Sąsiedzi (książka)
książka (aut. Jan Tomasz Gross; 2000) Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sąsiedzi: Historia zagłady żydowskiego miasteczka – książka z 2000 roku Jana Tomasza Grossa dotycząca pogromu w Jedwabnem.
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka | |
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
2000 |
| Wydawca |
Wydawnictwo Pogranicze |
Książka ta w dużej mierze przyczyniła się do wzrostu zainteresowania tą masakrą; wywołała także dużą dyskusję w mediach i w środowisku naukowym. Autor oparł się częściowo na materiałach zebranych przez Agnieszkę Arnold, autorkę filmów...Gdzie mój starszy syn Kain i Sąsiedzi[1].
Treść
Gross, cytując między innymi obszerne fragmenty wspomnień świadków pogromu w Jedwabnem, zwrócił uwagę na współudział Polaków w jego organizacji. Jak pisał Gross, „panami sytuacji w Jedwabnem byli oczywiście Niemcy. I tylko oni mogli podjąć decyzję o wymordowaniu Żydów”[2]. Wprawdzie zaznaczał, że Polacy zawarli nieformalne porozumienie z Niemcami przeciwko lokalnym Żydom[3], jednak „należy pamiętać, że gdyby Jedwabne nie zostało zajęte przez Niemców [...], to Żydzi jedwabieńscy nie zostaliby wymordowani przez swoich sąsiadów”[4].
Krytyka i kontrowersje
Bogdan Musiał w krytycznej opinii dotyczącej Sąsiadów stwierdził, że „praca opiera się na ubogiej bazie źródłowej”, składającej się z nielicznych przekazów ocalałych Żydów oraz akt sądowych, zdaniem Musiała niewiarygodnych rzekomo ze względu na okres ich zebrania (rok 1949, komunistyczna Polska)[5]. Również Dariusz Stola twierdził, że wywód Grossa jest przesadzony, a liczba ofiar pogromu – przeszacowana, co nie przesądza jednak o fałszu tezy postawionej przez Grossa i stwierdzeniu, że Polacy nie byli zaangażowani w pogrom[6].
Śledztwo Instytutu Pamięci Narodowej dotyczące pogromu w Jedwabnem podważyło kilka nieuzasadnionych twierdzeń zawartych w tej książce, która na podstawie materialow śledczych z 1949 roku szacuje liczbę ofiar na 1500-1600 (według IPN zamordowano minimum 340 osób[7]), podważono również wiarygodność zeznań jednego z najbardziej cytowanych w książce świadków – Szmula Wasersztejna, który podał wiele nieprawdziwych szczegółów dotyczących zbrodni (m.in. widział trupy młodych kobiet z rozpłatanymi brzuchami, zwłoki dzieci pokrojonych na kawałki)[8].
Wydania
- 2000: polskie, Sąsiedzi: Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny, Fundacja Pogranicze, ISBN 83-86872-13-6.
- 2001: angielskojęzyczne, Neighbors: The Destruction of the Jewish Community in Jedwabne, Poland, Princeton University Press, 2001, ISBN 0-14-200240-2.
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.