Rycerzyk oliwkowożółty

Rycerzyk oliwkowożółty (Tricholomopsis decora (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Rycerzyk oliwkowożółty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	Tricholomopsis
Gatunek	rycerzyk oliwkowożółty
Nazwa systematyczna
Tricholomopsis decora (Fr.) Singer Schweiz. Z. Pilzk. 17: 56 (1939)

Blaszki i trzon rycerzyka oliwkowożółtego

Łuski nie mają odcieni czerwonawych

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholomopsis, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus decorus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Tricholomopsis^[1].

Ma 12 synonimów naukowych^[2]

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako boczniak ozdobny^[3]. W atlasach grzybów opisywany również jako rycerzyk ozdobny^[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–6 cm, początkowo łukowaty, później płaski z wklęsłym środkiem. Powierzchnia złotożółta, pokryta łuskami barwy od oliwkowobrązowej do oliwkowoczarnej. Najwięcej łusek jest na środku kapelusza^[4].

Blaszki

Średnio gęste, o szerokości 3–8 mm, przy trzonie wykrojone ząbkiem. Są intensywnie żółte, o ostrzach równo oszronionych^[4].

Trzon

Wysokość 5–8 cm, grubość 0,7–1,2 cm. Jest walcowaty, zwykle zakrzywiony, początkowo pełny, z czasem pusty w środku. Powierzchnia łuskowata lub włóknista, żółta, tylko w najwyższej części pod blaszkami u młodych owocników biaława^[4].

Miąższ

Cienki, sprężysty, żółty. Nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Smak nieco gorzki, zapach łagodny i słaby^[4]. W reakcji z KOH zmienia barwę na różową lub czerwoną^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 6–7,5 × 4,5–5 μm. Pleurocystydy rzadkie i ledwo co wystające nad podstawkami, cheilocystydy liczne^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej i Europie^[5]. W Europie występuje głównie w górach, na rozproszonych stanowiskach, poza górami spotykany jest bardzo rzadko^[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Danii i Holandii^[3].

Rośnie w lasach iglastych i mieszanych na próchniejącym drewnie świerków i sosen. Owocniki wytwarza od czerwca do października^[3].

Znaczenie

Saprotrof. Zwykle uważany jest za grzyb niejadalny^[4], gdyż ma ziemisty smak, czasami nawet gorzki^[6] ale w Rosji jest grzybem jadalnym^[8].

Gatunki podobne

• rycerzyk czerwonołuskowy (Tricholomopsis ornata) mający łuski czerwonobrązowe lub czerwonawe^[4].
• rycerzyk czerwonozłoty (Tricholomopsis rutilans) jest większy, ma czerwonawe odcienie na kapeluszu i łuski czerwonofioletowe^[4].