Sauna

Sauna – pomieszczenie, w którym panuje wysoka temperatura i wysoka lub niska wilgotność (w zależności od rodzaju sauny), w którym spędza się od kilku do kilkunastu minut. Pobyt w saunie ma właściwości poprawiające krążenie. Po pobycie w saunie bierze się zwykle kąpiel w chłodnej wodzie. Sauna najpopularniejsza jest w Finlandii, Estonii, Łotwie, Litwie, a także w Rosji (bania), odgrywa w tych krajach ważną rolę społeczną. Sauny były budowane przez Słowian i ludy ugrofińskie (przodków m.in. dzisiejszych Finów i Estończyków) od niepamiętnych czasów.

Zobacz też: inne znaczenia.

Wnętrze sauny

Grupa ludzi w łaźni rzymskiej

Historia

• ślady archeologiczne wskazują, że łaźnie parowe były budowane w Europie Środkowej przez Słowian już w VIII-X w.^[1][2]

Rodzaje sauny

Piec w saunie

Rodzaj sauny	Temperatura powietrza	Wilgotność względna	Opis
Sauna sucha	60 – 110 °C	10 – 15%	Zbudowana z drewna; wodę na kamienie wylewa się jedynie podczas seansów parowych. Elementem grzewczym jest piec na drewno lub elektryczny wyłożony specjalnymi kamieniami.
Sauna mokra	50 – 65 °C	20 – 40%	Wilgotność podnosi się poprzez urządzenie zwiększające wilgotność, parownik itp.
Sauna parowa (łaźnia rzymska, sauna ziołowa)	45 – 55 °C	40%	Temperatura i wilgotność powietrza regulowana automatycznie, do pieca używa się parownika (generatora pary), w pomieszczeniu ma panować wilgotność powiększona.
Łaźnia mokra		99100%	Zbudowana z materiałów ceramicznych lub tworzyw sztucznych.
Sauna na podczerwień (sauna infrared)	n/d[a]		Elementem grzewczym są promienniki podczerwieni.

Wskazania

• Przewlekłe choroby takie jak: napięcie mięśni grzbietu, przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów^[3], zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
• Obturacyjne choroby płuc: astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc^[4].
• Choroby kardiologiczne: nadciśnienie^[5][6] w I i II stadium (nieustalone), niedrożność tętnic obwodowych (I i II stopień według Fontaine), dusznica bolesna naczynioruchowa, zawał serca (nie wcześniej niż 6 miesięcy po incydencie).
• Ogólne wskazania: dla poprawy wydolności (podnosi wydolność w sportach wytrzymałościowych^[7]) i ogólnego stanu zdrowia, jako środek hartujący przy obniżonej odporności.
• Anoreksja^[8].
• Bóle reumatyczne, ale nie neuropatyczne^[9].

Przeciwwskazania

• Reumatoidalne: w ostrym stanie reumatycznym.
• Pulmonologiczne – infekcje: przeziębienie, gruźlica, ostry stan astmatyczny.
• Kardiologiczne^[10]: niewydolność serca, krążenia i wieńcowa ze stenokardią spoczynkową, niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego^[11] oraz inne choroby serca i nadciśnienie (najlepiej korzystać po konsultacji z lekarzem).
• Inne: ciąża, ostre stany zapalne, wrzody, guzy, ogniska zakażenia (np. przy bólu zęba), choroby weneryczne, padaczka^[10], jaskra, stulejka, impotencja, daltonizm i inne (wskazana jest konsultacja z lekarzem). Korzystanie z sauny nie jest jednak przeciwwskazane u większości osób z chorobą niedokrwienną serca^[12].
• Nadużywanie alkoholu, kokainy^[10], kac^[13].
• Ortopedyczne: osoby posiadające implanty np. endoproteza stawu biodrowego.
• Niedawno przebyte zabiegi chirurgiczne.
• Przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych.

Saunowanie w Polsce

Polskie Towarzystwo Saunowe

W Polsce od 10 maja 2014 działa Polskie Towarzystwo Saunowe (PTS)^[14]. Organizacja ma swoją siedzibę w Katowicach^[15]. Celem PTS jest działalność na rzecz "szeroko pojętego uświadamiania społeczeństwu oraz zarządcom ośrodków saunowych walorów zdrowotnych i rekreacyjnych płynących z zażywania kąpieli saunowych w sposób poprawny i zgodny z kulturą saunowania, niezależnie od wieku"^[15]. Towarzystwo zajmuje się szkoleniem saunamistrzów^[16], a także organizowaniem imprez integrujących miłośników saunowania^[17].

Inne informacje

Tampere, drugie co do wielkości miasto Finlandii, zostało oficjalnie ogłoszone „Światową Stolicą Sauny”^[18][19].

Największa sauna na świecie o nazwie Colosseum, mogąca pomieścić 300 osób znajduje się w Polsce, w Termach Rzymskich w Czeladzi^[20].

Zobacz też

• mistrzostwa świata w saunie

Uwagi

1. Temperatura i wilgotność powietrza odgrywają drugorzędną rolę i mogą być one dowolne, ponieważ nagrzewanie ciała odbywa się poprzez promieniowanie podczerwone.