SM UC-79

SM UC-79 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 19 grudnia 1916 roku w stoczni Vulcan w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 22 stycznia 1917 roku. W czasie służby operacyjnej w składzie Flotylli Bałtyckiej i I Flotylli Flandria okręt odbył 11 patroli bojowych, w wyniku których zatonęło 10 statków o łącznej pojemności 12 241 BRT i zostało zdobytych 14 jednostek o łącznej pojemności 10 961 BRT. SM UC-79 zatonął wraz z całą załogą 5 kwietnia 1918 roku, po wejściu na minę w kanale La Manche.

Ten artykuł dotyczy okrętu podwodnego UC-79 z 1916 roku. Zobacz też: inne okręty o tej samej lub podobnej nazwie.

SM UC-79

SM UC-56, siostrzany okręt UC-79
Klasa	okręt podwodny
Typ	UC II
Projekt	41
Historia
Stocznia	Vulcan, Hamburg
Położenie stępki	1916
Wodowanie	19 grudnia 1916
Kaiserliche Marine
Wejście do służby	22 stycznia 1917
Zatonął	5 kwietnia 1918
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	410 ton 493 tony
Długość	50,45 m
Szerokość	5,22 m
Zanurzenie	3,65 m
Zanurzenie testowe	50 m
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Materiał kadłuba	stal
Napęd
2 silniki Diesla o łącznej mocy 485 kW (660 KM) 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 460 kW (620 KM) 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	11,8 węzła 7,3 w.
Zasięg	powierzchnia: 10 230 Mm przy 7 w. zanurzenie: 52 Mm przy 4 w.
Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm, 7 torped
Wyrzutnie torpedowe	3 × 500 mm
Załoga	26

Projekt i budowa

Dokonania pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także zauważone niedostatki tej konstrukcji, skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem Alfredem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętu podwodnego. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II^[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzedniej serii były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni, oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki, kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)^[1][2].

SM^{[uwaga 1]} UC-79 zamówiony został 12 stycznia 1916 roku jako jednostka z III serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat U-Bootów^[3]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty^[4][5] . Został zbudowany w stoczni Vulcan w Hamburgu jako jeden z sześciu okrętów III serii zamówionych w tej wytwórni^[4][6][7]. UC-79 otrzymał numer stoczniowy 84 (Werk 84)^[5] [8] . Stępkę okrętu położono w 1916 roku^[8] , a zwodowany został 19 grudnia 1916 roku^[9][10]. Koszt budowy okrętu wyniósł 2 mln 86 tys. marek^[11].

Dane taktyczno-techniczne

SM UC-79 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej^[2]. Długość całkowita wynosiła 50,45 metra^{[uwaga 2]}, szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,65 metra^[8] [11]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra^[13] . Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 410 ton, a w zanurzeniu 493 tony^[6][12]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki: pierwszy przed kioskiem, drugi w kiosku, a ostatni w części rufowej, prowadzący do maszynowni^[14] . Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 metra i wysokość 1,8 metra, obudowany był opływową osłoną^[14] . Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Daimler MU256 o łącznej mocy 485 kW (660 KM), a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 460 kW (620 KM)^[6][8] . Dwa wały napędowe obracały dwie śruby wykonane z brązu manganowego (o średnicy 1,9 metra i skoku 0,9 metra)^[14] . Okręt osiągał prędkość 11,8 węzła na powierzchni i 7,3 węzła w zanurzeniu^[6][8] . Zasięg wynosił 10 230 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 52 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą^{[8] [11][uwaga 3]}. Zbiorniki mieściły 55 ton paliwa^{[8] [11][uwaga 4]}, a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi^[4][15]. Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych^[14] . Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów^[13] [16], a czas wykonania manewru zanurzenia 40 sekund^[17].

Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)^[2][18]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu (co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów)^[19][18]. Wyposażenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi^{[2][13] [20]}. Okręt wyposażony był w dwa peryskopy Zeissa: wachtowy i bojowy oraz radiostację z podnoszonym masztem o wysokości 10 metrów^{[21][uwaga 5]}. Wyposażenie uzupełniała kotwica grzybkowa o masie 272 kg^[14] .

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy^{[17][22][uwaga 6]}.

Służba

1917 rok

22 stycznia 1917 roku SM UC-79 został przyjęty do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej^[5] [23]. Dowództwo jednostki objął kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant) Erich Haecker, sprawujący wcześniej komendę nad UB-6^[24] . Po okresie szkolenia okręt został 1 kwietnia przydzielony do Flotylli Bałtyckiej^[5] .

