczycki Jan i kasztelan łęczycki Tomasz. Najprawdopodobniej ten ostatni zajmujący wcześniej stanowisko miecznika, a potem sędziego łęczyckiego, podjął się budowy rodowego zamku.
  • park z aleją dojazdową, nr rej.: 616 z 24.08.1967 oraz 183 z 16.09.1978

inne:

• cmentarz żydowski w Sobocie

Ludzie związani z Sobotą

• Franciszek Wojda – polski rolnik, polityk, minister rolnictwa i dóbr państwowych w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego
• Artur Zawisza – działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego

Galeria

• 
  Dwór "Zameczek"
• 
  Dawna karczma z podcieniami
• 
  Kościół cmentarny, XVII w.
• 
  Stalowy nagrobek
• 
  Uroczystość Bożego Ciała
• 
  Szczyt w kościele śś. Piotra i Pawła

Przypisy

1. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-03].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1184 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 126054
4. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
5. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-17].
6. nr rej.: 615 z 24.08.1967

Bibliografia

• Jan Salm, „Zameczek” w Sobocie – wstępne wyniki badań architektonicznych, ZNPŁ nr 553; Budownictwo, z. 42, rok 1991, s. 183-195.

Zobacz też

• bitwa pod Sobotą (1655) – starcie wojsk polskich ze szwedzkimi podczas potopu szwedzkiego
• Jasne łany

Linki zewnętrzne

• Pałac (zamek) w Sobocie na stronie Zamki i Pałace województwa łódzkiego
• Sobota 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 953.