Sierpodudek białogłowy

Sierpodudek białogłowy^[5] (Phoeniculus bollei) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny sierpodudków (Phoeniculidae). Występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Sierpodudek białogłowy

Phoeniculus bollei[1]
(Hartlaub, 1858)
Fragment rysunku z Catalogue of the Birds in the British Museum t.16 (1892)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzioborożcowe
Rodzina	sierpodudki
Rodzaj	Phoeniculus
Gatunek	sierpodudek białogłowy
Synonimy
Irrisor Bollei Hartlaub, 1858[2] Irrisor Jacksoni Sharpe, 1890[3]
Podgatunki
P. b. bollei (Hartlaub, 1858) P. b. jacksoni (Sharpe, 1890) P. b. okuensis Serle, 1949
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy opisał w 1858 roku Gustav Hartlaub, nadając mu nazwę Irrisor Bollei. Jako miejsce typowe wskazał Aszanti na Złotym Wybrzeżu (obecnie Ghana)^[3][6]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Phoeniculus^[5][7]. Wyróżnia się trzy podgatunki P. bollei^[2][7].

Zasięg występowania

Sierpodudek białogłowy występuje w Afryce Subsaharyjskiej na terenie następujących państw: Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Ghana, Gwinea, Kamerun, Kenia, Liberia, Mali, Nigeria, Republika Środkowoafrykańska, Rwanda, Sudan Południowy, Tanzania, Uganda i Wybrzeże Kości Słoniowej^[4].

Poszczególne podgatunki występują^[2][7]:

• P. bollei bollei (Hartlaub, 1858) – od Liberii i południowo-wschodniej Gwinei po Republikę Środkowoafrykańską i skrajnie północno-zachodnią Demokratyczną Republikę Konga
• P. bollei jacksoni (Sharpe, 1890) – wschodnia Demokratyczna Republika Konga po południową część Sudanu Południowego i środkową Kenię
• P. bollei okuensis Serle, 1949 – zachodni Kamerun (góra Kilum, zwana też Oku)

Morfologia

Długość ciała 30–35,5 cm; masa ciała 45–68 g^[2]. Samice są mniejsze od samców i mają sporo krótsze dzioby^[2].

Pożywienie

Jego pożywienie stanowią głównie stawonogi, w tym chrząszcze i ich larwy, skorki, prostoskrzydłe, mrówki, termity, pająki (w tym kokony z jajami) i gąsienice; zjada również pokarm roślinny – jagody i nasiona^[2].

Status

IUCN uznaje sierpodudka białogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; ptak ten opisywany jest jako od rzadkiego po lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[4].

Przypisy

1. Phoeniculus bollei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. Handbook of the Birds of the World. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal (red.). T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 429. ISBN 84-87334-30X. (ang.).
3. D. Lepage: White-headed Woodhoopoe Phoeniculus bollei. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
4. Phoeniculus bollei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
5. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phoeniculidae Bonaparte, 1831 - sierpodudki - Wood-hoopoes (Wersja: 2017-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-03].
6. G. Hartlaub. Ueber eine neue Art der Gattung Irrisor. „Journal für Ornithologie”. 6 (36), s. 445, 1858. (łac. • niem.).
7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: hvithodekakelar

Identyfikatory zewnętrzne:

• GBIF: 2498448
• identyfikator iNaturalist: 20948
• ITIS: 554473
• CoL: 4GKQF