23 kwietnia w Skagerraku UC-79 zatrzymał i wziął jako pryz zbudowany w 1910 roku duński parowiec pasażerski „Ydun” o pojemności 645 BRT (później statek został zwrócony właścicielowi)^{[25] [uwaga 7]}. Nazajutrz na tych samych wodach (na pozycji 57°48′N 10°13′E) okręt zatrzymał i zajął zbudowany w 1884 roku norweski parowiec „Harald Haarfager” (475 BRT)^{[26] [uwaga 8]}. 28 kwietnia w Skagerraku załoga U-Boota zatrzymała i zdobyła dwa kolejne duńskie parowce: zbudowany w 1908 roku „Laura” o pojemności 787 BRT, płynący z Göteborga do Kingston upon Hull (na pozycji 58°02′N 8°19′E)^[27][28]  oraz pochodzący z 1880 roku „Storebelt” (599 BRT)^{[27][29] [uwaga 9]}.

15 maja w Skagerraku UC-79 zatrzymał i wziął jako pryz zbudowany w 1907 roku duński parowiec „Ellen” o pojemności 786 BRT (później statek został zwrócony właścicielowi)^[30] . Następnego dnia na tych samych wodach u wybrzeża Norwegii okręt zatrzymał i przejął zbudowany w 1917 roku norweski parowiec „Thorunn” (990 BRT), transportujący siano z Bergen do Wielkiej Brytanii (na pozycji 58°23′N 9°50′E)^{[31] [uwaga 10]}. 17 maja w Skagerraku (na pozycji 57°56′N 8°39′E) U-Boot zatrzymał i wziął jako pryz zbudowany w 1881 roku duński parowiec „Alexander Shukoff” o pojemności 1652 BRT (później statek został zwrócony właścicielowi)^[32] . Nazajutrz ten sam los spotkał zbudowany w 1906 roku duński parowiec „Magnus” (1297 BRT)^{[33] [uwaga 11]}. 20 maja załoga okrętu podwodnego zatrzymała i zajęła dwie kolejne jednostki: zbudowaną w 1871 roku duńską drewnianą barkentynę „Otto” o pojemności 152 BRT^[34]  oraz, nieopodal Hanstholmu, pochodzący z 1896 roku holenderski parowiec „Pomona” (789 BRT), płynący z Christianii do Amsterdamu^[35] .

6 lipca w Skagerraku UC-79 zatrzymał i wziął jako pryz zbudowany w 1915 roku duński parowiec „Rhone” o pojemności 1050 BRT (później statek został zwrócony właścicielowi)^[36] . Dwa dni później na tych samych wodach załoga U-Boota zatrzymała i przejęła trzy kolejne jednostki: zbudowany w 1881 roku duński parowiec „Eos” o pojemności 838 BRT^{[37] [uwaga 12]}, pochodzący z 1869 roku szwedzki drewniany bark „Nyhamn” (302 BRT), płynący z ładunkiem desek ze Sztokholmu do West Hartlepool^[38]  oraz, po raz drugi, duński parowiec „Storebelt” (i tym razem statek został zwrócony właścicielowi)^[29] .

7 sierpnia SM UC-79 został przydzielony do I Flotylli Flandria^[5] . 13 sierpnia w odległości 25 Mm na południowy zachód od przylądka Start Point okręt zatrzymał i zatopił za pomocą materiałów wybuchowych zbudowany w 1899 roku francuski bark ze stalowym kadłubem „Emilie Galline” (1944 BRT), przewożący azotany z Taltalu do Hawru (na pozycji 49°58′N 4°03′W, śmierć poniósł jeden marynarz)^[39] .

24 września dowództwo nad okrętem objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Werner Löwe, sprawujący wcześniej komendę nad UC-6^[40] .

15 października o godzinie 18:00 w odległości 12 Mm na południowy zachód od latarni morskiej Lizard (na pozycji 49°55′N 5°30′W) UC-79 storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1917 roku brytyjski parowiec „Garthclyde” o pojemności 2124 BRT, płynący z ładunkiem węgla z Firth of Clyde do Bordeaux (obyło się bez strat w ludziach)^[41] [42] . Dwa dni później nieopodal Ouessant okręt wystrzelił torpedę w kierunku uszkodzonego tego samego dnia przez SM U-53 parowca „Polvena”, jednak trafił w zbudowany w 1916 roku brytyjski uzbrojony trawler HMT^{[uwaga 13]} „Ruby” (251 BRT)^{[uwaga 14]}, który zatonął na pozycji 48°50′N 5°10′W wraz z całą, liczącą 18 osób załogą^[43] . 19 października w odległości 75 Mm na południowy zachód od Bishop Rock we współdziałaniu z SM U-107 okręt zatrzymał i po ewakuacji załogi zatopił ogniem artyleryjskim zbudowany w 1888 roku brytyjski bark z pomocniczym napędem motorowym „Cupica” o pojemności 1240 BRT, płynący z ładunkiem gliny z Fowey do Savannah^[41] [44] . Tego dnia na postawioną przez U-Boota nieopodal Ouessant minę wszedł zbudowany w 1908 roku francuski uzbrojony trawler „Renard” (285 BRT), który zatonął w ciągu minuty na pozycji 48°28′N 4°58′W ze stratą 11 członków załogi^[45] . 20 października w odległości 20 Mm na południowy wschód od przylądka Start Point okręt zatrzymał i zatopił za pomocą materiałów wybuchowych zbudowany w 1857 roku brytyjski drewniany szkuner „Tom Roper” (120 BRT), płynący pod balastem z Guernsey do Cardiff (śmierć poniósł jeden marynarz)^[41] [46] .

