Rowień

Rowień (niem. Rowin^[2]) – część miasta Żor o charakterze podmiejskim, położona na północny zachód od centrum miasta, w rejonie ulicy Rybnickiej^[3][4]. Wraz z Folwarkami tworzy dzielnicę Rowień-Folwarki.

Rowień

część miasta Żor
Kaplica w Rowniu
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Żory
W granicach Żor	27 maja 1975[1]
SIMC	0945864
Populacja (1910) • liczba ludności	808
Strefa numeracyjna	(+48) 32
Kod pocztowy	44-240
Tablice rejestracyjne	SZO
Położenie na mapie Polski Rowień
Położenie na mapie województwa śląskiego Rowień
Położenie na mapie Żor Rowień
50°04′01″N 18°39′14″E

Historia

Rowień to dawna wieś. W 1861 roku zamieszkiwało ją 391 ludzi narodowości polskiej (tylko pięciu Żydów) w 47 domach. Wieś posiadła 395 mórg roli i należała do parfaii katolickiej Boguszowice. Znajdował się tu młyn wodny o nazwie Bys, a także tartak i kuźnica^[2]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910 roku na Folwarkach mieszkało 808 osób, w tym 743 Polaków i ośmiu Niemców. Pod względem administracyjnym stanowiły one gminę jednostkową w powiecie rybnickim, od 1922 w woj. śląskim^[5]. 1 października 1924 zniesiono obszary dworskie na obszarze województwa śląskiego, w związku z czym do gminy jednostkowej Rowień włączono część przedzielonego obszaru dworskiego Folwarki^[6].

Podczas II wojny światowej włączone do III Rzeszy, gdzie Niemcy utworzyli 23 lipca 1941 zbiorową gminę Folwarki (Vorbriegen) składającą się z dotychczasowych gmin jednostkowych Baranowitz (Baranowice), Eichendorf (Skrzeczkowice), Klischczow (Kleszczów), Oschin (Osiny), Rogoisna (Rogoźna), Rowin (Rowień) i Vorbriegen (Folwarki). 13 kwietnia 1943 gminę Folwarki (Vorbriegen) przekształcono w gminę Rowień (Rowin), przyłączając do niej Gottartowitz (Gotartowice) z gminy Chwałowice (Chwallowitz), lecz odłączając od niej a) Baranowice, Kleszczów, Osiny i Rogoźnę, które utworzyły gminę Baranowice oraz b) Skrzeczkowice, które weszły w skład nowo utworzonej gminy Świerklany Dolne (Nieder Schwirklan)^[7].

Po wojnie anulowano zmiany administracyjne wprowadzone przez okupanta^[8]. 1 grudnia 1945 władze polskie zniosły gminy jednostkowe na terenie województwa śląskiego, zastępując je gminami zbiorowymi. Przedwojenną gminę jednostkową Rowień przekształcono w gromadę, która weszła w skład nowej zbiorowej gminy Boguszowice w powiecie rybnickim, oprócz Wygody, którą odłączono od Rownia i włączono do Żor^[9].

Jesienią 1954 roku zniesino w Polsce gminy, zastępując je gromadami^[10], przez co Rowień stał się siedzibą nowo utworzonej gromady Rowień^[11]. 31 grudnia 1961 gromadę Rowień zniesiono, a jej obszar włączono do gromady Gotartowice w tymże powiecie^[12], która przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej^[13].

1 stycznia 1973 Rowień wszedł w skład nowo utworzonej zbiorowej gminy Baranowice^[14]. 27 maja 1975 gminę Baranowice zniesiono, włączając jej cały obszar (z Rowniem) do Żor^[1].

Przypisy

1. Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88
2. Rowin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 816.}
3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
4. GUS. Rejestr TERYT
5. Dz.U.Śl. 1922 nr 13 poz. 43
6. [Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu rybnickiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 455)]
7. Ortspolizeibezirk Rowin
8. Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
9. Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1945, nr 34
10. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
11. Uchwała Nr 22/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu rybnickiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54)
12. Uchwała Nr 20/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 4 października 1961 r. (zatwierdzona uchwałą Rady Ministrów Nr 511/61 z dnia 28 listopada 1961 r.) w sprawie zniesienia niektórych gromad w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 30 grudnia 1961 r., Nr. 13, Poz. 64)
13. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971. Brak numerów stron w książce
14. Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)

Linki zewnętrzne

• Rowin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 816.