Rudawiec nilowy

Rudawiec nilowy^[16], rudawka nilowa^[17] (Rousettus aegyptiacus) – gatunek ssaka z podrodziny Rousettinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Rudawiec nilowy

Rousettus aegyptiacus[1]
(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Rodzina	rudawkowate
Podrodzina	Rousettinae
Plemię	Rousettini
Rodzaj	rudawiec
Gatunek	rudawiec nilowy
Synonimy Pteropus agyptiacus[a] É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810[2] Pteropus aegyptiacus[b] É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818[3] Pteropus collari Lichtenstein, 1823[4] Pteropus geoffroyi Temminck, 1825[5] Pteropus Leachii A. Smith, 1829[6] Pteropus hottentotus Temminck, 1832[7] Eleutherura unicolor J.E. Gray, 1870[8] Rousettus arabicus J. Anderson & Winton, 1902[9] Rousettus sjostedti Lönnberg, 1908[10] Rousettus aegyptiacus occidentalis Eisentraut, 1960[11] Rousettus aegyptiacus thomensis[c] Feiler, Haft & Widmann, 1993[12]
Podgatunki
R. a. aegyptiacus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810) R. a. arabicus J. Anderson & de Winton, 1902 R. a. leachii (A. Smith, 1829) R. a. princeps Juste & Ibáñez, 1993[13] R. a. tomensis Juste & Ibáñez, 1993[14] R. a. unicolor (J.E. Gray, 1870)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1810 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Pteropus agyptiacus^[2]. Holotyp pochodził z obszaru Piramidy Cheopsa w Gizie, w Egipcie^[18].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków^[19]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
R. a. arabicus	Rousettus arabicus	J. Anderson & Winton, 1902	Lahidż, w pobliżu Adenu, Jemen[20].
R. a. leachii	Pteropus Leachii	A. Smith, 1829	Gardens, Kapsztad, Kraj Przylądkowy, Południowa Afryka[21].
R. a. princeps	Rousettus aegyptiacus princeps	Juste & Ibáñez, 1993	Roça Bela Vista, nad rzeką Papagaio, 2 km na południe od miasta Santo António (1°37′N 7°24′E), Wyspa Książęca, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca[22].
R. a. tomensis	Rousettus aegyptiacus tomensis	Juste & Ibáñez, 1993	Santa Catarina (0°16′N 6°29′E), Wyspa Świętego Tomasza, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca[23].
R. a. unicolor	Eleutherura unicolor	J.E. Gray, 1870	Gabon[24].

Etymologia

• Rousettus: fr. nazwa roussette dla rudawki, od rousset „czerwonawy”^[25].
• aegyptiacus: łac. Aegyptiacus „egipski”, od gr. Αιγυπτιακος Aiguptiakos „z Egiptu”, od Αιγυπτος Aiguptos „Egipt”^[26].
• arabicus: łac. Arabicus „arabski”, od Arabia „Arabia”, od gr. Aραβια Arabia „Arabia”, od Aραψ Araps „Arab”, Aραβες Arabes „Arabowie”^[27].
• leachii: dr William Elford Leach (1790–1836), angielski zoolog, biolog morski^[28].
• princeps: Wyspa Książęca (port. Ilha do Príncipe), Zatoka Gwinejska^[13].
• tomensis: Wyspa Świętego Tomasza (port. Ilha de São Tomé), Zatoka Gwinejska^[14].
• unicolor: łac. unicolor, unicoloris „zwykły, jednolity, jednego koloru”, od uni- „jedno-”, od unus „jeden”; color, coloris „kolor”^[29].

Zasięg występowania

Rudawiec nilowy występuje w Afryce i na Bliskim Wschodzie zamieszkując w zależności od podgatunku^[19]:

• R. aegyptiacus aegyptiacus – Bliski Wschód w południowej Turcji, Cyprze, zachodniej Syrii, Libanie, Izraelu, zachodniej Jordanii i Egipcie (północne wybrzeże i Dolina Nilu).
• R. aegyptiacus arabicus – Półwysep Arabski, południowy Iran i południowo-zachodni Pakistan.
• R. aegyptiacus leachii – wschodnia i południowa Afryka, od Etiopii na południe do Południowej Afryki.
• R. aegyptiacus princeps – Wyspa Książęca.
• R. aegyptiacus tomensis – Wyspa Świętego Tomasza.
• R. aegyptiacus unicolor – zachodnia Afryka, od Senegalu do środkowo-zachodniej Angoli i na wyspie Bioko.

Introdukowany w 2000 roku na Wyspach Kanaryjskich (Teneryfa), ale prawdopodobnie został skutecznie wytępiony i już tam nie występuje^[30][19].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 138–192 mm, długość ogona 6,6–25 mm, długość ucha 18–27 mm, długość tylnej stopy 17–38 mm, długość przedramienia 82–106 mm; rozpiętość skrzydeł około 60 cm; masa ciała 81–171 g^[30]. Futerko rudawki nilowej jest lśniące. Ma barwę szarobrunatną, skrzydła są ciemnobrązowe.

Tryb życia

Jak większość rudawek, żywi się głównie owocami. Jest to jedyny rodzaj rodziny rudawkowatych, posługujący się echolokacją. W przeciwieństwie jednak do innych echolokujących nietoperzy, sygnały używane do orientacji wytwarza nie krtanią, ale poprzez mlaskanie językiem. Związane jest to z zasiedlaniem przez rudawkę nilową m.in. jaskiń, gdy tymczasem wiele innych gatunków rudawkowatych tworzy odsłonięte kolonie, wiszące na wysokich drzewach. Łatwo się oswaja i dobrze znosi hodowlę w ogrodach zoologicznych. Na schronienia wybiera głównie drzewa i jaskinie.

Uwagi

1. Błąd drukarski.
2. Uzasadniona poprawka Pteropus agyptiacus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810.
3. Niepoprawna późniejsza pisownia Rousettus aegyptiacus tomensis Juste & Ibáñez, 1993.