Sawin (województwo lubelskie)

Sawin – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Sawin^[6][4]. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 812, 15 km na północ od Chełma.

Zobacz też: Sawin w innych znaczeniach tej nazwy.

Sawin

wieś
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	chełmski
Gmina	Sawin
Liczba ludności (2021)	2129[1][2]
Strefa numeracyjna	82
Kod pocztowy	22-107[3]
Tablice rejestracyjne	LCH
SIMC	0107175[4]
Położenie na mapie gminy Sawin Sawin
Położenie na mapie Polski Sawin
Położenie na mapie województwa lubelskiego Sawin
Położenie na mapie powiatu chełmskiego Sawin
51°16′27″N 23°26′05″E[5]
Strona internetowa

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Sawin (województwo lubelskie)

Dawne prywatne miasto duchowne, własność biskupów chełmskich^[7], lokowane w 1456 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim^[8]. W latach 1869–1954 miejscowość była siedzibą gminy Bukowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Administracyjnie wieś jest sołectwem, siedzibą gminy gminy Sawin^[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (marzec 2011 r.) wieś liczyła 2142 mieszkańców i była największą miejscowością gminy^[10].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego^[11].

Integralne części wsi^[4][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0107198	Grabowa	część wsi
0107235	Malinówka-Gajówka	część wsi

Historia

Osada Sawin istniała już w połowie XIV wieku. Prawa miejskie uzyskała w 1456 nadaniem Kazimierza Jagiellończyka, który rozległymi dobrami z Sawinem w centrum uposażył biskupów chełmskich. Lokację tę na prawie magdeburskim odnowił w roku 1506 biskup Mikołaj Kościelecki^[a][12]. W 1795 roku Sawin znalazł się w zaborze austriackim. Od 1809 roku Sawin należał do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 roku do Królestwa Polskiego. Podczas powstania styczniowego, w 1863 roku w pobliżu Sawina doszło do kilku potyczek polskich powstańców z wojskami rosyjskimi. 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Sawin praw miejskich^[13]. Podczas I wojny światowej, w 1915 roku wycofujące się wojska rosyjskie spaliły Sawin. W okresie międzywojennym, w 1921 roku w Sawinie żyło 622 Żydów, stanowiąc 48% ogółu mieszkańców.

Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku w pobliżu Sawina doszło do jednodniowej bitwy polskich oddziałów z nacierającymi Niemcami. W 1940 roku Niemcy utworzyli w Sawinie obóz pracy przymusowej dla Żydów, którzy budowali fortyfikacje graniczne oraz drogi. Przeprowadzili także regulację rzek Uherki i Lepituchy. W czerwcu 1942 roku wszystkich Żydów z Sawina wywieziono do ośrodka zagłady w Sobiborze. Po buncie w ośrodku zagłady Żydów w Sobiborze, na posterunku Wehrmachtu w Sawinie złapano 6 Żydów z Sobiboru. Niemcy w pobliżu Sawina prowadzili próby z rakietami V-2. W okolicy działała polska partyzantka. Sawin został przejęty w lipcu 1944 roku przez wojska sowieckie.

Ludzie związani z Sawinem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Sawinie (województwo lubelskie)‎.

Zabytki

• Kościół Przemienienia Pańskiego w Sawinie, późnobarokowy z XVIII wieku
• cmentarz żydowski – z XVIII wieku

Uwagi

1. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego – biskup Maciej Kościelski w 1506.