Rybotycze (gmina)

Rybotycze – dawna gmina wiejska istniejąca 1934–1939 i 1941–1954^[2] w woj. lwowskim i rzeszowskim (dzisiejsze woj. podkarpackie). Siedzibą władz gminy były Rybotycze.

Rybotycze

gmina wiejska
1934–1954[1]
Państwo	Polska
Województwo	1934–39: lwowskie (1941–44: dystrykt krakowski) 1945–54: rzeszowskie
Powiat	1934–39: dobromilski 1941–44: Landkreis Przemysl 1944–54: przemyski
Siedziba	Rybotycze
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 13
Położenie na mapie powiatu

Gminę Rybotycze utworzono 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie dobromilskim, z dotychczasowych drobnych gmin wiejskich: Borysławka, Jamna Dolna, Jamna Górna, Kopysno, Łodzinka Dolna, Makowa-Kolonja, Makowa Rustykalna, Posada Rybotycka, Rybotycze i Trójca^[3].

Pod okupacją niemiecką 1941-1944 w Landkreis Przemysl w Dystrykcie krakowskim (Generalne Gubernatorstwo) bez zmian terytorialnych. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 6110^[4].

Po wojnie gmina Rybotycze weszła w skład powiatu przemyskiego w nowo utworzonym województwie rzeszowskim. Została zwiększona o:

• zachodnią część przedwojennej gminy Nowosiółki Dydyńskie (podczas wojny jako gmina Hujsko, czyli o gromady: Huwniki, Kalwaria Pacławska z Pacławiem, Leszczyny i Nowosiółki Dydyńskie^[5]),
• oraz o gromadę Arłamów z zachodniej części gminy Dobromil, która pozostała w Polsce;
• ponadto z gromady Huwniki wyodrębniono nową gromadę Gruszów, gromadę Makowa Rustykalna zintegrowano z gromadę Makowa-Kolonia, a gromadę Łodzinka Dolna znesiono.

Powojenny skład gminy Rybotycze objął zatem 15 gromad: Arłamów, Borysławka, Gruszów, Huwniki, Jamna Dolna, Jamna Górna, Kalwaria Pacławska, Kopysno, Leszczyny, Makowa-Kolonia, Nowosiółki Dydyńskie, Posada Rybotycka, Rybotycze, Sopotnik i Trójca^[6].

W maju 1948, w związku z korektą granic Polski z ZSRR do gminy Rybotycze włączono gromady Hujsko (z Sokołowem Dobromilskim) i Paportno z radzieckiego rejonu dobromilskiego^[7][8][9]. Przywrócono też gromadę Łodzinka Dolna, a zniesiono ponownie gromadę Gruszów.

1 stycznia 1952 roku część obszaru gminy Rybotycze (gromady Arłamów, Jamna Dolna, Jamna Górna i Trójca) przyłączono do gminy Wojtkowa, którą jednocześnie przeniesiono z powiatu przemyskiego do nowo utworzonego powiatu ustrzyckiego^[10].

Po zmianach tych gmina Rybotycze była w dniu 1 lipca 1952 podzielona na 13 gromad: Borysławka, Hujsko, Huwniki, Kalwaria Pacławska, Kopysno, Leszczyny, Łodzinka Dolna, Makowa Kolonia, Nowosiółki Dydyńskie, Paportno, Posada Rybotycka, Rybotycze i Sopotnik^[11].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[12]:

Osobny artykuł: Nowosiółki Dydyńskie (gromada).

Osobny artykuł: Rybotycze (gromada).

Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[13].

Przypisy

1. W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. Od 1 sierpnia 1934 do 1 listopada (?) 1939 oraz od 1941 do 28 września 1954.
3. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 541.
4. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
5. Wschodnia część gminy Nowosiółki Dydyńskie (Hujsko) z Hujskiem, Falkenberg nad Wiarem i Truszowicami weszła w skład ZSRR
6. Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.
7. УКАЗ Президії Верховної Ради Української РСР (15 травня 1948 р.) ПРО ЗМІНИ В АДМІНІСТРАТИВНО-ТЕРИТОРІАЛЬНОМУ ПОДІЛІ МЕДИКІВСЬКОГО, ДОБРОМИЛЬСЬКОГО, НИЖАНКОВИЦЬКОГО І МОСТИСЬКОГО РАЙОНІВ ДРОГОБИЦЬКОЇ ОБЛАСТІ.
8. APP, PUR Przemyśl, sygn. 9, Odpis Ogólnego Ostatecznego Protokołu przebiegu granicy państwowej między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, k. 11–12.
9. Zapałowski, A. (2016). Granica w ogniu: 35." Przemyska" Komenda Odcinka WOP w działaniach przeciw OUN i UPA w latach 1945-1948. Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
10. Utworzonego głównie z terenów nabytych od ZSRR w ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku (Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 448) – Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 446.
11. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
12. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
13. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.