19 listopada w odległości 18 Mm na północny wschód od Ouessant UC-79 storpedował bez ostrzeżenia zbudowany w 1898 roku brytyjski parowiec „Jutland” o pojemności 2824 BRT, płynący z ładunkiem rudy żelaza z Bilbao via Brest do Middlesbrough. Statek zatonął na pozycji 48°46′N 4°55′W, a na jego pokładzie zginęło 26 osób wraz z kapitanem^[41] [47] . 24 listopada nieopodal Santanderu okręt zatopił zbudowany w 1896 roku francuski parowiec „Pomone” (2911 BRT), przewożący fosforany i wino z Lizbony do Brestu (obyło się bez strat w ludziach)^[48] .

1918 rok

31 stycznia 1918 roku na północ od Île-de-Bréhat U-Boot storpedował zbudowany w 1892 roku pomocniczy francuski patrolowiec „Elephant” (286 BRT), który zatonął ze stratą 15 załogantów na pozycji 48°53′N 3°00′W^[49] . 2 lutego w estuarium Sekwany okręt zatopił w ataku torpedowym zbudowany w 1917 roku brytyjski uzbrojony trawler HMT „Remindo” (256 BRT), a na jego pokładzie zginęło 20 członków załogi^[50] . 7 lutego dowództwo jednostki objął por. mar. Alfred Krameyer, sprawujący wcześniej komendę nad UB-16^[51] .

5 kwietnia 1918 roku nieopodal Cap Gris-Nez SM UC-79 wszedł na minę i zatonął wraz z całą, liczącą 29 osób załogą (na pozycji 50°55′N 1°34′E)^{[5] [uwaga 15]}.

Podsumowanie działalności bojowej

SM UC-79 odbył 11 rejsów operacyjnych, w wyniku których zatonęło 10 statków o łącznej pojemności 12 241 BRT, a 14 jednostek o łącznej pojemności 10 961 BRT zostało zdobytych^[52] . Na pokładach zatopionych i uszkodzonych jednostek zginęły co najmniej 92 osoby, w tym 26 na brytyjskim parowcu „Jutland”^[47] [52] . Pełne zestawienie zadanych przez niego strat przedstawia poniższa tabela^[52] :

Data	Nazwa	Państwo	Tonaż[uwaga 16]	Los jednostki
23 kwietnia 1917	„Ydun”	Dania	645	zdobyty
24 kwietnia 1917	„Harald Haarfager”	Norwegia	475	zdobyty
28 kwietnia 1917	„Laura”	Dania	787	zdobyty
28 kwietnia 1917	„Storebelt”	Dania	599	zdobyty
15 maja 1917	„Ellen”	Dania	786	zdobyty
16 maja 1917	„Thorunn”	Norwegia	990	zdobyty
17 maja 1917	„Alexander Shukoff”	Dania	1652	zdobyty
18 maja 1917	„Magnus”	Dania	1297	zdobyty
20 maja 1917	„Otto”	Dania	152	zdobyty
20 maja 1917	„Pomona”	Holandia	789	zdobyty
6 lipca 1917	„Rhone”	Dania	1050	zdobyty
8 lipca 1917	„Eos”	Dania	838	zdobyty
8 lipca 1917	„Nyhamn”	Szwecja	302	zdobyty
8 lipca 1917	„Storebelt”	Dania	599	zdobyty
13 sierpnia 1917	„Emilie Galline”	Francja	1944	zatopiony
15 października 1917	„Garthclyde”	Wielka Brytania	2124	zatopiony
17 października 1917	HMT „Ruby”	Royal Navy	251	zatopiony
19 października 1917	„Renard”	Marine nationale	285	zatopiony
19 października 1917	„Cupica”	Wielka Brytania	1240	zatopiony
21 października 1917	„Tom Roper”	Wielka Brytania	120	zatopiony
19 listopada 1917	„Jutland”	Wielka Brytania	2824	zatopiony
24 listopada 1917	„Pomone”	Francja	2911	zatopiony
31 stycznia 1918	„Elephant”	Marine nationale	286	zatopiony
2 lutego 1918	HMT „Remindo”	Royal Navy	256	zatopiony
RAZEM		zatopione:		10
		zdobyte:		14

