Sobór Świętej Trójcy w Hajnówce

Sobór Świętej Trójcy – prawosławna cerkiew parafialna w Hajnówce. Należy do dekanatu Hajnówka diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Świątynia mieści się przy ulicy ks. Antoniego Dziewiatowskiego.

Sobór Świętej Trójcy

nr rej. A-657 z 30.11.2023
sobór parafialny
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Hajnówka
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Parafia	Świętej Trójcy
Wezwanie	Świętej Trójcy
Wspomnienie liturgiczne	Święto Trójcy Świętej (niedziela Pięćdziesiątnicy)
Historia Data rozpoczęcia budowy 1974 Data zakończenia budowy 1992 Data poświęcenia 11 października1992[1] Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Architekt Aleksander Grygorowicz Świątynia • materiał bud. • liczba wiernych • cegła 5000 osób Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 2 (górna cerkiew) Ikony Matki Bożej „Nieoczekiwana Radość”
Położenie na mapie Hajnówki Sobór Świętej Trójcy
Położenie na mapie Polski Sobór Świętej Trójcy
Położenie na mapie województwa podlaskiego Sobór Świętej Trójcy
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego Sobór Świętej Trójcy
52°44′44,7″N 23°34′44,3″E
Strona internetowa

Fragment wnętrza soboru

Historia

Sobór zbudowano w latach 1974–1992 według projektu Aleksandra Grygorowicza; poświęcono 11 października 1992 r.^[a][1] Współprojektantem świątyni był Jerzy Nowosielski^[b].

Wystrój cerkwi miał stworzyć Jerzy Nowosielski, który dostał oficjalne zlecenie od metropolity Bazylego. Gotowy projekt polichromii spotkał się jednak z oporem proboszcza. W rezultacie Nowosielski został zmuszony do zrezygnowania z prac nad malowaniem cerkwi^[2].

Ikonostas oraz niektóre ikony są dziełem greckiego malarza Dimitriosa Andonopulοsa (grec.: Δημήτριος Αντωνόπουλος)^[3]. Dwupoziomowa świątynia (dolna cerkiew nosi wezwanie św. Mikołaja^[4]) może pomieścić 5 tys. wiernych, co czyni ją jedną z największych w kraju. Sobór Świętej Trójcy to jeden z najciekawszych przykładów współczesnej architektury w Polsce. Dach świątyni tworzą przenikające się nieregularnie betonowe łupiny, wewnątrz zachwyca niezwykła polichromia. Od 1983 r. odbywały się tutaj koncerty Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka”, a od 2002 r. mają miejsce przesłuchania konkursowe i koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej”.

10 kwietnia 2011 r. w dolnej cerkwi soboru odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą abp. Mironowi (Chodakowskiemu)^[5].

Sobór odwiedzali zwierzchnicy Cerkwi lokalnych – patriarcha Moskwy i całej Wszechrusi Cyryl I, zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (18 sierpnia 2012 r.), prawosławny patriarcha Antiochii Jan X (19 sierpnia 2016 r.)^[6] oraz metropolita całej Ameryki i Kanady Tichon, zwierzchnik Kościoła Prawosławnego w Ameryce (19 sierpnia 2018 r.)^[7].

Chóry działające przy cerkwi

• Katedralny Chór Soboru Świętej Trójcy – mieszany wielogłosowy chór parafialny. Śpiewa na większości nabożeństw w swojej cerkwi, wykonując muzykę cerkiewną różnych epok. Chór śpiewał na wielu koncertach i festiwalach zarówno w Polsce, jak i za granicą (m.in. Rosja, Finlandia, Włochy). Jako jeden z niewielu, lub jako jedyny (brak szczegółowych informacji) brał udział już w 29 edycjach hajnowskiego festiwalu: początkowo Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka”, później Międzynarodowy Festiwal „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej”. W skład chóru wchodzą uzdolnieni muzycznie parafianie w różnym wieku.

• Młodzieżowy Chór Soboru Świętej Trójcy – chór powstały z potrzeby śpiewania na pierwszej z dwóch niedzielnych liturgii. Tworzy go głównie młodzież w wieku szkolnym. Wielokrotnie brał udział w konkursach i festiwalach chóralnych. Koncertował również poza granicami kraju.

• Dziecięcy Chór Soboru Świętej Trójcy – chór, w skład którego wchodzą dzieci w wieku przedszkolnym oraz młodszych klas szkoły podstawowej. Śpiewa na pierwszej niedzielnej liturgii naprzemiennie z chórem młodzieżowym (podczas jednego nabożeństwa śpiewają oba chóry).

Uwagi

1. W dniu święta Ikony Matki Bożej „Nieoczekiwana Radość”, której wezwanie nosi boczny ołtarz górnej cerkwi.
2. Bryła hajnowskiego soboru jest wizją plastyczną Jerzego Nowosielskiego, przełożoną przez Aleksandra Grygorowicza na projekt architektoniczny. Zob. s. Eudokija (Lachocka): Między Krakowem a Hajnówką, Przegląd Prawosławny, maj 2011.