Ramphastos

Ramphastos – rodzaj ptaków z podrodziny tukanów (Ramphastinae) w obrębie rodziny tukanowatych (Ramphastidae).

Ramphastos[1]
Linnaeus, 1758[2]
Tukan tęczodzioby (R. sulfuratus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Nadrodzina	Ramphastoidea
Rodzina	tukanowate
Podrodzina	tukany
Rodzaj	Ramphastos
Typ nomenklatoryczny
Ramphastos erythrorhynchus J.F. Gmelin, 1788 (= Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758)
Synonimy
Bucco Möhring, 1758[3] Tucaius Bonaparte, 1854[4] Burhynchus Cassin, 1867[5] Tucanus Cassin, 1867[6] Ramphodryas Cassin, 1867[7] Dinorhamphus F. Heine Jr., 1890[8] Machlostomus F. Heine Jr., 1890[8]
Gatunki
7 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej^[9].

Morfologia

Długość ciała 42–61 cm; masa ciała 265–860 g^[9]. Rodzaj ten skupia największych przedstawicieli rodziny. Różnice międzygatunkowe w ich kolorystyce zaznaczone są głównie na szyi i piersi, dziobie oraz w okolicy oczu. Kolor kupra oraz piór okolic kloaki również zmienny, czerwony, żółty albo biały^[10].

Systematyka

Etymologia

• Ramphastos: Ulisses Aldrovandi w 1599 roku zapisał z błędem nazwę „Ramphastos” bazując na „Ramphestes” Gessnera z 1560 roku (gr. ῥαμφηστης rhamphēstēs „nosaty”, od ῥαμφη rhampē „dziób”), błędna nazwa została następnie przejęta przez Linneusza^[11].
• Bucco: łac. bucca „policzek, zwłaszcza gdy jest nadęty” (nazwa Bucco pierwotnie stosowana była na określenie tukanów i pstrogłowów ze względu na ich pełne policzki)^[12]. Gatunek typowy: Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758.
• Tucaius: epitet gatunkowy Ramphastos tucai Lichtenstein, 1823^[a]; guar. Tukâ-í „mały tukan”, nazwa używana na określenie tukana lub arasari^[13]. Gatunek typowy: Ramphastos dicolorus Linnaeus, 1766.
• Burhynchus: gr. βου- bou- „ogromny”, od βους bous „byk”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”^[14]. Gatunek typowy: Ramphastos sulfuratus Lesson, 1830.
• Tucanus: epitet gatunkowy Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758; guar. Tu-kán „silny młotnik”, nazwa używana na określenie tukana^[15]. Gatunek typowy: Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758.
• Ramphodryas: gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”; δρυας druas, δρυαδος druados „driada, nimfa drzewna”, od δρυς drus, δρυος druos „drzewo”^[16]. Gatunek typowy: Ramphastos ariel Vigors, 1826.
• Dinorhamphus: gr. δεινος deinos „potężny”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[17]. Nowa nazwa dla Tucanus Cassin, 1867 ze względu na puryzm.
• Machlostomus: gr. μαχλος makhlos „lubieżny, rozwiązły”; στομα stoma, στοματος stomatos „usta”^[18]. Nowa nazwa dla Tucaius Bonaparte, 1854 ze względu na puryzm.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[19]:

• Ramphastos toco Statius Müller, 1776 – tukan wielki
• Ramphastos ambiguus Swainson, 1823 – tukan czarnodzioby
• Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758 – tukan czerwonodzioby
• Ramphastos sulfuratus Lesson, 1830 – tukan tęczodzioby
• Ramphastos dicolorus Linnaeus, 1766 – tukan zielonodzioby
• Ramphastos brevis Meyer de Schauensee, 1945 – tukan górski
• Ramphastos vitellinus M.H.C. Lichtenstein, 1823 – tukan żółtogardły

Uwagi

1. Synonim R. dicolorus.