Rycerz Święty Jerzy

Rycerz Święty Jerzy – polski galeon, zbudowany w latach 1625-1627 w Pucku. W niektórych źródłach może występować pod nazwą niemiecką Sankt Georg lub Ritter Sankt Georg.

Rycerz Święty Jerzy

Obarczona błędami wizja artystyczna okrętu
Klasa	galeon
Historia
Stocznia	w Pucku
Wodowanie	1625
I Rzeczpospolita
Wejście do służby	1627
Zatopiony	6 lipca 1628
Los okrętu	spłonął 6 lipca 1628
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	400 ton
Długość	34 metry
Szerokość	7,6 metra
Załoga	50 marynarzy + 100 żołnierzy piechoty morskiej

Historia

„Rycerz Święty Jerzy”, zwykle zapisywany w źródłach w formie skróconej jako „Święty Jerzy”, był galeonem średniej wielkości zbudowanym dla polskiej floty Zygmunta III^[1]. Wodowany został prawdopodobnie w Pucku w 1625 roku, a wyposażony ostatecznie w 1627 roku^[2]. Był jednym z dwóch największych polskich okrętów tego okresu^[3].

„Rycerz Święty Jerzy” był okrętem admiralskim (flagowym) polskiej floty podczas zwycięskiej bitwy z eskadrą szwedzką pod Oliwą 28 listopada 1627 roku^[4]. Dowodził nim wtedy admirał Arend Dickmann, na jego pokładzie znajdował się też kapitan Jan Storch dowodzący polską piechotą morską, a szyprem był Hieronim Teschke^[5]. Podczas bitwy „Święty Jerzy” ostrzelał i dokonał abordażu szwedzkiego okrętu admiralskiego – galeonu „Tigern”. Walka wręcz zakończyła się zdobyciem „Tigerna”. „Święty Jerzy” oddał też w tej bitwie celną salwę burtową do szwedzkiego galeonu wiceadmiralskiego „Pelikanen”^[6]. Pod koniec bitwy admirał Dickmann poniósł śmierć na pokładzie „Tigerna” trafiony przypadkową kulą armatnią z „Pelikanen”; w jej toku zginął też trafiony z muszkietu kapitan Jan Storch^[7]. Sam okręt odniósł w bitwie uszkodzenia, w tym trzy trafienia poniżej linii wodnej^[8].

2 maja 1628 r. nowym kapitanem okrętu został dotychczasowy szyper Hieronim Teschke^[9]. Po północy 6 lipca 1628 roku, podczas ataku szwedzkich wojsk na polskie okręty u ujścia Wisły koło twierdzy Latarnia (Wisłoujście), „Święty Jerzy” wszedł na mieliznę, z której w końcu zszedł, lecz został w tym czasie poważnie uszkodzony przez szwedzką artylerię polową, nabrał wody i ponownie osiadł na dnie^[10]. W czasie walki zginął kapitan Teschke^[11]. Nad ranem 6 lipca „Święty Jerzy” został opuszczony przez załogę i spłonął, kiedy reszta polskich okrętów wycofała się w górę rzeki^[10].

Dane

• pojemność: 200 łasztów (ok. 400 ton)^[3]
• długość kadłuba między stewami - ok. 34 m (120 stóp amsterdamskich)^[3]
• szerokość kadłuba - ok. 7,4 m (26 stóp amsterdamskich)^[3]
• załoga: 50 marynarzy i do 100 żołnierzy piechoty morskiej^[12]
• uzbrojenie: 31 dział różnych wagomiarów w baterii burtowej^[12]