Loading AI tools
Puzur-Aszur I – jeden z najwcześniejszych władców miasta-państwa Aszur, noszący tytuł „zarządcy (miasta) Aszur” (énsi a-šùrki)[1][2][3], uważany za założyciela nowej, rodzimej dynastii, której członkowie rządzili miastem-państwem Aszur przez następne sto lat[4]. Panował najprawdopodobniej na początku XX wieku p.n.e.[4]
Akadyjskie imię tego władcy, brzmiące Puzur-Aššur[5], znaczy „Ochroną jest bóg Aszur”[6]. Nie są znane wprawdzie żadne inskrypcje tego władcy, ale w inskrypcjach jego następców Szalim-ahuma, Ilu-szumy i Eriszuma I, gdzie jest on wspominany, jego imię zapisywane było w ten sam sposób: pù-zur8-(d)a-šùr[1][2][3].
„Sulili, Kikkia, Akia, Puzur-Aszur, Szalim-ahum, Ilu-szuma - razem sześciu królów [których imiona zostały zapisane na] cegłach, (ale) których limmu nie zostali spisani/znalezieni”[5][7]
ustęp Asyryjskiej listy królów wyliczający asyryjskich królów od 27 do 32
Puzur-Aszur I wzmiankowany jest w Asyryjskiej liście królów, która wymienia go jako 30 władcę Asyrii[5][7]. Występuje on tam jako czwarty z tzw. „sześciu królów [których imiona zostały zapisane na] cegłach, (ale) których limmu nie zostali spisani/znalezieni”[5][7]. Jako jego poprzednik wymieniany jest Akia, a jako jego następca Szalim-ahum[5][7].
Puzur-Aszur I był najprawdopodobniej założycielem nowej dynastii władców rządzących miastem-państwem Aszur[4]. Założenie takie wynika stąd, iż zarówno jego syn Szalim-ahum, jak i jego wnuk Ilu-szuma i prawnuk Eriszum I w swych własnych inskrypcjach wymieniają właśnie Puzur-Aszura I jako pierwszego znanego członka dynastii[1][2][3]. Zgodnie z Asyryjską listą królów poprzednikiem Puzur-Aszura I na tronie asyryjskim miał być Akia, ale nie wiadomo czy należeli oni do tej samej dynastii[7].
| władcy z dynastii Puzur-Aszura I | pokrewieństwo | lata panowania według Veenhofa[7] |
lata panowania według Barjamovica, Hertela i Larsena[8] |
uwagi |
|---|---|---|---|---|
| Puzur-Aszur I | - | początek XX w. p.n.e. | początek XX w. p.n.e. | najprawdopodobniej założyciel dynastii |
| Szalim-ahum | syn Puzur-Aszura I | początek XX w. p.n.e. | początek XX w. p.n.e. | we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Puzur-Aszura”[1] |
| Ilu-szuma | syn Szalim-ahuma | ?-1974 p.n.e. | ?-1971 p.n.e. | we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma”[2] |
| Eriszum I | syn Ilu-szumy | 1974-1935 p.n.e. | 1972-1933 p.n.e. | we własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Ilu-szumy”[9] |
| Ikunum | syn Eriszuma I | 1934-1921 p.n.e. | 1932-1918 p.n.e. | we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Eriszuma”[10] |
| Sargon I | syn Ikunuma | 1920-1881 p.n.e. | 1917-1878 p.n.e. | we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”[11] |
| Puzur-Aszur II | syn Sargona I | 1880-1873 p.n.e. | 1877-1870 p.n.e. | nazywany „synem Sargona” w Asyryjskiej liście królów[5] |
| Naram-Sin | syn Puzur-Aszura II | 1872-1829/1819 p.n.e. | 1869-? p.n.e. | nazywany „synem Puzur-Aszura” w Asyryjskiej liście królów[5] |
| Eriszum II | syn Naram-Sina | 1828/1818-1809 p.n.e. | ?-1809 p.n.e. | nazywany „synem Naram-Sina” w Asyryjskiej liście królów[5] |
Panowanie Puzur-Aszura I i pozostałych pięciu władców wspomnianych w ustępie Asyryjskiej listy królów umieszczane jest w pięćdziesięcioletnim okresie pomiędzy ok. 2025 a ok. 1974 r. p.n.e.[4] Ok. 2025 r. p.n.e., w kilka lat po objęciu tronu przez Ibbi-Suena, imperium III dynastii z Ur zaczęło się rozpadać i utraciło kontrolę nad swoimi obszarami peryferyjnymi, w tym nad miastem Aszur, tak więc Puzur-Aszur I, jako niezależny władca miasta-państwa Aszur, panować mógł dopiero po tej dacie[12]. Z drugiej strony panować on musiał przed ok. 1974 r. p.n.e., gdyż dopiero wówczas, wraz z wstąpieniem na tron Eriszuma I, wprowadzono w Aszur instytucję corocznie wybieranego urzędnika limmu (eponima), podczas gdy Asyryjska lista królów zalicza Puzur-Aszura I do grupy wcześniejszych władców, za których rządów urzędnicy limmu nie byli jeszcze znani[7].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