Uwagi

1. SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
2. Od 1917 roku: 52,11 metra^[6][12].
3. Opracowania znacznie różnią się wartościami zasięgu na powierzchni: Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że wynosił on 6910 mil morskich przy prędkości 7 węzłów, zaś Hutchinson 2001 ↓, s. 52 – 6430 Mm przy prędkości 7 węzłów.
4. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182 podaje, że zbiorniki okrętu mieściły 63 tony paliwa.
5. Knott 2015 ↓  podaje, że okręt wyposażony był w trzy peryskopy.
6. W momencie zatopienia na pokładzie UC-79 przebywało 29 ludzi^[5] .
7. Perepeczko 2000 ↓, s. 329 podaje, że statek został zatopiony.
8. Później statek został zwrócony właścicielowi^[26] ; Perepeczko 2000 ↓, s. 330 podaje, że statek został zatopiony.
9. Później statek został zwrócony właścicielowi^[29] .
10. Później statek został zwrócony właścicielowi^[31] .
11. Później statek został zwrócony właścicielowi^[33] .
12. Później statek został zwrócony właścicielowi^[37] .
13. HMT – His Majesty’s Trawler – Trawler Jego Mości.
14. Ponieważ uzbrojone trawlery były pierwotnie jednostkami cywilnymi, podana jest ich pojemność brutto, występująca w źródłach, zamiast wyporności podawanej standardowo dla jednostek wojennych.
15. Möller i Brack 2004 ↓, s. 62 i Fontenoy 2007 ↓, s. 107 podają, że okręt zatonął na minie nieopodal Dover 19 kwietnia 1918 roku. Natomiast Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 258, Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182, Hutchinson 2001 ↓, s. 54, Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564, Gröner 1985 ↓, s. 61, Gogin 2021 ↓  i Perepeczko 2000 ↓, s. 407 podają, że okręt zaginął w kwietniu 1918 roku.
16. Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto.

Przypisy

1. Fontenoy 2007 ↓, s. 106.
2. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
3. Rössler 1989 ↓, s. 50.
4. Rössler 1989 ↓, s. 53.
5. UC 79 ↓.
6. Möller i Brack 2004 ↓, s. 62.
7. Williamson 2016 ↓, s. 14.
8. Gogin 2021 ↓.
9. Fontenoy 2007 ↓, s. 105.
10. Hutchinson 2001 ↓, s. 54.
11. Gröner 1985 ↓, s. 59.
12. Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564.
13. UC II ↓.
14. Knott 2015 ↓.
15. Perepeczko 2000 ↓, s. 247.
16. Showell 2006 ↓, s. 56.
17. Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
18. Holicki 2020 ↓, s. 92, 95.
19. Showell 2006 ↓, s. 57.
20. Moore 1990 ↓, s. 127.
21. Holicki 2020 ↓, s. 96.
22. Perepeczko 2000 ↓, s. 246.
23. Gröner 1985 ↓, s. 61.
24. Erich Haecker ↓.
25. Ydun ↓.
26. Harald Haarfager ↓.
27. Perepeczko 2000 ↓, s. 332.
28. Laura ↓.
29. Storebelt ↓.
30. Ellen ↓.
31. Thorunn ↓.
32. Alexander Shukoff ↓.
33. Magnus ↓.
34. Otto ↓.
35. Pomona ↓.
36. Rhone ↓.
37. Eos ↓.
38. Nyhamn ↓.
39. Emilie Galline ↓.
40. Werner Löwe ↓.
41. Wwlossesbrms 3 ↓.
42. Garthclyde ↓.
43. HMT Ruby ↓.
44. Cupica ↓.
45. Renard ↓.
46. Tom Roper ↓.
47. Jutland ↓.
48. Pomone ↓.
49. Elephant ↓.
50. Remindo ↓.
51. Alfred Krameyer ↓.
52. uboatsucc ↓.

Bibliografia

• British Merchant Ships Lost to Enemy Action Part 3 of 3 – September 1917-November 1918 in date order. naval-history.net. [dostęp 2021-01-25]. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
• Ivan Gogin: UC II type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
• Guðmundur Helgason: Alexander Shukoff. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Cupica. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Elephant. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Ellen. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Emilie Galline. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Eos. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Garthclyde. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Harald Haarfager. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: HMT Ruby. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Jutland. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Erich Haecker. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Laura. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Magnus. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Nyhamn. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Alfred Krameyer. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Werner Löwe. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Otto. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Pomona. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Pomone. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Remindo. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Renard. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Rhone. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 79. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Storebelt. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Thorunn. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Tom Roper. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: UC 79. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: Ydun. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743.
• Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
• Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
• Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
• Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
• Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
• Gordon Williamson: U-booty Kajzera. Niemieckie okręty podwodne I wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-73-7.