Rakołupy

Rakołupy – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Leśniowice^[6][4].

Rakołupy

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	chełmski
Gmina	Leśniowice
Liczba ludności (2021)	92[1][2]
Strefa numeracyjna	82
Kod pocztowy	22-122[3]
Tablice rejestracyjne	LCH
SIMC	0105035[4]
Położenie na mapie Polski Rakołupy
Położenie na mapie województwa lubelskiego Rakołupy
Położenie na mapie powiatu chełmskiego Rakołupy
Położenie na mapie gminy Leśniowice Rakołupy
50°58′25″N 23°26′51″E[5]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Rakołupy

W latach 1867–1933 miejscowość była siedzibą gminy Rakołupy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Leśniowice^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 114 mieszkańców i była piętnastą co do liczby ludności miejscowością gminy^[8].

We wsi znajduje się kościół, szkoła podstawowa i sklep.

Części wsi

Integralne części wsi Rakołupy^[6][4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0105041	Bażantarnia	część wsi

Historia

Pierwsza informacja pisana o wsi Rakołupy pochodzi z 1426 r. Należały wówczas do Parafii Rzymskokatolickiej w Bończy. Po 1426 r. biskup chełmski Jan Biskupiec przyłączył Rakołupy do Parafii Rzymskokatolickiej w Kumowie^[9]. W wieku XVI wieś w powiecie chełmskim. W r. 1564 wieś ta w parafii “Pustothew” pobór płacony był wówczas od 13 łanów, 10 zagrodników 1 rzemieślnika, we wsi była cerkiew. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku 1888, Rakołupy stanowiły wieś, folwark i dobra w powiecie chełmskim, gminie Rakołupy, parafia rzymskokatolicka w Kumowie odległe 18 wiorst od Chełma, posiada cerkiew parafialną punicką, szkołę początkową ogólną. W folwarku gorzelnia parowa, z produkcją roczną wartości do 50.000 rubli srebrnych, dwa młyny wodne. W 1827 r. było tu 54 domów zamieszkałych przez 286 mieszkańców.

Pałac w Rakołupach

Rezydencja z 1 ćw. XIX w., wybudowana przez Jana Poletyło, składała się z klasycystycznego pałacu i dwóch oficyn. Projekt wykonał prawdopodobnie Edward Blass. Pałac był dwukondygnacyjny, założony na planie wydłużonego prostokąta, o bogatym wystroju architektonicznym^[10]. We wnętrzu była sala balowa w formie rotundy nakrytej kopułą z kasetonami, którą dźwigały doryckie kolumny. Oprócz budynków mieszkalnych, na folwarku znajdowała się gorzelnia i browar. Wszystkie budowle zostały zniszczone w okresie I wojny światowej^[10].

Charakterystyka dóbr Rakołupy.

Dobra Rakołupy składały się w 1886 r. z folwarku Rakołupy i Nowy Folwark oraz nomenklatury Mańkowszczyzna. Ogólna rozległość dóbr wynosiła 2392 mórg w tym: folwark Rakołupy grunty orne i ogrody mórg 526, łąk mórg 185, pastwiska mórg 2, lasu mórg 756, nieużytki mórg 51, razem mórg 1920, budynki murowane 24, z drzewa 54, płodozmian 13. polowy, folwark Nowy grunty orne i ogrody mórg 376, łąk mórg 44, lasu mórg 41, nieużytki mórg 11, razem mórg 472, budynki murowane 1, z drzewa 4, płodozmian 9. polowy, las urządzony w kolei 80. letniej^[11]. W skład dóbr wchodziły poprzednio: wieś Rakołupy osad 32, z gruntem mórg 336, wieś Horodysko osad 44, z gruntem mórg 794, wieś Majdan Leśniowski osad 27, z gruntem mórg 490, wieś Ostrów osad 40, z gruntem mórg 612, wieś Majdan Ostrowski osad 53, z gruntem mórg 955, wieś Janówka osad 22, z gruntem mórg 219, wieś Kukawka osad 18, z gruntem mórg 293, wieś Majdan Kukawski osad 14, z gruntem mórg 130, wieś Plisków osad 41, z gr mórg 844, wieś Pilotówka osad 11, z gruntem mórg 30, wieś Leśniewice osad 36, z gruntem mórg 687, wieś Czarnołozy osad 11, z gruntem mórg 257, wieś Siennica Różanna osad 48, z gruntem mórg 1130, wieś Wola Siennicka osad 34, z gruntem mórg 813, wieś Wesołówka osad 8, z gruntem mórg 37, wieś Złośnica osad 6, z gruntem mórg 52, wieś Kozieniec osad 15, z gruntem mórg 231, wieś Browarówka osad 11, z gruntem mórg 5.^[11] Od dóbr Rakołupy oddzielono w 1869 r. dobra Ostrów^[11].

W styczniu 1944 roku oddział Gwardii Ludowej Konstantego Mastalerza rozbił we wsi posterunek okupacyjny i spalił urząd gminy^[12].

Zobacz też

• Rakołupy Duże
• Rakołupy Małe
• Rakołupy-Kolonia

Przypisy

1. Wieś Rakołupy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-01-26].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1072 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
5. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 114514
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].brak numeru strony
7. Jednostki pomocnicze gminy Leśniowice. Urząd Gminy Leśniowice. [dostęp 2020-02-15].
8. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
9. Andrzej Wawryniuk: Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego. Chełm: Starostwo Powiatowe w Chełmie, 2002, s. 477. ISBN 83-916380-0-6.
10. STRATY I ZNISZCZENIA PONIESIONE W ZABYTKACH NIERUCHOMYCH W OKRESIE I WOJNY ŚWIATOWEJ NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO (W JEGO AKTUALNYCH GRANICACH) - PDF Darmowe pobieranie [online], docplayer.pl [dostęp 2019-12-17].
11. Rakołupy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 504.
12. Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 149

Linki zewnętrzne

• Rakołupy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 504.