Rudka (gmina)

Rudka – gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie bielskim. W latach 1975–76 i 1992–98 gmina położona była w województwie białostockim.

Ten artykuł dotyczy współczesnej gminy. Zobacz też: gmina Rudka – dawna gmina na Lubelszczyźnie..

Rudka

gmina wiejska
Herb
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	bielski (województwo podlaskie)
TERC	2003072
Wójt	Marcin Gawrysiak (od 2018)
Powierzchnia	70,21 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	1924[1]
• gęstość	27,4 os./km²
Nr kierunkowy	85
Kod pocztowy	17-123
Tablice rejestracyjne	BBI
Adres urzędu: ul. Brańska 13 17-123 Rudka
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 9[2][3] Liczba miejscowości 11[3]
Położenie na mapie województwa podlaskiego Rudka
Położenie na mapie Polski Rudka
52°43′N 22°44′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Rudka.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 2327 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[5] gminę zamieszkiwało 1868 osób.

Historia

Gmina zbiorowa Rudka istniała cztery razy: 1867–1934, 1952–1954, 1973–1976 i od 1992.

#1 Pierwsza zbiorowa gmina Rudka powstała w związku z reformą gminną w 1867 roku. W okresie międzywojennym gmina należała do powiatu bielskiego w woj. białostockim. 16 października 1933 podzielono ją na 15 gromad^[6]. Gminę zniesiono 1 października 1934, a jej obszar włączono do gmin Brańsk (gromady Karp, Lubieszcze, Olendy, Olendy-Kolonia i Rudka), Ciechanowiec (gromady Czaje-Wólka, Koce Borowe, Koce-Basie, Koce-Schaby, Łempice, Niemyje-Siudy, Niemyje-Ząbki i Radziszewo-Sieńczuch) i Grodzisk (gromady Czaje i Koryciny)^[7]. 1 czerwca 1951 (w gminie Brańsk) zniesiono gromadę Olendy-Kolonia na korzyść gromady Olendy^[8].

#2 Gmina została utworzona po raz drugi w dniu 1 lipca 1952 roku w woj. białostockim, w powiecie bielskim, z części gmin Brańsk (gromady Karp, Lubieszcze, Olendy i Rudka) i Ciechanowiec (gromady Koce Borowe, Niemyje-Siudy i Niemyje-Ząbki)^[9]. W dniu powołania gmina składała się zatem z 7 gromad^[10]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[11].

#3 Wraz z kolejną reformą administracyjną gminę Rudka utworzono po raz trzeci 1 stycznia 1973 roku^[12] w tymże powiecie i województwie. W jej skład weszło 12 sołectw: Bajraki, Karp, Koce Borowe, Lubieszcze, Mień, Niemyje-Jarnąty, Niemyje-Skłody, Niemyje-Ząbki, Nowe Niemyje (do 1963 Niemyje-Siudy^[13]), Olendy, Rudka i Stare Niemyje, a także obszar lasów państwowych nadleśnictwa Rudka o powierzchni 1030,50 ha^[14]. 1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym mniejszym woj. białostockim^[15]. 1 lipca 1976 roku gmina została zniesiona przez połączenie z dotychczasową gminą Brańsk w nową gminę Brańsk^[16].

#4 Gminę Rudka utworzono po raz czwarty 1 stycznia 1992 w nieco zmienionych granicach: sołectwa Karp, Koce Borowe, Mień, Niemyje-Jarnąty, Niemyje-Skłody, Niemyje Stare, Niemyje-Ząbki, Niemyje Nowe i Rudka (nie ma wzmianki o zniesionym sołectwie Bajraki, choć obszar ten znajduje się w granicach katastralnych Rudki)^[17]. W gminie Brańsk pozostały natomiast sołectwa Lubieszcze i Olendy. 1 stycznia 1994 z gminy Rudka wyłączono sołectwo Mień, włączając je z powrotem do gminy Brańsk^[18]. 1 stycznia 2001 do gminy Rudka przyłączono sołectwo Olendy z gminy Brańsk^[19], którego pisownię zmieniono na Olędy z dniem 1 stycznia 2003^[20].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[21] gmina Rudka ma obszar 70,21 km², w tym:

• użytki rolne: 51%
• użytki leśne: 42%

Gmina stanowi 5,07% powierzchni powiatu.

Demografia

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku gminę zamieszkiwało 4.534 osób, wśród których 4.371 było wyznania rzymskokatolickiego, 95 prawosławnego a 68 mojżeszowego. Jednocześnie 4.487 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 25 białoruską, 1 niemiecką, 20 żydowską a 1 szwajcarską. Było tu 745 budynków mieszkalnych^[22].

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2327	100	1163	50	1164	50
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	33,1		16,6		16,6

• Piramida wieku mieszkańców gminy Rudka w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Karp, Koce Borowe, Niemyje-Jarnąty, Niemyje Nowe, Niemyje-Skłody, Niemyje Stare, Niemyje-Ząbki, Olendy, Rudka^[2].

Miejscowość bez statusu sołectwa: Józefin.

Sąsiednie gminy

Brańsk (gmina wiejska), Brańsk (miasto), Ciechanowiec, Grodzisk, Klukowo