Skalne Wrota (Tatry)

Skalne Wrota, dawniej Żelazne Wrota, Żelazna Brama^[1] (niem. Eisernes Tor, słow. Skalné vráta, węg. Vaskapu^[2]) – położona na wysokości 1620 m przełęcz w grani głównej Tatr Bielskich na Słowacji^[1].

Skalne Wrota i zachodnia część Koziego Grzbietu

Skalne Wrota

Widok na Skalne Wrota ze szlaku ze Schroniska pod Szarotką do Doliny Białych Stawów
Państwo	Słowacja
Wysokość	1620 m n.p.m.
Pasmo	Karpaty, Tatry Bielskie
Sąsiednie szczyty	Bujaczy Wierch, Kozi Grzbiet
Położenie na mapie Tatr Skalne Wrota
Położenie na mapie Karpat Skalne Wrota
49°13′43″N 20°16′41″E

Skalne Wrota mają charakterystyczny, prostokątny kształt, ograniczony dwoma skałami: Pomurnikową Ścianą we wschodniej grani Bujaczego Wierchu oraz Dziurawą Ścianą w Kozim Grzbiecie^[3]. Na przełęcz skały te opadają pionowymi ścianami o wysokości około 20 m, odległość między skałami wynosi 10 m. Na północny wschód do Doliny Suchej ze Skalnych Wrót opada trawiasta i płytko wcięta depresja. Brak w niej jakiejkolwiek ścieżki. Na północny wschód do Doliny do Siedmiu Źródeł opada trawiaste zbocze, około 100 m niżej poderwane pasem urwistych ścian zwanym Ścianą Kaltsteina. Poniżej tych ścian opada trawiasty Lawinowy Żleb^[4].

Nazwa przełęczy wiąże się ze skalistą rzeźbą otoczenia. Często dawniej używaną nazwę Żelazne Wrota wycofał Stanisław Eljasz-Radzikowski w 1893 r. W 1894 r. Węgierskie Towarzystwo Karpackie wybudowało tutaj schron dla turystów. Przez Skalne Wrota przebiega ścieżka, którą do 1978 r. prowadził szlak Magistrali Tatrzańskiej. Fragment znajdujący się w Tatrach Bielskich został jednak zamknięty, a na terenie grzbietu utworzono rezerwat ścisły. W rejonie Skalnych Wrót znajduje się główna w Tatrach Bielskich ostoja rzadkiego gatunku ptaka pomurnika^[5].

U stóp grani przebiega zielony szlak z Tatrzańskiej Kotliny do Doliny Białych Stawów^[6]. Niedaleko przełęczy znajduje się Schronisko pod Szarotką (chata Plesnivec), z którego kiedyś prowadził na nią niebieski szlak łącznikowy. Dziś teren wokół Skalnych Wrót jest zamknięty dla ruchu turystycznego^[3].

Przypisy

1. Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
2. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. Tatry Bielskie [online] [dostęp 2020-02-01].
3. Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5.
4. Władysław Cywiński, Tatry Bielskie, część wschodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 5, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1997, ISBN 83-7104-011-3.
5. Józef Nyka, Tatry Słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
6. Tatry Wysokie i Tatry Bielskie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006, ISBN 83-87873-26-8.

Linki zewnętrzne

• Skalne Wrota, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 639.