Radiostacja R-137

Radiostacja R-137 – ultrakrótkofalowa, jednowstęgowa, nadawczo-odbiorcza radiostacja średniej mocy eksploatowana w Wojsku Polskim. Radiostacja wraz z oprzyrządowaniem była instalowana na samochodzie ciężarowym.

Ten artykuł od 2017-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Ze względu na swe parametry techniczne nazywana była sprzętem wojskowym tzw. II generacji w odróżnieniu od radiostacji dwuwstęgowych starego parku.

Wersje radiostacji:

R-137 – zakupione (lata 60./70. XX w.) z ZSRR, na podwoziu ZiŁ-157 lub później ZiŁ-131,
R-137B – produkowane przez ZE-WAREL w Warszawie (1974-1975) na podwoziu Star 660,
R-137BZ – wersje zmodernizowane, produkowane przez ZE-WAREL w Warszawie na podwoziu Star 266,
R-137T – produkowane przez ZE-WAREL, na podwoziu transportera MT-LB (na wyposażeniu od 1987 roku)^[1]

Ogólne

Zasięg w zależności od użytej anteny:

w ruchu (antena pręt 3 m) – do 30 km
podczas postoju (antena wibrator objętościowy) – 50–70 km
podczas postoju (antena półromb pionowy) – do 150 km

Maksymalny zasięg uzależniony był od warunków propagacji (pora dnia) i ukształtowania terenu.

Zasilanie

sieć jednofazowa 220 V, 50 Hz (PAB-2) – tylko urządzenia odbiorcze
sieć trójfazowa 3 × 380 V lub 3 × 220 V, 50 Hz
zespół spalinowy AB-4 (4 kW, 3 × 220 V)
prądnica GAB-8 (8 kW, 3 × 380 V)

Radiostacja wyposażona była w układ automatycznego wyłączenia sieci (AWS). Jego działanie oparte było na porównaniu potencjału nadwozia z dodatkowym kołkiem uziemiającym oddalonym od radiostacji do 25 m. W przypadku pojawienia się napięcia przewyższającego 24 V (dawna wartość napięcia bezpiecznego), następowało odłączenie zewnętrznego napięcia zasilającego od aparatury.

Możliwości pracy:

praca simpleksowa lub dupleksowa
kluczem telegraficznym z pulpitu radiostacji lub urządzenia wynośnego
z mikrofonu z pulpitu radiostacji, z urządzenia wynośnego lub z kabiny kierowcy
dalekopisem z radiostacji lub z innych aparatowni telegraficznych
z oddalonego na odległość do 800 m polowego aparatu telefonicznego
poprzez kanały radiolinii R-405 w kanale telefonicznym lub telegraficznym
poprzez telefoniczne urządzenie utajniające z radiostacji lub oddalonego aparatu
z innych telefonicznych lub telegraficznych aparatowni

Rodzaje emisji:

praca telegraficzna z manipulacją amplitudy (A1)
praca telegraficzna z manipulacją częstotliwości jedno lub dwukanałowa z różnymi przesuwami (F1-125, F1-250, F1-500, F6-250)
praca telefoniczna dwuwstęgowa z pełną lub ograniczoną falą nośną (A9A)
praca telefoniczna jednowstęgowa w górnej lub dolnej wstędze bocznej z różnymi poziomami fali nośnej (A3J, A3A, A3H)
praca telefoniczna jednowstęgowa z niezależnymi wstęgami bocznymi (różna informacja)(A3BJ, A3BA)
praca telefoniczna z modulacją częstotliwości (F3)

W nawiasach symbole emisji radiowych według starych oznaczeń.

Nadajnik

Elementy składowe nadajnika

wzmacniacz mocy WM-6 (lampa Q-1P lub GU-42)
sprzęgacz antenowy SA-7
przełącznik wysokiej częstotliwości PWCz-15
wzbudnik nadajnika
- panel rodzajów pracy W-1
- panel poziomów W-2
- syntezer częstotliwości 1-0M
- zasilacz wzbudnika W-4
zasilacz niskich napięć ZWM-50/N
zasilacz wysokiego napięcia ZWM-50/W

Parametry nadajnika:

moc nadajnika ≥ 800 W
zakres częstotliwości 20 – 59,9999 MHz
siatka częstotliwości ustalonych co 100 Hz
stabilność częstotliwości 10⁻⁸ Hz/Hz
uzyskana poprzez automatyczną syntezę częstotliwości
pamięć mechaniczna 10 fal nadawczych
czas zmiany przygotowanej fali do 1,5 min
strojenie wzbudnika elektroniczne, wzmacniacza mocy i sprzęgacza antenowego – ręczne
istniała możliwość strojenia dopasowania do anteny bez promieniowania (tzw. „ciche strojenie”)
sprawność energetyczna około 25%. Uwarunkowane to było koniecznością pracy lampy mocy w klasie „A”. Wzmacniacz mocy musiał mieć charakterystykę liniową aby nie zniekształcać wytworzonych we wzbudniku emisji telefonicznych.

Istota pamięci ustawienia pokręteł regulacyjnych we wzmacniaczu mocy i sprzęgaczu antenowym polegała na sprzężeniu ich z tzw. mechanizmami BMZ (zapadkowymi blokami mechanicznego zapamiętywania). Wybór (z pulpitu radiostacji lub zdalny) danej, wcześniej nastrojonej częstotliwości powodował załączanie się elektrycznych napędów i odszukanie zapamiętanego położenia.

Anteny nadawcze:

antena prętowa 3 m (praca w ruchu)
antena półromb pionowy (na maszcie 12 m)
antena wibrator objętościowy (12 m)

Odbiornik R-155U

Elementy składowe:

panel podstawowy 2-1M
panel konwertera 0-2
syntezer częstotliwości 1-0M
zasilacz odbiornika 3-0M
panel telefoniczny 4-0M
panel telegraficzny 5-0M
panel wyjść liniowych 9-0M

Parametry odbiornika:

zakres częstotliwości 1,5 – 59,999 MHz
siatka częstotliwości co 100 Hz
stabilność częstotliwości
- dobowa 2,5 × 10⁻⁸ Hz/Hz
- miesięczna 1,2 × 10⁻⁷ Hz/Hz
uzyskana poprzez automatyczną syntezę częstotliwości
pamięć elektroniczna 10 fal odbiorczych wybieranych dekadowo
czas zmiany przygotowanej fali do 1 min
strojenie odbiornika samoczynne

Istota pamięci zaprogramowanych częstotliwości odbiorczych w odbiorniku R-155U, polegała na wyborze danej dekadowo zaprogramowanej częstotliwości na polach pamięci. Wywoływało to zaprogramowanie częstotliwości syntezera i ruszenie przestrajanej silnikiem elektrycznym pierwszej heterodyny. Gdy osiągnęła ona odpowiednią dla danej fali wartość, następowało zatrzymanie się napędów i precyzyjne dostrojenie się elektroniczne. Etapem ostatnim (dla częstotliwości wyższych od 30 MHz) było ruszenie napędów heterodyny konwerera i jego zatrzymanie z chwilą pojawienia się w torze odbiorczym sygnału użytecznego.

Anteny odbiorcze:

antena prętowa 4 m (praca w ruchu)
antena półromb pionowy (na maszcie 12 m)
antena wibrator objętościowy (na maszcie 12 m)

Radiostacja R-137

Przeznaczenie

Ukompletowanie

Dane taktyczno-techniczne

Ogólne

Zasilanie

Nadajnik

Odbiornik R-155U

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand in your browser!