Seweryna Szmaglewska

Seweryna Szmaglewska-Wiśniewska^[1] (ur. 11 lutego 1916 w Przygłowie koło Piotrkowa Trybunalskiego, zm. 7 lipca 1992 w Warszawie) – polska pisarka, prozaiczka i autorka powieści dla młodzieży Czarne Stopy.

Seweryna Szmaglewska

Seweryna Szmaglewska-Wiśniewska

Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1916 Przygłów k. Piotrkowa Tryb.
Data i miejsce śmierci	7 lipca 1992 Warszawa
Narodowość	Polska
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Dymy nad Birkenau Czarne Stopy
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki (1973), Nagroda specjalna Kwatery Głównej ZHP (1979)

Fotografia nagrobna Seweryny Szmaglewskiej

Grób Seweryny Szmaglewskiej na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie

Życiorys

Córka Antoniego Szmaglewskiego, sekretarza gminy i Pelagii z Bystrońskich^[2]. Po śmierci rodziców była wychowywana przez swoją nauczycielkę Aleksandrę Matusiakową^[3]. Po ukończeniu żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego im. Królowej Jadwigi w Piotrkowie Trybunalskim wyjechała do Warszawy, gdzie uczęszczała do Studium Społeczno-Oświatowego Wolnej Wszechnicy Polskiej. Następnie studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Łodzi. W latach 1942–1945 była więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. 18 stycznia 1945 pod Wodzisławiem Śląskim podjęła udaną próbę ucieczki z marszu śmierci^[4]. Następnie skierowała się w kierunku północno-wschodnim, a z czasem udała się jeszcze dalej od trasy marszu^[4]. Ostatecznie ukryła się w gospodarstwie Dolników w Boryni (dziś część Jastrzębia Zdroju)^[5].

Po II wojnie światowej zamieszkała w Łodzi, w 1946 poślubiła architekta Witolda Wiśniewskiego i przeprowadziła się do Warszawy^[2]. Zeznawała podczas procesów norymberskich. Wieloletnia wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD oraz członkini Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa.

W 1986, na podstawie jej książki o tematyce harcerskiej przygody pt. Czarne Stopy, powstał film fabularny pod tym samym tytułem, w reżyserii Waldemara Podgórskiego.

Pochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 18 E, rząd 3, grób 17)^[6].

Publikacje

• Dymy nad Birkenau (lektura do szkoły średniej za czasów PRL), 1945;
• Łączy nas gniew, 1955;
• Prosta droga Łukasza, 1955;
• Chleb i nadzieja, 1958;
• Zapowiada się piękny dzień, 1960;
• Czarne Stopy (dla młodzieży; lektura uzupełniająca do klasy 5. szkoły podstawowej), 1960;
• Puste miejsce przy stole, 1963;
• Więzienna krata: Antologia pamięci 1939-45 (opr.), 1964;
• Krzyk wiatru, 1965;
• Odcienie miłości, 1969;
• Niewinni w Norymberdze, 1972;
• Nowy ślad Czarnych Stóp, 1973;
• Wilcza jagoda 1977;
• Biała róża, 1983;
• Dwoje smutnych ludzi, 1986.

Odznaczenia i nagrody[7][6]

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1960)
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1978)
• Złoty Krzyż Zasługi (1953)
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” (1981)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)^[8]
• Krzyż Oświęcimski (1985)^[9]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
• Złoty Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1987)
• Medal „Bojownikom przeciwko faszyzmowi 1933–1945” (Niemiecka Republika Demokratyczna, 1960)^[10]
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości literackiej ze szczególnym uwzględnieniem Dymów nad Birkenau i Niewinnych w Norymberdze (1973);
• Nagroda specjalna Głównej Kwatery ZHP za powieść Nowy ślad Czarnych Stóp (1979)
• Nagroda im. Ludwika Waryńskiego (1985) za książkę "Niewinni w Normberdze" (Książka i Wiedza, wyd. IV)^[11].

Patronat

Seweryna Szmaglewska jest patronką Szkoły Podstawowej w Woźnikach.