Racławice (obraz Józefa Chełmońskiego)

Racławice (inny tytuł Modlitwa kosynierów przed bitwą) – obraz olejny namalowany przez polskiego malarza Józefa Chełmońskiego w 1906 roku, znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, za który artysta otrzymał nagrodę fundacji śp. Probusa Barczewskiego przy Akademii Umiejętności w Krakowie^[1].

Racławice

Autor	Józef Chełmoński
Rodzaj	obraz
Data powstania	1906
Medium	olej na płótnie
Wymiary	172 × 244 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Wrocław
Lokalizacja	Muzeum Narodowe

Szkic „Racławic” w odwróconym układzie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie (1906)

Opis

Obraz Chełmońskiego przedstawia scenę modlitwy grupy kosynierów przed bitwą pod Racławicami z wojskami rosyjskimi 4 kwietnia 1794 roku, podczas insurekcji kościuszkowskiej. W kobiecym tygodniku Bluszcz ukazała się w roku 1906 entuzjastyczna recenzja płótna:

Widzimy na obrazie, bardzo efektownie skomponowanym, jak w piękny kwietniowy poranek, przed rozpoczęciem boju, liczne szeregi bojowników, którzy krzepią się modlitwą, gotowi życie oddać za ojczyznę. W dali widnieje postać Kościuszki w otoczeniu całego sztabu. Całość jest pełna uroku poetycznego i realistycznej prawdy, a obfituje w rozmaitość typów ludowych, pełnych wydatnej charakterystyki. »Racławice« należą niezaprzeczalnie do najlepszych utworów znakomitego artysty^[2].

Rysunek grupy kosynierów ze stojącym zakonnikiem i szkic olejny całej kompozycji w odwróconym układzie, znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie^[1].

W 1912 roku obraz „Racławice” zakupiła od Chełmońskiego Lwowska Galeria Narodowa, zaś od czerwca 1939 roku prezentowany był na wystawie w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki, gdzie zastał go wybuch II wojny światowej, i do Lwowa już nie wrócił. W 1948 roku trafił z Muzeum Narodowego w Warszawie jako depozyt do Muzeum Państwowego we Wrocławiu. W 1980 roku minister kultury i sztuki podjął decyzję, aby obraz przekazać na własność wrocławskiemu Muzeum Narodowemu^[2].

Przypisy

1. Racławice. Muzeum Narodowe we Wrocławiu. [dostęp 2024-05-20]. (pol.).
2. Józef Chełmoński, Racławice, 1906. Muzeum Narodowe we Wrocławiu. [dostęp 2024-05-20]. (pol.).